Η διπλωματία του πετρελαίου

Με όπλο το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, η ρωσική κυβέρνηση απαντά στην αμερικανοκίνητη «πορτοκαλί επανάσταση» στην Ουκρανία

Σάββατο 31 Δεκέμβρη 2005 - Κυριακή 1 Γενάρη 2006

Παπαγεωργίου Βασίλης

Την περασμένη Τρίτη ανακοινώθηκε η επίτευξη συμβιβασμού των κυβερνήσεων Ρωσίας και Ουκρανίας για το φυσικό αέριο, με το οποίο προμηθεύει η πρώτη τη δεύτερη. Είχε προηγηθεί κρίσιμη τηλεφωνική συνομιλία του Προέδρου της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, με τον Πρόεδρο της Ουκρανίας, Βίκτορ Γιουσένκο. Σε δημοσιεύματα ρωσικών εφημερίδων αναφερόταν ότι οι δύο άνδρες κατέληξαν σε συμφωνία, με την οποία η μεν Ρωσία θα συνεχίσει να δίνει φυσικό αέριο με ειδική, χαμηλή, τιμή στην Ουκρανία, η δε Ουκρανία δε θα θέσει ζήτημα απομάκρυνσης των ρωσικών βάσεων από το έδαφός της, ούτε θα εγείρει θέμα μεγαλύτερης αποζημίωσης για την παραμονή τους. Χωρίς να είναι ακόμη βέβαιη η αίσια κατάληξη των επίσημων συνομιλιών για το θέμα αυτό, εκτιμάται ότι ο διαφαινόμενος συμβιβασμός είναι αποτέλεσμα μιας διπλωματικής επίθεσης που έχει εξαπολύσει η Μόσχα τα τελευταία δύο χρόνια με κύρια μέσα το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο και με στόχο να δημιουργήσει και να ενισχύσει μια ζώνη επιρροής και συμφερόντων με τις πρώην σοβιετικές Δημοκρατίες.

Πριν φθάσουμε, όμως, στο συμβιβασμό, είχαμε στην Ουκρανία την «πορτοκαλί επανάσταση» (με σχέδιο της CIA και «ευρωατλαντική» χρηματοδότηση), που έφερε στην εξουσία τον Βίκτορ Γιουσένκο, ο οποίος από την πρώτη στιγμή δήλωσε την πίστη του στην οικονομία της «ελεύθερης αγοράς» και την προσήλωσή του στην αμερικανική εξωτερική πολιτική, ζητώντας την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και αποκηρύσσοντας τις «στενές σχέσεις» με τη Ρωσία. Ο Πούτιν «απάντησε», χτυπώντας στο ευαίσθητο σημείο της ουκρανικής οικονομίας, την ενεργειακή της εξάρτηση από τη Ρωσία...

Η βιομηχανία της Ουκρανίας εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από το ρωσικό φυσικό αέριο, το οποίο προμηθευόταν επί Σοβιετικής Ενωσης με εξαιρετικά μικρές τιμές (σχεδόν κάτω του κόστους) και συνέχισε να προμηθεύεται επί Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών (ΚΑΚ) σχεδόν με τους ίδιους όρους. Αξίζει να σημειωθεί ότι με την τελευταία συμφωνία (λήγει στις 31 Δεκέμβρη 2005), η «Gazprom», η ρωσική εταιρία φυσικού αερίου, πουλούσε το αέριο στην Ουκρανία με 50 δολάρια τα 1.000 κυβικά μέτρα, όταν η διεθνής τιμή του αερίου ήταν 175-180 δολάρια. Εννοείται ότι με αυτήν την τιμή, η σημερινή καπιταλιστική Ρωσία εξασφάλιζε αφ' ενός πολιτικά ανταλλάγματα, αλλά και τη στρατιωτική της παρουσία στην «πυρηνική» Ουκρανία.

Στις αρχές Δεκέμβρη, ενόψει της λήξης της συμφωνίας, η «Gazprom» ανακοίνωσε ότι στο πλαίσιο της «ελεύθερης αγοράς» θα αναπροσαρμόσει την τιμή πώλησης του αερίου στην Ουκρανία από 50 σε 150 δολάρια τα 1.000 κ.μ. Η ανακοίνωση σήμανε συναγερμό στο Κίεβο, αφού με μια τέτοια τιμή θα κατέρρεε μέσα σε μια μέρα ολόκληρη η χημική βιομηχανία της χώρας και ένα πολύ μεγάλο μέρος της μεταλλουργίας, οι πιο ενεργοβόροι κλάδοι. Και όλα αυτά, στη διάρκεια μιας προεκλογικής περιόδου, όπου διαπιστώνεται η ραγδαία πτώση των ποσοστών της κυβέρνησης Γιουσένκο, για τον οποίο δεν έμενε άλλος δρόμος από το συμβιβασμό με τον «εχθρό»...