ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΟ ΤΗΛΕΣΚΟΠΙΟ ΧΑΜΠΛ
Σημαντικό εργαλείο για την αστρονομία
Κυριακή 17 Σεπτέμβρη 2006

Το Χαμπλ επέτρεψε στους επιστήμονες να δουν σε μεγαλύτερο βάθος και με μεγαλύτερη καθαρότητα μέσα στο σύμπαν. Στη φωτογραφία, μερικά απρόσμενα νεαρά άστρα που εντοπίστηκαν στις παρυφές του γαλαξία της Ανδρομέδας. θεωρείται ότι είναι απομεινάρια σύγκρουσης με άλλον γαλαξία, τον οποίο απορρόφησε η Ανδρομέδα
Λίγα τηλεσκόπια είχαν τόσο μεγάλη επίδραση στην αστρονομική έρευνα, όσο το διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ. Οχι επειδή ανακάλυψε κάποια ουράνια σώματα άγνωστα στο παρελθόν, αλλά επειδή μετέτρεψε σε βεβαιότητες πολλές επιστημονικές εικασίες που είχαν γίνει με βάση τις παρατηρήσεις από επίγεια τηλεσκόπια. Σε συνδυασμό με άλλα παρατηρητήρια στη Γη και στο Διάστημα αποκάλυψε μια «πολύχρωμη» όψη του σύμπαντος, τέτοια που δεν είχαμε ποτέ πριν. Το Χαμπλ με τις παρατηρήσεις του ανάγκασε τους θεωρητικούς αστροφυσικούς να επανεξετάσουν πολλές θεωρίες τους και να διατυπώσουν νέες, που να εξηγούν με μεγαλύτερη ακρίβεια τα αστρονομικά φαινόμενα. Με δυο λόγια, το Χαμπλ είχε εξαιρετική επίδραση, όχι ξεχωρίζοντας ανάμεσα στα άλλα αστρονομικά όργανα και τεχνικές, αλλά σε βαθιά διασύνδεση με αυτά.

Τον περασμένο Απρίλη το Χαμπλ συμπλήρωσε 16 χρόνια λειτουργίας σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη μας. Τα επιτεύγματά του, με την παροχή στους αστρονόμους λεπτομερών πληροφοριών που δεν έχουν προηγούμενο, αλλά και με τη δυνατότητα που πρόσφερε στους απλούς ανθρώπους να προσεγγίσουν την επιστημονική έρευνα μέσα από τις εντυπωσιακές φωτογραφίες ουράνιων σωμάτων που τράβηξε, επισκιάζονται από τη συζήτηση για την τύχη του. Καθώς η NASA προσπαθεί να αντιμετωπίσει τα εγγενή προβλήματα ασφάλειας και μεγάλου κόστους των Διαστημικών Λεωφορείων, η λειτουργική κατάσταση του Χαμπλ συνεχίζει να χειροτερεύει κι αν δε συντηρηθεί και επισκευαστεί, αναμένεται να φτάσει στο τέλος της χρήσιμης ζωής του το καλοκαίρι του 2008.

Το τι θα απογίνει το Χαμπλ δεν είναι ακόμα σαφές. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, νέες τεχνικές που έγιναν δυνατές χάρη στις τεράστιες προόδους στην ηλεκτρονική και την πληροφορική, επιτρέπουν σε ζεύγη, τριάδες ή και μεγαλύτερες ομάδες επίγειων τηλεσκοπίων διακριτική ικανότητα ανάλογη ή μεγαλύτερη από αυτή του Χαμπλ, παρότι οι ακτίνες των ουράνιων σωμάτων που φτάνουν σ' αυτά τα παρατηρητήρια αλλοιώνονται από το πέρασμά τους μέσα από την ατμόσφαιρα. Επιπλέον, μεγάλο μέρος της παρατήρησης του ουρανού δε γίνεται στο ορατό φάσμα, αλλά στο τμήμα των ραδιοκυμάτων, των ακτίνων Χ και των ακτίνων γάμα. Με Χαμπλ, με το διάδοχο του Χαμπλ ή χωρίς οπτικό τροχιακό τηλεσκόπιο, η αστρονομία θα συνεχίσει να μας αποκαλύπτει πόσο μικρή μέσα στο αχανές σύμπαν είναι η γαλάζια μπάλα στην οποία κατοικούμε και γι' αυτό πόσο πολύτιμη.



Από την πρώτη αποστολή συντήρησης του Χαμπλ, το Δεκέμβρη του 1993

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Scientific American»