Πριν μερικές μέρες, στο χαιρετισμό του σε ένα επιστημονικό συνέδριο στη Γερμανία, ο υπουργός Καινοτομίας - Επιστημών - Ερευνας και Τεχνολογίας ενός τοπικού κρατιδίου μίλησε με ενθουσιασμό για το νέο νόμο που αφορά στα γερμανικά Πανεπιστήμια, και ο οποίος επιγράφεται «για την ελευθερία των Πανεπιστημίων (!)». Απελευθέρωση των Πανεπιστημίων, για να αξιοποιήσουν το δυναμικό τους σε συνεργασία με τη βιομηχανία για καινοτόμο ανάπτυξη, όπως είπε.

Εάν ανοίξει κάποιος την ιστοσελίδα http://ec.europa.eu/employment-social/knowledge-society/index-en.htm θα εντυπωσιαστεί με το πόσες ευκαιρίες ανοίγονται σε όλους (;!) τους πολίτες για μια καλύτερη ζωή στην Κοινωνία της Γνώσης! Λες και μέχρι τώρα η οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα δε βασιζόταν στη γνώση αλλά στην έλλειψή της!

Είναι πραγματικά αξιοθαύμαστη η ευρηματικότητα των επικοινωνιακών στελεχών της παγκόσμιας άρχουσας τάξης στη λεκτική επένδυση εύηχων και θετικά συναισθηματικά φορτισμένων νοημάτων για την ευκολότερη παγίδευση στα προωθούμενα αντιλαϊκότερα σχέδιά τους όλο και περισσοτέρων ανθρώπων.

Παγκοσμιοποίηση! Κοινωνία της πληροφορίας! Κοινωνία της γνώσης! Πολίτης! Καινοτομία! Ελευθερία των Πανεπιστημίων! Για χάρη της ανάπτυξης!, της κοινωνικής συνοχής!, της ευημερίας!!

Μια πιο ψύχραιμη θεώρηση της ιδεολογικής αυτής επέλασης, γιατί τέτοια είναι, δεν πρέπει να μας ξαφνιάζει. Το αντίθετο, μάλιστα. Η επιχειρούμενη χειραγώγηση της πλειοψηφίας των ανθρώπων, των «μαζών» (τι απάνθρωπη λέξη κι αυτή!), καλά κρατεί με τις τηλεοπτικές εκπομπές, την πλειοψηφία των εντύπων, των κινηματογραφικών παραγωγών και άλλων μορφών τέχνης κλπ.

Εδώ και μερικά χρόνια ξεκίνησε και η επέλαση στη μαθητιώσα νεολαία. Πέρα από τα γενικότερα της προηγούμενης παραγράφου, χρειάστηκαν και την πρωτογενή παρέμβαση σε όλη τη διαδικασία εκπαίδευσής της, στα βιβλία και το περιεχόμενό τους, στη μεθοδολογία, στην προσαρμογή από τη δίψα της μάθησης, στον ενθουσιασμό του παιχνιδιού και την ευαισθησία της αλληλεγγύης στην αποδοχή της κατακερματισμένης ημιμάθειας, στην εξουθένωση της «αναγκαίας» παραπαιδείας, και στην καλλιέργεια της ανταγωνιστικότητας. Εγκληματούν με θύματα τα νέα παιδιά.

Βέβαια, δεν μπορούσε να μείνει αλώβητη η Ανώτατη Παιδεία. Για μεγάλο χρονικό διάστημα τα Πανεπιστήμια με την προκαθορισμένη στελέχωσή τους, τα προγράμματα σπουδών τους και τον επιλεγμένο φοιτητικό πληθυσμό τους εξυπηρετούσαν πολύ καλά την άρχουσα τάξη κάθε χώρας, με «αναγκαίο κακό» τη συσσώρευση νέας γνώσης και την πρόοδο των επιστημών. Μετά το τέλος του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου παρατηρείται μια αλματώδης αύξηση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με ίδρυση νέων Πανεπιστημίων, Τμημάτων με διευρυμένα γνωστικά αντικείμενα, διαβάθμιση Ιδρυμάτων και διόγκωση του αριθμού της σπουδάζουσας νεολαίας. Αυτό απαιτούσαν οι νέες οικονομικές συνθήκες, κυρίως λόγω της ανάπτυξης της τεχνολογίας. Αυτή η κατάσταση στα Πανεπιστήμια, σε συνδυασμό με την παγκόσμια πολιτική κατάσταση των αντιπαραθέσεων μεταξύ των ιμπεριαλιστικών και των σοσιαλιστικών χωρών, το έντονο αντιπολεμικό κλίμα της εποχής και τη σχετική ανάπτυξη του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος στις χώρες της «δύσης» είχε ως αποτέλεσμα τις έντονες αντιπαραθέσεις στα «αμφιθέατρα», αλλά και στους δρόμους με σημαντική συμβολή του φοιτητόκοσμου σε μεγαλειώδεις κοινωνικές εκδηλώσεις αμφισβήτησης των επιλόγων της άρχουσας τάξης. Οι εξελίξεις έκτοτε είναι γενικά γνωστές. Αλλού γρηγορότερα και αλλού βρίσκοντας σθεναρή αντίσταση, όπως στη χώρα μας για παράδειγμα, το «σύστημα» κατάφερε να αποδυναμώσει μέχρι και να εκμηδενίσει τις όποιες αντιστάσεις υπήρξαν στην εφαρμοζόμενη πολιτική του και να εξουδετερώσει ή ενσωματώσει την πλειοψηφία των ακαδημαϊκών δασκάλων.

Οι σχεδιασμοί της ελληνικής άρχουσας τάξης για την υποταγή των Πανεπιστημίων στα κελεύσματά της ξεκίνησαν εδώ και 30 χρόνια, σχεδόν αμέσως μετά την πτώση της χούντας. Με οδηγούς τον ΟΟΣΑ, την ΕΟΚ και μετέπειτα ΕΕ, και τις απαιτήσεις της ντόπιας ολιγαρχίας προχώρησε σε σταδιακή υποβάθμιση της παρεχόμενης πανεπιστημιακής εκπαίδευσης για την τεράστια πλειοψηφία των φοιτητών - σπουδαστών. Αρχικά, κάτω από την πίεση του κινήματος και της ανάγκης για απαλλαγή από απαρχαιωμένες δομές, επέτρεψαν σημαντικές αλλαγές (όπως κατάργηση της έδρας, της μοναδικής αυθεντίας, δημιουργήθηκε στοιχειώδης υποδομή για έρευνα κλπ.) που σταδιακά απαξιώθηκαν με τη μέθοδο της «σαλαμοποίησης». Φθίνουσες πιστώσεις, με παντελή εξαφάνιση των Δημόσιων Επενδύσεων για υλικοτεχνική υποδομή, χαμηλές αμοιβές στο προσωπικό των Πανεπιστημίων, με ταυτόχρονη προώθησή του σε «δεύτερη» δουλιά, εγκατάλειψη κτιριακής υποδομής, εργολαβική ψευτοσυντήρηση υποδομών, δυσανάλογος αριθμός εκπαιδευόμενων ανά εργαστηριακή θέση, σε ένα κοινωνικό κλίμα ανερχόμενης ανεργίας και αλλαγής των εργασιακών σχέσεων, έχει δημιουργήσει σωρεία προβλημάτων στην καθημερινή λειτουργία των Πανεπιστημίων.

Εχοντας, λοιπόν, προετοιμάσει το έδαφος, και εννοούμε η άρχουσα τάξη με τις κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και ΝΔ σε διακριτούς αλλά σαφώς στοχοπροσηλωμένους ρόλους, με θεσμικές και οικονομικές παρεμβάσεις, που οδήγησαν στη σημερινή ζοφερή κατάσταση, προωθούν τις τελευταίες ρυθμίσεις, βρίσκοντας και θετική απόκριση, ανάμεσα σε αρκετούς καλοπροαίρετους.

Οι ρυθμίσεις αυτές, που απορρέουν από τις κυβερνητικές συμφωνίες για τη διαδικασία ολοκλήρωσης της Bologna (Μπολόνια), τον ευρωπαϊκό χώρο εκπαίδευσης και τον αντίστοιχο της έρευνας, για την εκπλήρωση των στόχων της Lisbon (Λισαβόνας), εξειδικεύονται σε ζητήματα όπως:

• Διασφάλιση ποιότητας του προϊόντος
• Φοιτητική ευθύνη για τη διά βίου κατάρτισή του με πιστοποιήσεις διαφόρων φορέων (!)
• Υποταγή των επιστημονικών/ ερευνητικών αναζητήσεων στις βραχυπρόθεσμες υποδείξεις διαφόρων ιδιωτικών φορέων (βιομηχανία, επιχειρήσεις, ιδρύματα κλπ.)
• Σταδιακή επιβολή διδάκτρων παντού (να η ταξικότητα)
• Συνεχής «αξιολογική» απόδειξη για τη «χρησιμότητα» και αναγκαιότητα ύπαρξης του κάθε πανεπιστημιακού τμήματος, κλπ.

Αυτό θα είναι το «νέο» Πανεπιστήμιο! Οταν όλη η κοινωνική ζωή, η πολιτισμική, τα ζητήματα Υγείας και Πρόνοιας δρομολογείται να είναι απόρροια συμφωνιών των «κοινωνικών εταίρων», των τοπικών κοινωνιών, και επομένως αυτών που έχουν την εξουσία, είναι κατανοητό ότι τελικός στόχος τους είναι ο αποκλεισμός της μεγάλης πλειοψηφίας της νεολαίας από τη διαδικασία ουσιαστικής πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Μάλιστα, θα κερδοσκοπήσουν ακόμα περισσότερο εις βάρος της λαϊκής οικογένειας, για να καταρτίσουν τα παιδιά της σε μισοειδικευμένες κατηγορίες, με την αίσθηση κιόλας ότι οι ίδιοι και οι οικογένειές τους ευθύνονται για την πιθανή αυριανή ανεργία τους.

Και, επειδή υπάρχουν ακόμα ουσιαστικές αντιστάσεις στα σημερινά Πανεπιστήμια, προωθούν την ίδρυση «Harvards» (sic) για να δημιουργηθούν τα πρότυπα: ακριβές σπουδές για λίγους και στα ιδιωτικά, και στα κρατικά, που θα «αναγκαστούν» να ανεβάσουν την ποιότητά τους ζητώντας δίδακτρα κλπ.

Η Παιδεία, συμπεριλαμβανομένης της Πανεπιστημιακής, είναι πολύ σοβαρό ζήτημα για να το αφήσει ο λαός στις ορέξεις των χορηγών, των κερδοσκόπων και της δικομματικής υπηρεσίας τους. Είναι πραγματικά δύσκολη η αντιπαράθεση απόψεων, όταν αυτοί ελέγχουν ασφυκτικά τα ΜΜΕ και τα εσωπανεπιστημιακά παπαγαλάκια τους. Ομως, η ανάδειξη του ζητήματος αυτού σε κύριο πολιτικό ζήτημα βοηθά στην ευρύτερη ενημέρωση του κόσμου, στη συστράτευση πολλών πανεπιστημιακών που νοιάζονται πραγματικά για τη βελτίωση και όχι για την αποδιάρθρωση των Πανεπιστημίων, και στη δημιουργία ενός ισχυρού πόλου, όχι μόνο στα αμφιθέατρα και στις σχολές, αλλά και στις πολιτικές πλατφόρμες, στο συνδικαλιστικό κίνημα, στις γειτονιές, κλπ.

Η συσσωρευμένη γνώση της ανθρωπότητας είναι παρακαταθήκη και απόκτημα όλης της ανθρωπότητας, χωρίς καμιά εξαίρεση. Η ιδιοποίηση που προωθείται έχει ένα και μοναδικό στόχο: Τη διαιώνιση του απάνθρωπου εκμεταλλευτικού συστήματος, ακόμα και με τη βοήθεια των εκμεταλλευόμενων. Θα το επιτρέψουμε;