Η Ελλάδα χρόνο με το χρόνο αναπτύσσεται και γίνεται πλουσιότερη και ισχυρότερη, αλλά η φτώχεια παραμένει άθικτη, στο ύψος της, αφού - επίσημα - τα 20 από τα 100 ελληνικά νοικοκυριά δε διαθέτουν τους αναγκαίους οικονομικούς πόρους, για να τα φέρουν βόλτα και να καλύψουν στοιχειώδεις ανάγκες τους. Μιλάμε για πάνω από 2 εκατομμύρια άτομα κάθε ηλικίας, πολλά από τα οποία δεν έχουν την οικονομική «πολυτέλεια» να αγοράσουν ακόμα και τα αναγκαία είδη διατροφής, να πληρώσουν τους λογαριασμούς για ρεύμα - νερό - τηλέφωνο, να καταβάλουν τις δόσεις στις τράπεζες ή ακόμη να αγοράσουν πετρέλαιο θέρμανσης, για να ζεσταθούν τις παγωμένες νύχτες του χειμώνα.

Αυτή η ζοφερή πραγματικότητα της Ελλάδας των δύο ταχυτήτων αποτυπώνεται ανάγλυφα στην τελευταία έρευνα της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδας (ΕΣΥΕ), με τίτλο «Συνθήκες Διαβίωσης των νοικοκυριών 2004». Η έρευνα αφορά στους όρους διαβίωσης με βάση τα εισοδήματα που αποκτήθηκαν το 2003 και έγινε σε δείγμα 6.252 νοικοκυριών και σε 13.996 μέλη των νοικοκυριών αυτών ηλικίας πάνω από 16 ετών. Επίσημα φτωχοί, με βάση την έρευνα της ΕΣΥΕ, ήταν όσοι το 2003 είχαν ετήσιο ατομικό εισόδημα μέχρι 5.300,18 ευρώ (δηλαδή 441,7 ευρώ το μήνα) ή οικογενειακό εισόδημα 11.130,37 ευρώ για ζευγάρι με δύο παιδιά! Τώρα, πόσα νοικοκυριά και, κύρια, πώς τα καταφέρνουν να ζουν με τέτοια εισοδήματα, είναι ένα ερώτημα στο οποίο η Στατιστική Υπηρεσία δε δίνει απάντηση.

Το σύνολο των νοικοκυριών που βρίσκονται στο όριο της φτώχειας, εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 799.530 με 2.126.750 μέλη. Ο αριθμός αυτός αντιπροσωπεύει το 20% του πληθυσμού, που είναι και το ποσοστό των νοικοκυριών - ατόμων που ζοουν κάτω από το όριο φτώχειας. Ωστόσο, για κάποιες κατηγορίες του ελληνικού πληθυσμού, το φάσμα της φτώχειας είναι πολύ μεγαλύτερο, καθώς από το σύνολο των νοικοκυριών που βρίσκονται στα όρια της φτώχειας ή του κινδύνου οικονομικής επισφάλειας, όπως το λένε στατιστικά, διαμορφώνεται σε:

• 27% (αν αφαιρεθεί το κόστος στέγασης), σε 39,8% (πριν από όλες τις κοινωνικές μεταβιβάσεις) και 22,7% (αν συμπεριληφθούν οι συντάξεις).
• 21,1% για τις γυναίκες και 18,9% για τους άντρες, προφανώς επειδή οι αμοιβές των μισθωτών ανδρών υπερτερούν των γυναικών κατά 10%.
• 28,2% για άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, έναντι 19,7% για παιδιά ηλικίας μέχρι 15 ετών και 23,5% για άτομα 16 - 24 ετών.
• 20,1% για τα νοικοκυριά που διαμένουν σε ιδιόκτητη κατοικία.

Σε ό,τι αφορά τις συνθήκες στέγασης στο σύνολο του πληθυσμού της χώρας:

• Το 20,7% έχει προβλήματα με υγρασία στους τοίχους, στην οροφή και τα κουφώματα του σπιτιού.
• Το 19,4% του συνόλου του πληθυσμού δηλώνει οικονομική αδυναμία για ικανοποιητική θέρμανση. Στην κατηγορία «φτωχός πληθυσμός» η οικονομική αδυναμία για ικανοποιητική θέρμανση φτάνει το 36%.
• Το 18,6% του πληθυσμού έχει προβλήματα θορύβων από τους γείτονες και άλλο ένα 15,1% έχει προβλήματα περιβαλλοντικά (από βιομηχανία ή κυκλοφορία αυτοκινήτων).

Σε ό,τι αφορά την εκπλήρωση βασικών αναγκών, από το σύνολο των φτωχών:

• Το 60,2% του φτωχού πληθυσμού (οι 6 στους 10) δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει έκτακτες αλλά αναγκαίες δαπάνες.
• Το 24,7% δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες διατροφής που προσδιορίζονται σε αγορά κρέατος ή ψαριού ή κοτόπουλου κάθε δεύτερη μέρα.
• Το 82,2% του φτωχού πληθυσμού δεν μπορεί να πληρώσει τις δαπάνες μιας βδομάδας διακοπών.

Επίσης, από το σύνολο των φτωχών νοικοκυριών, που δηλώνουν δυσκολίες για να αντεπεξέλθουν στην πληρωμή πάγιων λογαριασμών:

• Το 41,1% έχει δυσκολίες για να ανταποκριθεί στην πληρωμή πάγιων λογαριασμών (ηλεκτρικού ρεύματος, νερού, αερίου).
• Το 11,7% έχει δυσκολίες, για να καταβάλλει το ενοίκιο της κατοικίας ή τη δόση δανείου κύριας κατοικίας.
• Το 9,5% δηλώνει δυσκολία στην καταβολή των δόσεων πιστωτικών καρτών ή δόσεων για οικοσκευή.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με την έρευνα της ΕΣΥΕ, το 31,1% των ελληνικών νοικοκυριών στο σύνολο της χώρας αντιμετωπίζει με δυσκολία την κάλυψη των συνήθων αναγκών τους και το 15,1% δηλώνει ότι τις αντιμετωπίζει «με μεγάλη δυσκολία».

Αποκαλυπτικά - αν όχι αποκαρδιωτικά - είναι και τα ευρήματα της έρευνας, σχετικά με το επίπεδο εκπαίδευσης, καθώς, όπως προκύπτει από το σύνολο του πληθυσμού:

• Το 2,9% δεν έχει τελειώσει ούτε καν το Δημοτικό. (Το αντίστοιχο ποσοστό στο φτωχό πληθυσμό είναι 6,5%).
• Το 12,5% έχει τελειώσει το γυμνάσιο και το 28,6% το Λύκειο (στο φτωχό πληθυσμό τα ποσοστά ανέρχονται σε 14% και 20,6% αντίστοιχα).
• Το 4,3% έχει τελειώσει τα ΙΕΚ και τις ανώτερες σχολές (αντί 2,8% για την κατηγορία του φτωχού πληθυσμού).
• Οι κάτοχοι πτυχίων ΑΕΙ - ΤΕΙ και μεταπτυχιακών σπουδών, καλύπτουν το 15,3% (4% του φτωχού πληθυσμού), ενώ μόνο το 0,4% του πληθυσμού έχει διδακτορικό (0% από την κατηγορία του φτωχού πληθυσμού).

Τέλος, από την έρευνα προκύπτει ότι για το 32,2% του επίσημα φτωχού πληθυσμού, η υγεία είναι από «πολύ κακή» μέχρι «μέτρια» και 67,8% από «καλή» μέχρι «πολύ καλή».