«Ο αστικός εθνικισμός και ο προλεταριακός διεθνισμός είναι δυο συνθήματα ανειρήνευτα, εχθρικά, που αντιστοιχούν στα δύο ταξικά στρατόπεδα όλου του καπιταλιστικού κόσμου και εκφράζουν δυο πολιτικές (κάτι παραπάνω: δυο κοσμοθεωρίες) στο εθνικό ζήτημα». Από τα «Κριτικά Σημειώματα πάνω στο εθνικό ζήτημα» που έγραψε ο Β. Ι. Λένιν το 1913. Μια πολύ χρήσιμη και εξαιρετικά επίκαιρη συλλογή έργων του Λένιν, που αφορούν στο έθνος, το εθνικό ζήτημα, το δικαίωμα αυτοδιάθεσης των λαών και εθνών, των εθνικών μειονοτήτων κλπ. Σε μια εποχή που οι άμεσες ή έμμεσες ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις δημιουργούν πολέμους, επαναχαράσσουν σύνορα, αναζωπυρώνουν εθνικιστικά και αποσχιστικά κινήματα, προκειμένου να υποτάξουν τους λαούς, οι μαρξιστικολενινιστικές αναλύσεις για το εθνικό ζήτημα δέχονται επίθεση από τους εκπροσώπους της κυρίαρχης τάξης. Κατά περίπτωση και σύμφωνα με τα σχέδια του ιμπεριαλισμού αναβιώνουν ρατσιστικές και άλλες φυλετικές θεωρίες, ο εθνικισμός και ο σοβινισμός. Επίσης, τα εγκλήματά του ο ιμπεριαλισμός επιχειρεί να τα καλύψει με τις αντιεπιστημονικές θεωρίες της «σύγκρουσης των πολιτισμών» ή να αναζητήσει άλλοθι στο όνομα «της διάδοσης της δημοκρατίας...». Η περιοχή μας τόσο από την πλευρά των Βαλκανίων όσο και από την πλευρά της Μέσης Ανατολής έχει ήδη δεχτεί τις συνέπειες της ιμπεριαλιστικής βαρβαρότητας και ακόμα βρίσκονται ανάλογα σχέδια σε εξέλιξη. Ο δεξιός οπορτουνισμός δεν έχει χάσει ευκαιρία να μοιράσει λογής λογής αυταπάτες, προκειμένου να τυλίξει το επαναστατικό κίνημα και την εργατική τάξη μέσα στα ιμπεριαλιστικά σχέδια. Τα κείμενα του Λένιν έρχονται για άλλη μια φορά να τινάξουν αντιδραστικές θεωρίες και να διαλύσουν αυταπάτες. Η συλλογή κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή».