Ελάχιστος φόρος τιμής προς όλους εκείνους που αγωνίστηκαν στην Εθνική Αντίσταση, πάλεψαν για μια Ελλάδα ελεύθερη και θυσιάστηκαν για τα ιδανικά τους, αποτελεί το μνημείο «Εθνικής Αντίστασης», που εδώ και λίγες μέρες κοσμεί την πλατεία Αρη Βελουχιώτη στο Δήμο Αγίου Δημητρίου. Δημιουργός του, η Αννα Μοσχονά - Καλαμάρα. Είναι η δεύτερη φορά, που η σημαντική μας γλύπτρια φιλοτεχνεί ένα μνημείο το οποίο συνδέεται με την Εθνική Αντίσταση και τοποθετείται σε δημόσιο χώρο. Προηγήθηκε, το 2001, «Η Γυναίκα στην Αντίσταση», που βρίσκεται σε πλατεία της Ν. Ερυθραίας.

«Η λειτουργία ενός μνημείου είναι διττή», μας λέει η δημιουργός. «Απευθύνεται και στα δύο κομμάτια της ανθρώπινης ύπαρξης: το νοητικό και το αισθητικό, με την έννοια των αισθήσεων. Οπως σημαίνει η λέξη "μνημείο", πρέπει να θυμίζει κάτι. Ταυτόχρονα, όμως, είναι ένα έργο γλυπτικής που πρέπει να έχει αυτόνομη, αυθύπαρκτη αισθητική αξία για να πλάθει, να διαμορφώνει και να καλλιεργεί αισθητικά το κοινό που το βλέπει, ακόμη και όταν δεν το αντιλαμβάνεται».

«Χαίρομαι που μου έτυχε η μεγάλη τιμή να δώσω γλυπτή μορφή στα ιδανικά της Εθνικής Αντίστασης. Στη γυναικεία φιγούρα του μνημείου, συνενώνονται οι μορφές δύο γυναικών, που ποτέ δεν έχω συναντήσει, αλλά τις γνωρίζω "με τα μάτια της ψυχής". Γεννήθηκα στο Νέο Ηράκλειο και ο αντιστασιακός πατέρας μου, άφησε το χνάρι του πάνω μου. Φοιτήτρια στη Σχολή, από την αφήγηση ενός ΕΛΑΣίτη, έμαθα για την είσοδο των ανταρτών του ΕΛΑΣ στο Ν. Ηράκλειο. Οι ένοπλοι αντάρτες, με εμφανή τα σημάδια της ταλαιπωρίας, ανέβασαν στο μοναδικό μουλάρι που είχαν μία όμορφη αντάρτισσα με κατακόκκινα μαλλιά, για να προηγηθεί της ομάδας. Εκείνη, η ανώνυμη κοκκινομάλλα αντάρτισσα, ειρηνική προπομπός, μπήκε επικεφαλής της ομάδας στο ανταρτοκρατούμενο Ν. Ηράκλειο και προχώρησε πλάι στις γραμμές του τρένου του Λαυρίου, μπαίνοντας στην κατοικημένη περιοχή. Τότε, βγήκε ένα κοριτσάκι και της έδωσε ένα μπουκέτο αγριολούλουδα. Πηγαίνοντας στον Αγιο Δημήτριο για να δω το χώρο που θα στηνόταν το μνημείο, έμαθα πως εκεί κοντά έμενε μία θαρραλέα αντάρτισσα - χειρίστρια οπλοπολυβόλου. Ηθελα λοιπόν, να κάνω ένα γλυπτό στο οποίο θα συνενώνονται η αποφασιστικότητα της γυναίκας που υπερασπίζεται ιδανικά και ελευθερία, με τη γαλήνια ψυχραιμία και περηφάνια της γυναίκας, που, σαν σύμβολο ειρήνης, αλλά σταθερή σε αρχές, μπήκε στο Ηράκλειο».

Για την Αννα Μοσχονά - Καλαμάρα, το θεματικό μέρος «είναι η αφετηρία. Είναι η προϊστορία του έργου, όχι το ίδιο το έργο. Το ουσιώδες είναι να καταφέρει ο καλλιτέχνης να δημιουργήσει ένα έργο με εικαστικούς όρους. Με όρους, δηλαδή, της τέχνης να αποδώσει όλα όσα αισθάνθηκε. Αν αυτό δεν το καταφέρει, έχει αποτύχει».

Στο «γκρίζο» τοπίο της καθημερινότητάς μας, η τοποθέτηση γλυπτικής σε δημόσιους χώρους θα επιτελούσε, σίγουρα, ένα πάρα πολύ σημαντικό ρόλο: την προαγωγή της αισθητικής του κόσμου. «Αισθητική», τονίζει η Α. Μοσχονά - Καλαμάρα, δεν είναι, μόνο η επίσκεψη σε ένα μουσείο. Είναι η ζωή η ίδια. Η δημιουργία είναι ονειροπόληση. Ελπίδα για κάτι καλύτερο. Ανάκληση ευγενικών αισθημάτων και οραμάτων. Οταν αυτά αποτυπωθούν στο έργο τέχνης, γεννούν τα ίδια συναισθήματα και στο κοινό. Τότε, τα έργα γίνονται παγκόσμια και α-θεματικά. Πανανθρώπινα».

«Οταν λειτουργούμε σε κοινωνικό επίπεδο», καταλήγει η καλλιτέχνης, «είμαστε ο λαός που δημιουργεί την ιστορία του. Οταν λειτουργούμε σε ατομικό επίπεδο, είμαστε ο καλλιτέχνης που εκφράζει τον κόσμο των ονείρων του και τον καθιστά ορατό και για τους άλλους ανθρώπους, μέσα από το έργο του. Ο καθένας από εμάς μπορεί να λειτουργεί και στα δύο αυτά επίπεδα: σαν άτομο δημιουργός και σαν λαός δημιουργός».