Κλασικά και σύγχρονα έργα
Τετάρτη 29 Νοέμβρη 2006

«Βρεταννικός» στο «Altera pars»

Κάθε εποχή βλέπει με τη δική της «ματιά» τα κλασικά έργα. Αλλοτε κάποια έργα ή κάποιους δραματουργούς τους βάζει στην άκρη... κι άλλοτε τα επαναφέρει ως «εργαλεία» των καλλιτεχνικών της αναζητήσεων. Λ.χ. τον επί μακρόν παραμερισμένο από το ελληνικό θέατρο, Ρακίνα - τον έναν από τους τρεις κορυφαίους του 17ου «χρυσού αιώνα» της γαλλικής δραματουργίας (οι άλλοι δύο είναι ο αέναα παιζόμενος Μολιέρος και ο αποξεχασμένος Κορνέιγ, ίσως λόγω της έντονα λυρικο-ηρωικής δραματουργίας του) - τον επανανακάλυψε το «Θέατρο του Νότου» (ανεβάζοντας τη «Φαίδρα» και τη «Βερενίκη») και, φέτος, ανεβάζοντας τον «Βρεταννικό», το θέατρο «Altera pars». Εμβριθής αρχαιογνώστης ο Ρακίνας, επηρεασμένος από τους κληρικούς δασκάλους του, με τα περί «προπατορικού αμαρτήματος», «αμαρτίας» του έρωτα, της μοιχείας κλπ., αλλά και έχοντας ο ίδιος «αμαρτήσει» (κάποτε σκανδαλωδώς), ο Ρακίνας υπήρξε καινοτόμος δραματουργός. Πηγαίνοντας κόντρα στο ηρωικό τραγικό ήθος που ζητούσε η εποχή του, αποφεύγοντας την εξιδανικευτική μεγαλοσχημία και τη μεγαλοστομία, εισήγαγε στην - ιστορική κατά βάση - θεματολογία του την ψυχογράφηση του ενεργειών, πόθων και παθών του ανθρώπου. Την - με απέριττη μάλιστα γλώσσα - ψυχανάλυση του «υπεδάφους» του χαρακτήρα, ως παράγοντα διαμόρφωσης της «μοίρας» του ανθρώπου. Ψυχογράφημα, προς διδαχή των βασιλιάδων και παλατιανών της εποχής του, έκανε γράφοντας τον «Βρεταννικό», αντλώντας ένα επεισόδιο από την ιστορία του ρωμαϊκού ιμπέριουμ. Μια δραματική ψυχογραφία, με επίκεντρο την ανερμάτιστα φιλόδοξη, μοιχό, δόλια Αγριππίνα, τον όμοια «δαιμονικό» γιο της Νέρωνα, τον ειλικρινή σύμβουλό του Βρεταννικό και το δόλιο Νάρκισσο. Ο Ρακίνας «ανατομεί» κυριολεκτικά το χαρακτήρα, τη ραδιουργική εξουσιαστική δίψα, την ανταγωνιστική σχέση αγάπης - μίσους Αγριππίνας και Νέρωνα, αναδείχνοντας μέσα από τη ζοφώδη σύγκρουσή τους τη σπίθα της βαθιά «θαμμένης» ανάγκης της μάνας για αγάπη από το παιδί της και του παιδιού για τη μητρική αγάπη (αγάπη που στερήθηκε ο ορφανεμένος από μικρός Ρακίνας). Το έργο παρουσιάζεται σε μια ενδιαφέρουσα, πολύ αξιόλογη παράσταση, μεταφρασμένο, σε μεικτό - δωδεκασύλλαβο και δεκαπεντασύλλαβο - ομοιοκατάληκτο στίχο (Ανδρέας Στάικος), με εξαιρετικό, λιτά και ευφάνταστα επιβλητικό σκηνικό (Γιώργος Γεωργίου), διακριτικά μεγαλόπρεπα κοστούμια εποχής (Δέσποινα Χειμώνα), ατμοσφαιρικούς φωτισμούς (Διονύσης Ευθυμιόπουλος). Η σκηνοθεσία των Πέτρου Νάκου - Μίνας Χειμώνα, χωρίς να υποτιμήσει τα ψυχογραφικά στοιχεία του έργου, επέλεξε μια μπρεχτικής επιρροής εξπρεσιονιστική ιστορικοποίηση του έργου, με την υπογράμμιση του κοινωνικού αιτίου του κακού, μέσα από εμφαντικές ερμηνείες των ηθοποιών. Εμφαντικές στο λόγο, στη στάση, στην κίνηση, στη χειρονομία. Εμφαντικότητα έντονα έκδηλη στις υπέρμετρα εκφραστικές ερμηνείες των Μίνας Χειμώνα, Πέτρου Νάκου, Νίκης Ιωαννίδου, λιγότερο στις ερμηνείες των Δημήτρη Αγορά, Στέργιου Ιωάννου, Σοφίας Καζαντζιάν, ενώ η πιο λιτή ερμηνεία είναι του Χρήστου Παγκαλιά.


ΘΥΜΕΛΗ