H «Διαθεματική» αποδιάρθρωση της γνώσης στην εκπαίδευση
Σάββατο 25 Μάρτη 2006 - Κυριακή 26 Μάρτη 2006

Τα λεγόμενα ευρωπαϊκά προγράμματα, η καθιέρωση στην εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση της «ευέλικτης ζώνης» με την εισαγωγή «διαθεματικού πλαισίου προγραμμάτων», την έκδοση «πολυθεματικού βιβλίου» και «διαθεματικού εκπαιδευτικού υλικού» έχουν ήδη προετοιμάσει, πέρα από τα άλλα, και τη συνολική αποδιάρθρωση του προγράμματος σπουδών και τον ανοιχτό κατακερματισμό της βασικής γενικής εκπαίδευσης.

Ολη αυτή η φιλολογία για διεπιστημονικότητα, διαθεματικότητα, πολυθεματικότητα, διαθεματικό υλικό, που έχει εισαχθεί από την Ευρωπαϊκή Ενωση των μονοπωλίων με την πολιτική του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ αλλά και του ΣΥΝ, ο οποίος πρωτοπορεί σε όλες τις «καινοτόμες δράσεις», προετοιμάζει την κατάργηση της αυτοτέλειας του κάθε γνωστικού - διδαχτικού αντικειμένου (μαθήματος) και την εισαγωγή του θέματος ως δομής στη μάθηση και στην οργάνωση του σχολικού χρόνου: Τα μαθήματα θα αντικατασταθούν βαθμιαία, αν δεν ανατραπεί αυτή η πολιτική, με θέματα, τα οποία θα προσεγγίζονται στην υποχρεωτική εκπαίδευση τάχα από τη σκοπιά διαφόρων επιστημών, «διεπιστημονικά».

Αντί, δηλαδή, για Φυσική θα διδάσκονται στους μαθητές ορισμένα θέματα από τη σκοπιά της Φυσικής και άλλων επιστημών, αντί για Ιστορία, θέματα από τη σκοπιά της Ιστορίας και άλλων επιστημών «διεπιστημονικά», χωρίς στο τέλος να μαθαίνουν οι μαθητές τις βασικές γνώσεις των ίδιων των επιστημών!

Αυτή η αντιεπιστημονική και αντιεκπαιδευτική αντίληψη, που λανσάρεται μάλιστα ως πρωτοποριακή, υπάρχει αναλυμένη στο σύνολό της ως «φιλοσοφία» και σκοποί, αλλά και με τη μορφή αναλυτικού προγράμματος για κάθε μάθημα, στο λεγόμενο Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ), που έχει συντάξει το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο του υπουργείου Παιδείας με πρόεδρο τον κ. Αλαχιώτη επί ΠΑΣΟΚ και θα το εφαρμόσει η ΝΔ το νέο σχολικό έτος, με τη διάθεση του 10% του χρόνου των μαθημάτων, στην εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση.

Από την πλευρά μας πρέπει να διευκρινίσουμε τα εξής:

Η διδασκαλία των διακριτών μαθημάτων δίνει τη δυνατότητα, με ανάλογα προγράμματα και βιβλία, για συγκροτημένη παρουσίαση αλλά και ανάλυση του αντικειμένου, για συνολική σχετικά γνώση, για την εξέταση του αντικειμένου ιστορικά μέσα από την εξέλιξή του. Διευκολύνει τη λεγόμενη σπειροειδή εξέλιξη της διδασκαλίας από τάξη σε τάξη αλλά και ανάλογα με την αντιληπτική ικανότητα των μαθητών και εφοδιάζει τους μαθητές με ένα σύνολο βασικών γνώσεων.

Το πρόβλημα της γνώσης βρίσκεται αλλού. Για παράδειγμα, στη Φυσική, στη Χημεία ή στη Βιολογία διδάσκονται διάφορα φυσικά φαινόμενα, ιδιότητες της ύλης, φυσικοί νόμοι - χωρίς όμως την αναγκαία σύνδεσή τους, ώστε τελειώνοντας το Λύκειο να έχει κατανοήσει ο μαθητής τους γενικούς νόμους της ύλης και της εξέλιξης και την ίδια την ιστορία της φύσης.

Στις θεωρητικές επιστήμες (Ιστορία, Κοινωνιολογία, Πολιτική Οικονομία, Δίκαιο), η ύλη επιλέγεται, τεμαχίζεται, οργανώνεται και δομείται με τέτοιο τρόπο, και με τέτοια κενά και αποσιωπήσεις ή ερμηνείες, ώστε να μην κατανοείται η κοινωνία στις πραγματικές της διαστάσεις, να συγκαλύπτεται η κινητήρια δύναμη της κοινωνικής εξέλιξης, δηλαδή η πάλη των τάξεων και η επανάσταση. Να συγκαλύπτεται επίσης η σχέση της οικονομικής βάσης της κοινωνίας με το εποικοδόμημα (πολιτικό, νομικό, κτλ.), ο ταξικός ρόλος του κράτους και ο νόμος της αντιστοιχίας του χαρακτήρα των παραγωγικών δυνάμεων με τις παραγωγικές σχέσεις, ο οποίος προκαλεί τις κοινωνικές επαναστάσεις μέσα από την πάλη των τάξεων.

Με δυο λόγια, η γνώση καθώς υποτάσσεται στην αστική (καπιταλιστική) ιδεολογία, διαστρέφεται και απολογείται για το «σύστημα», το παρουσιάζει σιωπηρά ή τεχνηέντως ως αιώνιο, ότι η εξέλιξη της ιστορίας σταματά με αυτό.

Φυσικά δε χρειάζεται να αναφερθούμε και στην ανοιχτή προπαγάνδα που γίνεται για τα «αγαθά» της ΕΕ, της ανταγωνιστικότητας και επιχειρηματικότητας μέσα από τα μαθήματα, στην πλύση εγκεφάλου των μαθητών, στην παραποίηση της Ιστορίας, στα επιστημονικά λάθη και στις ανακρίβειες, στην αποσιώπηση ζητημάτων που ενοχλούν την κυρίαρχη ιδεολογία. Η αυτοτέλεια των μαθημάτων φταίει, λοιπόν, για το πρόβλημα της γνώσης και της μάθησης;

Ο καθηγητής πρέπει να διδάσκει την ύλη της Πολιτικής Οικονομίας και από τη σκοπιά της Ιστορίας και της Κοινωνιολογίας, για να αξιοποιήσει έτσι τις γνώσεις που έχει ήδη αποκτήσει ο μαθητής από τα μαθήματα αυτά.

Η διδασκαλία ενός κεφαλαίου της Βιολογίας πρέπει επίσης να συσχετίζεται με τις γνώσεις της Χημείας και το αντίστροφο.

Επίσης, η Περιβαλλοντική Αγωγή, για παράδειγμα, μπορεί να εμπεριέχεται στο μάθημα της Βιολογίας, Γεωγραφίας, Φυσικής Αγωγής και όχι να διδάσκεται ξεχωριστά. Η Αγωγή Υγείας στο μάθημα της Βιολογίας και Φυσικής Αγωγής, η Αντιρατσιστική Αγωγή στην Ιστορία, Βιολογία, Λογοτεχνία, όπως και άλλα σύγχρονα θέματα σε αντίστοιχα μαθήματα.

Για λόγους οικονομίας αναφερθήκαμε μόνο σε ό,τι αφορά στη γνώση και όχι στο συνολικό μορφωτικό ρόλο του σχολείου.

Και φυσικά, η ριζοσπαστική αλλαγή του προγράμματος σπουδών που προτείνουμε απαιτεί την προώθηση όλης της πολιτικής μας για την Παιδεία και το Ενιαίο 12χρονο Σχολείο Βασικής Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης.


Βασίλης ΘΕΟΔΩΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
ΚΟΒ Εκπαιδευτικών της ΚΟΘ