Eurokinissi |
Από την πρόσφατη συνάντηση του Κ. Καραμανλή με τον Τ. Παπαδόπουλο |
Μπορεί να ξεκινήσει μια χώρα να διαπραγματεύεται την ένταξή της στην ΕΕ, αν και αρνείται να αναγνωρίσει διπλωματικά μια χώρα που είναι ήδη μέλος της Ενωσης;
Η απάντηση μπορεί να φαίνεται δεδομένη, ωστόσο ακόμη η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει τοποθετηθεί με σαφήνεια...
Είναι φανερό και μόνο από τη διατύπωση του προβλήματος, το οποίο ...συζητά η Ευρωπαϊκή Ενωση, πως το Κυπριακό όχι μόνο δεν επιλύθηκε με την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, όπως ισχυρίζονταν οι υποστηρικτές της ένταξης, αλλά επιβαρύνεται επιπλέον από έντονες αντιπαραθέσεις και αντιτιθέμενα συμφέροντα ισχυρών πόλων του διεθνούς ιμπεριαλισμού. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο Αθήνα και Λευκωσία προσπαθούν να συντονιστούν και να εμφανιστούν με μια γραμμή σε μια στιγμή που το Κυπριακό αποτελεί την αφορμή για την εκδήλωση ενδοευρωπαϊκών και κυρίως ευρωατλαντικών ξεχωριστών σκοπιμοτήτων και άρα ενδοϊμπεριαλιστικών αντιπαραθέσεων.
Το «νέο» περιβάλλον μέσα στο οποίο θα εξελιχθεί η συζήτηση για το Κυπριακό καθορίζεται και επηρεάζεται, πλέον, από τη συζήτηση που ήδη έχει ξεκινήσει για την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας. Το σκηνικό άρχισε να διαγράφεται με μεγαλύτερη σαφήνεια μέσα στον Αύγουστο, με τις τοποθετήσεις της Γαλλίας. Ο ίδιος ο Πρόεδρος της Γαλλίας, Ζακ Σιράκ, με ιδιόχειρο μήνυμά του στον Κύπριο ομόλογό του, Τάσσο Παπαδόπουλο, διαβεβαίωσε ότι δεν πρόκειται να αρχίσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας με την ΕΕ εάν η Αγκυρα δεν αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία. Στο σημείωμα, μάλιστα, η Γαλλία καλεί την Κύπρο να μην την απογοητεύσει. Επίσης, ο Γάλλος πρωθυπουργός, Ντομινίκ ντε Βιλπέν, σε δηλώσεις του στις 2 του Αυγούστου είχε ξεκαθαρίσει ότι είναι αδιανόητο να γίνουν ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία χωρίς την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας, προκαλώντας την έντονη αντίδραση της Τουρκίας.
Αυτή η αυτονόητη, από πλευράς διεθνούς δικαίου, θέση, την οποία υιοθετεί και προβάλλει η Γαλλία - έστω και λόγω εξυπηρέτησης των δικών της εθνικών συμφερόντων - δε φαίνεται να είναι δεδομένη για όλους τους Ευρωπαίους εταίρους. Ούτε καν για την Ελλάδα...
Απέναντι από τη Γαλλία, η Βρετανία, η οποία ασκεί και την προεδρία της ΕΕ για το τρέχον εξάμηνο, κρατά τη σημαία της ευρωτουρκικής προσέγγισης. Μια σημαία που κυματίζει και στην Ουάσιγκτον...
Ο Βρετανός ύπατος αρμοστής στη Λευκωσία, Πίτερ Μίλετ, περιέγραψε τις βρετανικές θέσεις δηλώνοντας πρόσφατα ότι οι αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης της 17ης του Δεκέμβρη 2004 αποτελούν τη βάση συζήτησης αναφορικά με την έναρξη, στις 3 του Οκτώβρη, των διαπραγματεύσεων για την ένταξη της Τουρκίας. Οταν κλήθηκε να σχολιάσει τη θέση της Γαλλίας, ο Π. Μίλετ επανέλαβε ότι θα πρέπει να ακουστούν οι προσεγγίσεις όλων των κρατών-μελών στις Βρυξέλλες. Σε αυτό ακριβώς το σημείο δυσκολεύει η θέση της Αθήνας...
Στην πρώτη αντίδρασή του στις γαλλικές θέσεις, ο Τούρκος πρωθυπουργός δήλωσε ότι δεν τίθεται θέμα να συζητήσουμε για νέους όρους σε σχέση με την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Ενωση στις 3 του Οκτώβρη. «Η απόφαση για τη διαδικασία αυτή ελήφθη στις 17 Δεκεμβρίου. Δεν τίθεται θέμα οποιουδήποτε νέου όρου», είπε, και υπογράμμισε ότι μετά το Συμβούλιο Κορυφής της ΕΕ, στις 17 του Δεκέμβρη, ο Γάλλος Πρόεδρος, Ζακ Σιράκ, τον είχε διαβεβαιώσει ότι δεν πιστεύει πως η Τουρκία πρέπει να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία πριν από την έναρξη των ενταξιακών συνομιλιών.
Οι τοποθετήσεις του Τούρκου πρωθυπουργού περιγράφουν, ως ένα βαθμό, και τα διαπραγματευτικά όρια της κυβέρνησής του, η οποία θα κλονιστεί στο εσωτερικό, αν υποχρεωθεί να προχωρήσει στην αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας, γεγονός που, σύμφωνα με την κυρίαρχη άποψη στην Αγκυρα, θα υπονομεύσει τα κεκτημένα του 1974. Χαρακτηριστικά των εσωτερικών ορίων που υπαγορεύουν τις κινήσεις της τουρκικής κυβέρνησης είναι, εκτός των άλλων, και κάποιες τοποθετήσεις από τους αξιωματούχους του ψευδοκράτους. Ο «υπουργός Εξωτερικών» του κατοχικού καθεστώτος, Σερντάρ Ντενκτάς, δίνει διορία στην ελληνοκυπριακή πλευρά μέχρι τις επόμενες προεδρικές εκλογές στην Κύπρο, το Φλεβάρη του 2008, για εξεύρεση λύσης του Κυπριακού στη βάση της δικοινοτικής ομοσπονδίας. Ο Σερντάρ Ντενκτάς απείλησε ότι εάν μέχρι το 2008 δεν εξευρεθεί λύση, τότε οι Τουρκοκύπριοι δεν πρόκειται να περιμένουν άλλο την ελληνοκυπριακή πλευρά και θα αρχίσουν εκείνες τις ενέργειες για μια «μονομερή λύση», σε αντικατάσταση της κοινής δικοινοτικής λύσης. Με περισσότερη σαφήνεια περιέγραψε τις κρατούσες απόψεις του στρατιωτικο-διπλωματικού κατεστημένου της Τουρκίας ο προβαλλόμενος, μέχρι πρόσφατα, ως σώφρων και ρεαλιστής ηγέτης των Τουρκοκυπρίων, Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, ο οποίος ζήτησε από την Αγκυρα να μην αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία, υποστηρίζοντας πως μία τέτοια κίνηση θα ισοδυναμούσε για την Τουρκία με «αυτοκτονία». Μάλιστα, ο Τουρκοκύπριος ηγέτης ζήτησε επίσης να μην ανοίξουν, «όποιο κι αν είναι το τίμημα», τα τουρκικά λιμάνια και αεροδρόμια στα κυπριακά πλοία και αεροσκάφη, όπως προβλέπει το Πρωτόκολλο Τελωνειακής Ενωσης με την ΕΕ που υπέγραψε η Τουρκία.
Στην Κύπρο, διπλωματικές πηγές παραδέχονται ότι οι ενδοευρωπαϊκές και ευρωατλαντικές διαμάχες για την πορεία ή όχι της Τουρκίας προς την ΕΕ δημιουργούν νέα επιπρόσθετα βάρη στην υπόθεση του Κυπριακού. Βλέποντας την κατάσταση από μια ...αισιόδοξη σκοπιά, παράγοντες της κυπριακής πρεσβείας στην Αθήνα παραδέχονται μεν ότι «όταν μαλώνουν οι ελέφαντες την πληρώνουν τα ποντίκια», σημειώνουν δε ότι «το τι θα πληρώσει τελικά το ποντίκι εξαρτάται από την εξυπνάδα του». Μέσα από αυτή τη λογική συνάγεται το συμπέρασμα ότι η Λευκωσία σκέπτεται πώς πρέπει να κινηθεί ανάμεσα στα ...κενά των αντιθέσεων προσπαθώντας να αποφύγει τη σύνθλιψη.
Στην Αθήνα, η ελληνική κυβέρνηση εύχεται να μη βρεθεί στη θέση να απαντήσει αυτή στο τεχνητό δίλημμα που απασχολεί αυτήν την περίοδο την ΕΕ, αν, δηλαδή, πρέπει να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις της Τουρκίας με την ΕΕ, έστω κι αν η Αγκυρα αρνείται να αναγνωρίσει την Κύπρο. Διπλωματικοί κύκλοι εκτιμούν ότι τελικά η Αθήνα θα ξεπεράσει αυτή τη δύσκολη θέση οχυρωμένη πίσω από τις αντιρρήσεις που θα εκφράσουν άλλες ισχυρότερες χώρες, και κυρίως η Γαλλία. Ομως, ακόμη και μια τέτοια εξέλιξη δεν ικανοποιεί την ελληνική κυβέρνηση καθώς στηρίζει την εξωτερική της πολιτική στην αρχή της ευρωτουρκικής προσέγγισης.
Το θετικότερο σενάριο, για το οποίο εύχεται η ελληνική κυβέρνηση, είναι η εξεύρεση ενός συμβιβασμού, ο οποίος θα εξασφαλίζει την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας και, ταυτόχρονα, μια ισχυρή κοινοτική δήλωση με την οποία θα υπονομεύεται η δήλωση-άρνηση της Αγκυρας να αναγνωρίσει την Κύπρο.
Οι δυσκολίες για τη διαχείριση της τρέχουσας διπλωματικής επικαιρότητας, που συναντά η κυβέρνηση, δίνουν ευκαιρία άσκησης καιροσκοπικής αντιπολίτευσης από το ΠΑΣΟΚ, το οποίο κατηγορεί τον πρωθυπουργό «για εγκατάλειψη μιας πολιτικής που οικοδομήθηκε με μεγάλη προσπάθεια και απέδωσε καρπούς, για υποχώρηση σε ρόλο παρατηρητή των εξελίξεων, έτσι ώστε προσφέρουν στην πολιτική της Τουρκίας το άλλοθι για να παρακάμπτει τις υποχρεώσεις της».