Δεκάδες χιλιάδες παιδιά, που πέρασαν από τη διαδικασία των πανελληνίων εξετάσεων, που προετοιμάστηκαν ενδεχομένως για πολύ καιρό με κόπο και άγχος για αυτή τη διαδικασία, που οι οικογένειές τους φορτώθηκαν το τεράστιο οικονομικό βάρος αυτού του εγχειρήματος... δε θα περάσουν τις πόρτες των πανεπιστημίων και των ΤΕΙ. Γύρω από αυτό το γεγονός, που δημιουργεί η βάση του 10 στις εξετάσεις, έχει ξεδιπλωθεί το τελευταίο διάστημα μια μεγάλη φιλολογία που κρύβει ακόμα πιο μεγάλη υποκρισία, από την πλευρά τόσο της κυβέρνησης της ΝΔ όσο και του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΝ.

Από τη μια πλευρά, η κυβέρνηση ισχυρίζεται (χωρίς να μπορεί να πείσει κανέναν) ότι θα βελτιώσει το επίπεδο της ανώτατης εκπαίδευσης με το συγκεκριμένο μέτρο, ότι θα εξασφαλίσει πως όσοι μπαίνουν στα Ιδρύματα θα μπορούν και να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. Ομως, ούτε το ένα το άλλο είναι αλήθεια, γιατί:

Πρώτον, οι συγκεκριμένες εξετάσεις είναι σαν μια στιγμιαία φωτογραφία, δεν αντικατοπτρίζουν το πραγματικό επίπεδο των γνώσεων των μαθητών, αλλά την απόδοσή τους σε μια συγκεκριμένη στιγμή, που μπορεί να είναι γι' αυτούς κακή, μπορεί να είναι άτυχη. Το σημερινό σχολείο είναι δομημένο ακριβώς για να βγάλει κάποια στιγμή ο μαθητής αυτή τη φωτογραφία κι όχι για να μορφώσει ουσιαστικά τους νέους. Τα βιβλία, η δομή του προγράμματος, όλη η λειτουργία του Λυκείου είναι προσανατολισμένη σε αποσπασματικές πληροφορίες και δεξιότητες... Ετσι, αυτό το σύστημα μπορεί να στείλει στο πανεπιστήμιο έναν μαθητή που δεν ξέρει κατά πού πέφτει το Αγρίνιο ή πότε έγινε η εισβολή στην Κύπρο, που δεν έχει διαβάσει ποτέ ούτε ένα λογοτεχνικό βιβλίο... αλλά έχει απομνημονεύσει μια σειρά τεχνικές οδηγίες που του δίνονται στα μαθήματα, οδηγίες που αύριο θα έχει ξεχάσει.

Δεύτερον, η δυνατότητα ολοκλήρωσης των σπουδών στην ανώτατη εκπαίδευση δεν εξαρτάται από το βαθμό που είχε πάρει ο φοιτητής όταν έδινε πανελλήνιες, αλλά από μια σειρά άλλους παράγοντες. Εξαρτάται από το ίδιο το πρόγραμμα σπουδών της σχολής, εξαρτάται από το πού βρίσκεται η σχολή και πόσους μισθούς χρειάζεται να πληρώνει η οικογένειά του κάθε χρόνο για στέγαση - σίτιση - μεταφορές, από το αν θα χρειαστεί να δουλεύει παράλληλα, εξαρτάται από το πόσοι στοιβάζονται σε κάθε αμφιθέατρο, από το πόσες θέσεις υπάρχουν στο εργαστήριο, το πώς και αν μπορεί να παρακολουθεί το μάθημα, από το πόσες φορές εμφανίζεται ο καθηγητής στο μάθημα, από το πότε παίρνει τα βιβλία... Εν ολίγοις από το αν έχουν εξασφαλιστεί οι όροι σπουδών.

Είναι λοιπόν μέγιστη υποκρισία οι ισχυρισμοί της κυβέρνησης περί βελτίωσης του επιπέδου! Λένε ψέματα εν γνώσει τους, όταν ισχυρίζονται ότι θα βελτιωθούν τα πράγματα με τη βάση του 10 χωρίς να αλλάξει ο χαρακτήρας και το περιεχόμενο τόσο της βασικής εκπαίδευσης όσο και της ανώτατης εκπαίδευσης.

Η άλλη πλευρά του νομίσματος είναι η υποκρισία του ΠΑΣΟΚ, που την τελευταία βδομάδα ενισχύθηκε και από το ΣΥΝ και την Κεντρική Ενωση Δήμων και Κοινοτήτων (ΚΕΔΚΕ). Αυτός ο «θίασος» λοιπόν, έμπηξε τα «κλάματα» γιατί λέει μια σειρά επαρχιακά Τμήματα και ολόκληρα Ιδρύματα (κυρίως των ΤΕΙ) θα μείνουν χωρίς φοιτητές και θα «μαραζώσουν», ενώ μαζί μ' αυτά θα «μαραζώσουν» και οι ίδιες οι επαρχιακές πόλεις... λες και μέχρι τώρα «ανθούσαν» μόνο και μόνο από την ύπαρξη των παραρτημάτων πανεπιστημίων και ΤΕΙ! Το πρόβλημά τους είναι ότι ενδεχομένως να κλείσουν κάποια Τμήματα και μαζί τους κάποιες καφετερίες, σούπερ μάρκετ και κάποιες γκαρσονιέρες θα μείνουν χωρίς ενοικιαστές! Οταν όμως οι νέοι αυτών των πόλεων ξενιτεύονται και οι οικογένειές τους πληρώνουν δεκάδες χιλιάδες ευρώ για να σπουδάσουν δε λένε τίποτα.

Οι ξαφνικά ευαίσθητοι δημαρχαίοι φαίνεται να ξεχνούν ότι η Ηπειρος, έχοντας ολόκληρο πανεπιστήμιο, είναι από τις φτωχότερες περιφέρειες της ΕΕ ή ότι η Πάτρα έχοντας επίσης μεγάλο πανεπιστήμιο χτυπάει σταθερά το κόκκινο στους δείκτες της ανεργίας.

Οταν η ανώτατη εκπαίδευση κοστίζει πανάκριβα και διασπείρεται σε πόλεις και χωριά δεν ωφελεί, αλλά επιβαρύνει τις λαϊκές οικογένειες, σε όποια πόλη κι αν ζουν. Πόσο μάλλον που η πλειοψηφία των Τμημάτων που δημιουργήθηκαν στις μικρές επαρχιακές πόλεις δεν έχουν επιστημονικό αντικείμενο, δεν έχουν καν λόγο ύπαρξης, δίνουν «χαρτιά» χωρίς αντίκρισμα. Γι' αυτό και δεν τις επιλέγουν οι υποψήφιοι παρά ως λύση απελπισίας!

Το πραγματικό πρόβλημα που αναδεικνύεται με αφορμή τη βάση του 10 - η οποία δεν έχει κανένα λόγο να υπάρχει σε αυτό το σύστημα, σε εξετάσεις κατάταξης - είναι ότι οι μαθητές σπρώχνονται «σαν πρόβατα επί σφαγή» στο διαγωνισμό εισαγωγής για την ανώτατη εκπαίδευση χωρίς να υπάρχει καμιά εναλλακτική λύση. Για τους χιλιάδες που κόβονται από τη βάση του 10, όπως και όσους κόβονταν παλιότερα χωρίς αυτή, η μόνη διέξοδος είναι τα - κυρίως - ιδιωτικά ΙΕΚ και τα διάφορα προγράμματα κατάρτισης, όπου ακριβοπουλούν δεξιότητες με σύντομη ημερομηνία λήξης.

Είναι απολύτως φυσικό ότι όσοι τελειώνουν το Λύκειο δε θα γίνονται επιστήμονες. Το θέμα είναι τι θα γίνονται; Τι, πώς και πού θα το μαθαίνουν, τι αντίκρισμα θα έχει αυτή η εκπαίδευσή τους μετά τη βασική εκπαίδευση. Για να έχει ουσιαστικό αντίκρισμα, πρέπει αρχικά η βασική εκπαίδευση να είναι πράγματι τέτοια, να υπάρχει ένα 12χρονο βασικό υποχρεωτικό σχολείο για όλους, που μέλημά του θα είναι η ολόπλευρη στοιχειώδης γενική μόρφωση των παιδιών και η διαμόρφωση της προσωπικότητάς τους. Γιατί η μόρφωση χτίζεται σκαλί σκαλί. Επομένως, η στέρεη επαγγελματική εκπαίδευση δεν μπορεί να δομηθεί στην αποσπασματική σπορά δεξιοτήτων του σημερινού σχολείου.

Η ανάγκη ενός συστήματος δημόσιων και δωρεάν «μεταλυκειακών» επαγγελματικών σχολών, ενταγμένων στο εκπαιδευτικό σύστημα - κι όχι αδιαβάθμητων και ελεγχόμενων από τις επιχειρήσεις όπως τα σημερινά κέντρα κατάρτισης - αποκτά ιδιαίτερη σημασία, γίνεται απολύτως κατανοητή σήμερα. Γίνεται κατανοητή η ανάγκη επαγγελματικής μόρφωσης - μόρφωσης με όλη τη σημασία της λέξης κι όχι κατάρτισης με αντίκρισμα λίγα χρόνια στην παραγωγή - για όσους δεν προχωρούν στην ανώτατη εκπαίδευση.