«Κλίματα αγάπης»

Του Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν

Κυριακή 3 Δεκέμβρη 2006

Το πιο ενδιαφέρον για την ταινία, δεν είναι τα βραβεία που απέσπασε στις Κάνες και στην Αττάλεια, ούτε οι πολύ καλές κριτικές, αλλά η αποδοχή από το κόσμο. Στο πρόσφατο φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης, στο οποίο η ταινία συμμετείχε εκτός διαγωνισμού, έγινε το αδιαχώρητο!

Ομως, γιατί τόσο ενδιαφέρον; Πέρα από το πολύ ανθρώπινο, και ρεαλιστικό θέμα, η ταινία έχει την παραξενιά, να δείχνει το «ευρωπαϊκό» πρόσωπο της Τουρκίας. Το πρόσωπο, τελικά, που προσπαθεί να προβάλει. Το πρόσωπο που λέει, «να, εδώ είμαστε και εμείς, με τους μικροαστούς διανοούμενούς μας, με τους αμφίβολους έρωτές τους και με τις "μεταβιομηχανικές" ανασφάλειές τους»! Το πρόσωπο που οι «Ευρωπαίοι» απαιτούν να αποχτήσει η Τουρκία! Τόσο στη γραφή, όπου υπάρχουν άφθονες δυτικές επιρροές, με πρώτη αυτή από τον Αντονιόνι, στατικές λήψεις, εσωτερικός ρυθμός, ψυχολογικές μεταλλαγές των ηρώων μέσα σε μακριά μονοπλάνα, όσο και στο περιεχόμενο, όπου επίσης «μοιάζει» δυτικό, αφού πραγματεύεται αστικά και μικροαστικά αδιέξοδα πιο ανεπτυγμένων κοινωνιών. Τα οποία αδιέξοδα «ντυμένα» στα τούρκικα, αποκτούν οριεντάλ διαστάσεις.

Η ταινία, παρότι «μοιάζει» ευρωπαϊκή, δε μιμείται! Εχει δική της προσωπικότητα. Δε μεταφέρει τους ήρωές της σε σύγχρονα ντεκόρ, ιλουστρασιόν καταστάσεις που, έτσι και αλλιώς, υπάρχουν και στη γειτονική χώρα, για να δείξει Ευρώπη! Επιμένει τουρκικά. Από την αρχή μέχρι το τέλος μυρίζει Τουρκία. Και μάλιστα Τουρκία με βάθος. Αφού στα φόντα υπάρχει η Τροία, διάφορα μοναστήρια, τζαμιά, αλλά και αυθεντικά τούρκικα χωριά και Αιγαίο! Παράλληλα, σύγχρονα βιβλιοπωλεία, αστικές συμπεριφορές, δυτικές επιδράσεις. Και ενώ μυρίζει Τουρκία, δεν είναι μια τούρκικη ταινία! Είναι μια «ευρωπαϊκή» ταινία! Απομακρυσμένη από την ηθογραφία και το μελό. Ακόμα και στις μουσικές της.

Ομως, πέρα από τα παραπάνω, που έχουν τη σημασία τους, πρέπει να σημειώσουμε το ταλέντο του δημιουργού της, ο οποίος παίζει και τον κεντρικό ρόλο. (Το γυναικείο κεντρικό ρόλο παίζει η γυναίκα του). Ο Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν, ενώ πατάει σε δυο διαφορετικές βάρκες, αυτή της αφαίρεσης και αυτή του νεορεαλισμού, καταφέρνει να κινείται ισόρροπα και να πείθει! Με καλαίσθητες, έως πολύ καλλιγραφικές εικόνες, διηγείται μια μικρή, αλλά τόσο αληθινή και καθημερινή, ερωτική ιστορία. Για την ακρίβεια, μέσα από την αφήγηση μιας καθημερινής ερωτικής ιστορίας, μας αποκαλύπτει τις εσωτερικές μεταπτώσεις, τις αλλαγές και τις διαφοροποιήσεις, την αστάθεια, τελικά, που διακρίνει, κυρίως, τον κεντρικό ήρωα. Ο οποίος είναι τόσο ευμετάβλητος!

Παίζουν: Εμπρού Τσεϊλάν, Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν, Ναζάν Κεσάλ, Μεχμέτ Εργιλμάζ, Αρίφ Ασκί κ.ά.