Σοβαρές πολιτικές διεργασίες, παρά το καλοκαίρι, λαμβάνουν χώρα στη Ρωσία. Από τη μια έχουμε την όλο και πιο φανερή σύγκρουση του Προέδρου Β. Πούτιν με τους λεγόμενους ολιγάρχες, τους εκπροσώπους δηλαδή του μεγάλου κεφαλαίου, σε μια προσπάθεια του πρώτου να επιβάλει νέους και αναγνωρισμένους κανόνες του «παιχνιδιού» και να δικαιώσει τη θέση του ως διαχειριστή ενός κράτους - «συλλογικού καπιταλιστή».

Από την άλλη έχουμε την ίδρυση νέων πολιτικών φορέων, αυτή τη φορά στο χώρο της Ρωσικής Αριστεράς. Ετσι στις 15/07/2000 πραγματοποιήθηκαν στη Μόσχα δύο ιδρυτικά συνέδρια: Του «κεντρο-αριστερού» κινήματος «ΡΩΣΙΑ», καθώς και του Ενωσιακού Κομμουνιστικού Κόμματος (Ρωσίας-Λευκορωσίας).

Επικεφαλής του νέου αυτο-χαρακτηριζόμενου ως «κεντροαριστερού συνασπισμού ΡΩΣΙΑ» είναι ο Γκενάντι Σελεζνιόφ, πρόεδρος της Κρατικής Δούμας και μέλος του προεδρείου της ΚΕ του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ρωσικής Ομοσπονδίας (ΚΚΡΟ). Ο ίδιος πολιτικός δέχτηκε να ηγηθεί του νέου πολιτικού φορέα θέτοντας εξαρχής δύο όρους: Πρώτον, η «ΡΩΣΙΑ» θα είναι ένας πολιτικός χώρος σύμμαχος στο ΚΚΡΟ κι όχι αντίπαλος και δεύτερον, η «ΡΩΣΙΑ» θα ενταχθεί το Σεπτέμβρη στη Λαϊκο-Πατριωτική Ενωση, στην οποία ηγείται το ΚΚΡΟ κι ο πρόεδρός του Γκενάντι Ζιουγκάνοφ.

Στο συνέδριο ανακοινώθηκε ότι ήδη στο νέο κίνημα συμμετέχουν 96.000 άτομα σε 77 (από τις 89) περιοχές της χώρας. Επίσης συζητήσεις για την ένταξή τους στο νέο φορέα διεξάγουν διάφορα μικρότερα αριστερά και κεντρώα κόμματα, όπως το «Κόμμα αυτοδιαχείρισης των εργαζομένων», του γνωστού χειρουργού οφθαλμίατρου Σβ. Φιόντοροφ, που πρόσφατα σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα. Η «ΡΩΣΙΑ» θα είναι μεν σύμμαχη με το ΚΚΡΟ, αλλά ταυτόχρονα δηλώνει και σύμμαχη και προς τον Πρόεδρο Πούτιν, ιδιαίτερα στις προσπάθειες του τελευταίου να ισχυροποιηθεί το κράτος (στο εσωτερικό) και η Ρωσία στην παγκόσμια σκηνή.

Ο αστικός Τύπος της Ρωσίας παρουσίασε την όλη εξέλιξη ως μια προσπάθεια να «μεταλλαχτεί» το ΚΚΡΟ από τα μέσα, από κείνα τα στελέχη που ανοιχτά πια δηλώνουν πως προσβλέπουν σε ένα μεγάλο σοσιαλδημοκρατικό κόμμα που θα αναλάβει στο μέλλον την κυβερνητική εξουσία. Δεν αποκλείουν μάλιστα και την περίπτωση διάσπασης του ΚΚΡΟ. Ταυτόχρονα, προβάλλουν την ίδρυση της νέας οργάνωσης ως ενός «νέου» και «σύγχρονου» ΚΚ. Σε δεύτερο πλάνο και σ' αυτά τα δημοσιεύματα διαφαίνονται και οι σχέσεις που συνδέουν τον Σελεζνιόφ τόσο με τον μεγαλο-επιχειρηματία Μπερεζόφσκι, αλλά κυρίως με τα σχέδια του Κρεμλίνου για μια πλήρως ελεγχόμενη αριστερή αντιπολίτευση.

Επικεφαλής της κίνησης αυτής είναι ο Ο. Σένιν, πρόεδρος του Συμβουλίου της Ενωσης Κομμουνιστικών Κομμάτων - ΚΚΣΕ (ΕΚΚ-ΚΚΣΕ) και μέλος επίσης της ΚΕ του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ρωσικής Ομοσπονδίας (ΚΚΡΟ).

Η ουσία της κίνησης αυτής στηρίζεται στους παρακάτω παράγοντες και εκτιμήσεις:

• Η τάση αυτή θεωρεί πως το ΚΚΡΟ μετά τις εκλογές έχει περιέλθει σε βαθιά κρίση. Η ηγεσία του είναι σοσιαλδημοκρατική και οδηγεί το κόμμα σε μια αντίστοιχου τύπου «μετάλλαξη». Οι ίδιοι εκτιμούν ότι πρέπει να παρθούν ριζικές πρωτοβουλίες για να διασωθεί το κομμουνιστικό κίνημα στη Ρωσία και να ανασυγκροτηθεί σε μαρξιστικο-λενινιστική βάση.
• Εκτιμάται ότι η δημιουργία του ΚΚ της Ρωσίας, το 1989, οδήγησε στη διάλυση του ΚΚΣΕ και της ΕΣΣΔ. Η συγκρότηση της Ενωσης Ρωσίας - Λευκορωσίας και οι εκλογές για το κοινό Ενωσιακό Κοινοβούλιο (που μπορεί να γίνουν στα τέλη του 2000 ή αρχές 2001) δίνει τη δυνατότητα διόρθωσης αυτού του τραγικού λάθους κι αποκατάστασης του Ενιαίου ΚΚ. Προβλέπεται λοιπόν η επιστροφή στην οργανωτική δομή που υπήρχε στο ΚΚΣΕ. Που σημαίνει ότι θα υπάρχουν τα ΚΚ των Δημοκρατιών (π.χ. της Λευκορωσίας), αλλά δε θα υπάρχει ΚΚ Ρωσίας, παρά μόνο οι ΚΟ του ανά τη χώρα (π.χ. ΚΟ Μόσχας ή ΚΟ Κρασναντάρ). Μέχρι να ενταχθούν κι άλλες χώρες στην Ενωση Ρωσίας - Λευκορωσίας, η δημιουργία αυτού του ενιαίου ΚΚ θα πρέπει να γίνει από τα ΚΚ που υπάρχουν στις δύο χώρες.

Προτάθηκε στο υπό ίδρυση ενιαίο ΚΚ από μεριάς Λευκορωσίας να συμμετέχουν το ΚΚ Λευκορωσίας (που στηρίζει την πολιτική του Προέδρου Λουκασένκο) και από μεριάς Ρωσίας να αυτοδιαλυθούν τα ΚΚ που υπάρχουν και να δημιουργηθούν στην πορεία ενιαίες ΚΟ περιοχών, χωρίς όμως κεντρική αυτοτελή δομή στη Ρωσία. Θα υπάρχει όμως ενιαία Κεντρική Επιτροπή, όπως παλιά στο ΚΚΣΕ.

Τελικά το συνέδριο πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή 97 αντιπροσώπων από 17 περιοχές της Ρωσίας και της Λευκορωσίας, χωρίς όμως την προσχώρηση τόσο του ΚΚ Λευκορωσίας, όσο και του ΚΕΚΡ (το ΚΚΡΟ είχε εξαρχής αποκλείσει οποιαδήποτε σκέψη ένταξής του στο νέο σχήμα).

Από τη μεριά του το ΚΕΚΡ συμμετείχε με πολυπληθή αντιπροσωπεία 52 παρατηρητών, που όμως δεν είχαν δικαίωμα ψήφου, αφού το ΚΕΚΡ αρνήθηκε να δεσμευτεί ότι θα αυτοδιαλυθεί και θα διαχυθεί στο νέο κόμμα.

Τελικά οι περίπου 100 αντιπρόσωποι ενέκριναν τα ιδρυτικά υλικά του νέου κόμματος κι αποφάσισαν να συνεχιστούν οι επαφές τόσο με το ΚΕΚΡ, όσο και με το ΚΚ Λευκορωσίας για την ένταξή τους στο Ενωσιακό ΚΚ. Εξέλεξαν επίσης κομματική ηγεσία υπό τον Ο.Σένιν, στην οποία συμμετέχουν μεταξύ άλλων ο φιλόσοφος Ρίτσαρντ Κοσολάποφ, πρώην μέλος της ΚΕ του ΚΕΚΡ και του ΚΚΡΟ κι η Λ. Σαμάρσκαγια νυν Γραμματέας της ΚΟ περιοχής του ΚΚΡΟ στο Σβερντλόφσκ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι χαιρετιστήριο απέστειλαν στο πιο πάνω συνέδριο κι οι αντιπρόσωποι του συνεδρίου της «ΡΩΣΙΑ», που γινόταν ταυτόχρονα.

Παρά το γεγονός ότι επικεφαλής και των δύο αυτών κινήσεων ήταν στελέχη του ΚΚΡΟ, το ίδιο το ΚΚΡΟ τάχθηκε ευθέως αντίθετο με την ίδρυση και των δύο νέων πολιτικών φορέων. Το προεδρείο της ΚΕ του ΚΚΡΟ με ανακοίνωσή του (12/6) τάχθηκε μάλιστα κατά της πραγματοποίησης του ιδρυτικού Συνεδρίου του Ενωσιακού ΚΚ. Στην ανακοίνωση αναφέρεται, μεταξύ άλλων, πως «το κόμμα μας τάσσεται πάντα υπέρ της σύσφιξης των αδελφικών σχέσεων Ρωσίας και Λευκορωσίας, όλων των λαών της Σοβιετικής Πατρίδας. Με πρωτοβουλία του ΚΚΡΟ και των συμμάχων του η Κρατική Δούμα έλαβε την ιστορική απόφαση καταγγελίας των επονείδιστων Συμφωνιών του Μπελοβέζσκ. Σε μεγάλο βαθμό χάρη στις προσπάθειες των κομμουνιστών βουλευτών κατορθώθηκε να υπογραφεί και να τεθεί σε ισχύ το Σύμφωνο για τη δημιουργία του Ενωσιακού Κράτους Ρωσίας και Λευκορωσίας.

Ωστόσο, δεν μπορεί να μη μας προκαλεί απορία το γεγονός ότι η μεγάλη ιδέα της ένωσης των αδελφών λαών της Ρωσίας και της Λευκορωσίας έγινε αφορμή για ανοιχτές επιθέσεις κατά του ΚΚΡΟ από μέρους του Ο. Σένιν και ορισμένων άλλων μελών του Συμβουλίου της ΕΚΚ - ΚΚΣΕ. Δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε με την άμεση ανάμειξη στις εσωτερικές υποθέσεις του ΚΚΡΟ και με τις εκκλήσεις για διάσπαση των γραμμών του.

Θεωρούμε ότι στις δοσμένες συνθήκες είναι σκόπιμο να επανεξεταστεί η απόφαση και να μη συγκληθεί το ιδρυτικό Συνέδριο χωρίς τις απαραίτητες διαβουλεύσεις με την ηγεσία των ΚΚ που δρουν στη Λευκορωσία και τη Ρωσία, χωρίς την ολόπλευρη επεξεργασία των οργανωτικών και νομικών ζητημάτων της δημιουργίας του ενιαίου κόμματος του Ενωσιακού Κράτους.

Θεωρούμε επίσης ότι η βιασύνη και η σε στενό κύκλο προπαρασκευαστική δουλιά για τη σύγκληση του Συνεδρίου σ' αυτές τις συνθήκες δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια προβοκάτσια, που θα περιπλέξει την πραγματική ενοποίηση των Δημοκρατιών και τη δημιουργία γνήσιας Ενωσης. Το δικαίωμα να πάρουν απόφαση για τη δημιουργία ενωσιακού κόμματος ανήκει αποκλειστικά στα Συνέδρια των ΚΚ της Λευκορωσίας και της Ρωσίας».

Επίσης ο Αλεξάντρ Κραβέτς, Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΡΟ, υπεύθυνος για ζητήματα ιδεολογίας, σημείωσε για τα δύο συνέδρια ότι «πρόκειται για μια επίθεση ενάντια στο ΚΚΡΟ, τόσο από τα δεξιά, όσο κι από τ' αριστερά. Από τα δεξιά είναι η "ΡΩΣΙΑ", ενώ από τα αριστερά οι ριζοσπάστες -κομμουνιστές... και οι δύο αυτές ενώσεις - πρόσθεσε ο Α. Κραβέτς - ελπίζουν να αποκόψουν σοβαρά κομμάτια από το ΚΚΡΟ».

Οι ανησυχίες του ΚΚΡΟ, ιδιαίτερα για το κίνημα «ΡΩΣΙΑ», στο οποίο άλλωστε εστίασαν την προσοχή τους ρωσικά και ξένα ΜΜΕ, εστιάζεται στο ότι τόσο η λεγόμενη εποικοδομητική προς την κυβέρνηση πολιτική γραμμή που αυτή χαράζει, όσο και ορισμένα πρώην στελέχη του ΚΚΡΟ που επανδρώνουν την ηγεσία της υπό τον Σελεζνιόφ, αντικειμενικά έρχονται ή και θα έρθουν σε σύγκρουση με τις πολιτικές επιλογές του ΚΚΡΟ και της υπόλοιπης «λαϊκο-πατριωτικής» αντιπολίτευσης.

Σ' ό,τι αφορά τη «ΡΩΣΙΑ» το ΚΕΚΡ τη θεωρεί κατασκεύασμα του Κρεμλίνου για να ενισχύσει τη θέση του στα αριστερά της πολιτικής ζωής κι έτσι θα την αντιμετωπίσει στο εξής. Αντίθετα σ' ό,τι αφορά το Ενωσιακό ΚΚ η στάση του έχει ως εξής:

Το ΚΕΚΡ αποφάσισε να μην αυτοδιαλυθεί σε ένα νέο κόμμα, του οποίου δεν ήταν γνωστό ούτε το Πρόγραμμα, ούτε το Καταστατικό και που το οργανωτικό σχήμα που προτείνεται δε διευκολύνει, αλλά μάλλον δυσκολεύει την πάλη των κομμουνιστών κι ευρύτερα των εργαζομένων.

Στην Ανακοίνωση του Οργανωτικού Γραφείου (ΟΓ) της ΚΕ του ΚΕΚΡ υπογραμμίζονται τα εξής:

«Το ΟΓ της ΚΕ του ΚΕΚΡ σημειώνει ότι η ίδρυση του Ενωσιακού ΚΚ "Ρωσίας-Λευκορωσίας" αποτελεί μια αντικειμενική αναγκαιότητα στην ενοποίηση των κομμουνιστικών δυνάμεων στον πολιτικο-οικονομικό χώρο που διαμορφώνεται και που χαράσσεται με τις αρχές του Ενωσιακού Συμφώνου.

Παρ' όλα αυτά η διαδικασία της ενοποίησης δεν μπορεί να διεξαχθεί χωρίς τις υπάρχουσες δομές των ΚΚ, που πραγματικά δρουν στο έδαφος της Ρωσίας και Λευκορωσίας, χώρες που και μετά την υπογραφή του Ενωσιακού Συμφώνου εξακολουθούν να χαράσσουν τη δική τους εξωτερική και εσωτερική πολιτική ως ανεξάρτητα κράτη. Αυτή η κατάσταση δημιουργεί συγκεκριμένες δυσκολίες στην ενοποιητική διαδικασία κι απαιτεί την ύπαρξη αυτοτελών οργανώσεων των κομμουνιστών, που θα δρουν και θα προσαρμόζονται στις συνθήκες που επικρατούν στις χώρες τους. Ετσι λοιπόν το ενιαίο Ενωσιακό ΚΚ θα πρέπει να αποτελείται τόσο από τη ρωσική όσο κι από τη λευκορωσική οργάνωση, που θα μπορούσαν να έχουν ενιαίο καθοδηγητικό όργανο (ΚΕ).

Οι οργανωτές της "ομάδας εργασίας", που προετοίμασε το Ιδρυτικό συνέδριο, απέφυγαν να εξετάσουν αυτά τα συγκεκριμένα ζητήματα κι έτσι απέκοψαν το ΚΕΚΡ από τη συμμετοχή στο Ενωσιακό ΚΚ, ενώ περιορίστηκαν σε μια παραλλαγή εκπροσώπησης του ΚΚ Λευκορωσίας στο νέο φορέα. Ως αποτέλεσμα είχαμε την ίδρυση ενός ακόμη ΚΚ, επιφορτισμένο με το βάρος των άλυτων προβλημάτων της σχέσης του με τα ήδη υπάρχοντα ΚΚ. Προβλήματα που ανατέθηκαν προς επίλυση στην εκλεγμένη ΚΕ του Ενωσιακού ΚΚ.

Από πολιτικής απόψεως το ΟΓ της ΚΕ του ΚΕΚΡ χαιρετίζει την εμφάνιση ενός κόμματος που εκφράζει τη θέλησή του να είναι μαρξιστικο-λενινιστικό, να απομακρυνθεί από τον γκορμπατσοφισμό και τη συνέχισή του στη θεωρία και πράξη που εκφράζεται από την πολιτική της ηγεσίας του ΚΚΡΟ.

Σ' ό,τι αφορά την οργανωτική πλευρά, το ΟΓ βλέπει ότι θα είναι αναπόφευκτη η δουλιά για τη διόρθωση της κατάστασης κι από κοινού με το ΚΚ της Λευκορωσίας είναι έτοιμο να ξεκινήσει τη διόρθωση των σφαλμάτων που διέπραξαν οι οργανωτές του Ενωσιακού ΚΚ στα θεμέλια της κομματικής οικοδόμησης, σφάλματα που εμποδίζουν την αύξησης του κύρους και της ισχύος του κομμουνιστικού κινήματος όχι μόνο στην Ενωση "Ρωσίας-Λευκορωσίας", αλλά στα πλαίσια όλης της πρώην Σοβιετικής Ενωσης».