ΚΟΥΛΑ ΞΗΡΑΔΑΚΗ
Γράφοντας για τις άγνωστες ηρωίδες της πατρίδας μας
Κυριακή 28 Αυγούστου 2005

«Εφυγε» πρόσφατα η ιστορικός Κούλα Ξηραδάκη, από τις πρωτοπόρες της γενιάς της, με έργο που εστίασε στη συμμετοχή της γυναίκας στους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες της πατρίδας μας, αλλά και στο γυναικείο κίνημα.

Η ίδια πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση στη διάρκεια της Κατοχής. Ηταν μέλος της Πανελλαδικής Ενωσης Γυναικών (ΠΕΓ) και τα θαυμάσια ημερολόγια που είχε εκδώσει τότε η οργάνωση ήταν κατά ένα μεγάλο μέρος δικό της έργο, ιδιαίτερα οι ιστορικές αναφορές τους για τη συμβολή της Ελληνίδας σ' όλους τους αγώνες.

Μερικά από τα έργα της, που αναφέρονται στη γυναίκα και αξίζει να τα γνωρίσει η νέα γενιά:

* Ευανθία Καΐρη: Η πρώτη Ελληνίδα της νεότερης Ελλάδας που διέδωσε τη μόρφωση, ιστορική μονογραφία, α΄ έκδοση 1956, β΄ έκδοση «Κέδρος» 1984.

* Καλλιόπη Παπαλεξοπούλου, η ηρωίδα της Ναυπλιακής επανάστασης, μυθιστορηματική βιογραφία, Αθήνα, α΄ έκδοση 1959, β΄ έκδοση 1978, γ΄ έκδοση 1998.

* Μαριγώ Ζαραφοπούλα. Μια λησμονημένη ηρωίδα του '21, μυθιστορηματική βιογραφία, 1962.

* Φιλελληνίδες, ιστορική μελέτη, α΄ έκδοση 1964, β΄ έκδοση 1976.

* Γυναίκες στη Φιλική Εταιρεία - Φαναριώτισσες, ιστορική μελέτη, 1971, βραβείο Εστίας Ν. Σμύρνης.

* Παρθεναγωγεία και δασκάλες του υπόδουλου Ελληνισμού. Από τα αρχεία του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ιστορική μελέτη, τόμ. α΄ 1972, τόμ. β΄ 1973. Επαινος Ακαδημίας Αθηνών και βραβείο Εστίας Ν. Σμύρνης.

Αμέσως μετά τη δικτατορία εκδίδει τα «Κατοχικά» με στοιχεία που είχε συγκεντρώσει από το Ελεγκτικό Συνέδριο (κατάλογοι εκτελεσθέντων - φωτογραφίες - μαρτυρίες - ντοκουμέντα και ενθύμια από τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα 1941-44) τόμ. α΄ 1975, τόμ. β΄ 1978.

* Το φεμινιστικό κίνημα στην Ελλάδα. Πρωτοπόρες Ελληνίδες 1830-1936, εκδόσεις «Γλάρος» 1988.

* Οι γυναίκες στον ατυχή πόλεμο του 1897, εκδόσεις «Φιλιππότη» 1994.

* «Σελίδες από τη δράση των γυναικών και των παιδιών στον Μακεδονικό Αγώνα», ανάτυπο από το περιοδικό «Ελιμειακά», Δεκέμβρης 1991.

* Οι γυναίκες του '21. Προσφορές, ηρωισμοί και θυσίες, εκδόσεις «Δωδώνη» 1995.

* «Γυναίκα για πάντα». Λεύκωμα. Εκδόσεις «Φιλιππότη» 2000.

Λίγο πριν φύγει για το τελευταίο της ταξίδι, άφησε μισοτελειωμένο ένα κείμενο στη γραφομηχανή...