«Είδες; ούτε Αλβανούς, ούτε τίποτα. Τους έχουν διώξει όλους. Μόνο εμείς οι μ.... τους έχουμε κρατήσει». Τις προηγούμενες 48 ώρες, εργαζόμενοι σκληρά σε δυο - όπως υπολόγισα - δεκάωρες βάρδιες, Αλβανοί μετανάστες είχαν ολοκληρώσει την ανακαίνιση της εισόδου στο ξενοδοχείο. Στο προσωπικό καθαριότητας η πλειοψηφία ήταν γυναίκες από τη Σλοβενία και την Κροατία. Στην πόλη, έξω από το ιστορικό κέντρο, συναντούσες σε κάθε γωνιά Αφρικανούς και Ασιάτες μετανάστες. Αλλά οι Ελληναράδες μας, μέσα σε δώδεκα ώρες παραμονής τους στην πόλη, εκ των οποίων τις οκτώ κοιμώμενοι, στις 8:30 το πρωί έβγαλαν το συμπέρασμα, το οποίο ήθελαν εξ αρχής να βγάλουν. Τους άφησα στην αυτογνωσία τους κι απομακρύνθηκα γρήγορα - γρήγορα.
Η Πίζα απέχει κάπου 370 χιλιόμετρα από την Ανκόνα, η οποία αποτελεί τη «γέφυρα» με την καθ' ημάς Πάτρα. Η απόστασή της από τη Φλωρεντία είναι περίπου εβδομήντα χιλιόμετρα. Η πρόσβαση οδικώς από την πρωτεύουσα της Τοσκάνης γίνεται είτε μέσω της autostrada, είτε μέσω του επαρχιακού δικτύου το οποίο είναι πολύ καλό, δίχως στροφές, δίχως διόδια, με δυο λωρίδες ανά ρεύμα κυκλοφορίας και το συνιστώ ανεπιφύλακτα.
Τελικά, ουδέν το παράδοξο στη φύση, αρκεί να μη βάλει το χεράκι του ο άνθρωπος. Η Πίζα είναι κτισμένη δίπλα στον ποταμό Αρνο, σε μια περιοχή που τα παλαιότερα χρόνια συχνά πλημμύριζε, εξ ου και το σαθρό υπέδαφος. Ολα τα παλαιά οικοδομήματα της πόλης (πριν η μηχανική προοδεύσει και εφεύρει καλύτερους τρόπους θεμελίωσης) έχουν κλίση, άλλα μικρότερη - άλλα μεγαλύτερη. Γι' αυτό και όταν άρχισε να χτίζεται ο πύργος (προοριζόταν για εκκλησιαστικό κωδωνοστάσιο), το 1174, κανένας δεν ανησύχησε για την κλίση που άρχισε να παίρνει. Η κατασκευή του άργησε να ολοκληρωθεί (1372), αλλά αυτό έχει να κάνει με την παρακμή της Πίζας και τα στερημένα οικονομικά της, και όχι με ανησυχίες περί κατάρρευσης. Αρχισε να γέρνει επικίνδυνα μόνο έπειτα από δυο - αποτυχημένες φυσικά - προσπάθειες μηχανικών να τον επιδιορθώσουν (η μία επί Μουσολίνι).
Ο πύργος, λοιπόν, βρίσκεται στη λεγόμενη Piazza dei Mirakolli - «αυλή των θαυμάτων» σε ελεύθερη απόδοση - δίπλα στον υπερμεγέθη καθεδρικό ναό (1063 - 1160) και το λεγόμενο Βαπτιστήριο (άρχισε να κατασκευάζεται το 1153), οικοδόμημα που συναντάται σχεδόν σε κάθε μεσαιωνική πόλη της Ιταλίας. Και τα τρία αυτά κτίρια ακολουθούν τον φημισμένο ρομανικό ρυθμό, είναι επενδυμένα με το τόσο χαρακτηριστικό λευκό - πράσινο μάρμαρο της Τοσκάνης και περιτριγυρισμένα από ένα μεσαιωνικό τείχος. Και ο ναός και το Βαπτιστήριο έχουν κλίση, αλλά όχι τόσο ορατή, λόγω κοντύτερου ύψους και πλατύτερης βάσης από ό,τι το κωδωνοστάσιο.
Αν καταφέρετε να ξεκολλήσετε από την «αυλή των θαυμάτων», κάντε μια βόλτα προς το σύγχρονο κέντρο της Πίζας. Χρειάζονται περίπου είκοσι λεπτά οδοιπορίας, αλλά μιλάμε εδώ για μια πόλη που περπατιέται. Αποπνέει δε αέρα πολιτισμού. Ισως καθόλου τυχαία στο Πανεπιστήμιό της (ιδρύθηκε το 1343) σπούδασε κι εργάστηκε ο Γαλιλαίος. Ο Αρνος που τη διαπερνά και οι γέφυρες που ενώνουν τις δυο πλευρές της πόλης, προσθέτουν το χρώμα τους. Αν μεταβείτε εκεί με ΙΧ, να είστε προετοιμασμένοι ότι έχει παντού παρκόμετρα. Αποφύγετε τη στάθμευση στο κέντρο. Πέντε λεπτά απόσταση πιο έξω, η τιμή στάθμευσης μπορεί να είναι μειωμένη ακόμα και στο μισό, καθώς δεν είναι παντού ενιαία αλλά κυμαίνεται (τουλάχιστον μέχρι πριν από λίγους μήνες) από ένα μέχρι δύο ευρώ την ώρα.