Οταν ο λαός μας ακούει τη φράση «δημόσια έργα», εννοεί προφανώς ότι βασικό κριτήριο υλοποίησης όλων των φάσεων της παραγωγής τους είναι η συνδυασμένη ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών σε υποδομές. Δηλαδή: Η ασφαλής και γρήγορη κατασκευή των έργων, με συγκριτικά μικρό κόστος, με ριζική βελτίωση των συνθηκών εργασίας, με τήρηση των κανόνων υγιεινής και ασφάλειας των εργαζομένων στις κατασκευές, της προστασίας του περιβάλλοντος, του πολεοδομικού σχεδιασμού και της ασφάλειας των κατοίκων, με ταυτόχρονη στήριξη της ανάπτυξης των σχετικών με τις κατασκευές κλάδων μεταποίησης.

Στο πλαίσιο, όμως, του καπιταλισμού και το δημόσιο έργο αποτελεί εμπόρευμα και όχι κοινωνικό αγαθό. Γι' αυτό και βασικό κριτήριο υλοποίησης των έργων δεν αποτελεί η ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών, αλλά η μεγιστοποίηση του καπιταλιστικού κέρδους. Οι σχέσεις των διαφόρων συντελεστών καθορίζονται από την τάση συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου στο συγκεκριμένο τομέα. Ολα λοιπόν τα μέτρα που έλαβαν τα τελευταία χρόνια τόσο η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, όσο και η σημερινή της ΝΔ, στοχεύουν ακριβώς σε αυτό: Στην ισχυροποίηση λίγων μονοπωλιακών ομίλων, στην επιτάχυνση της συγκεντροποίησης του κεφαλαίου στον κατασκευαστικό κλάδο - τόσο σ' αυτόν των δημοσίων έργων, όσο και των ιδιωτικών - αλλά και στη διαμόρφωση μιας ιδιαίτερα κερδοφόρας διεξόδου για το τραπεζικό κεφάλαιο.

Ολα αυτά βέβαια έχουν ως αποτέλεσμα ο ελληνικός λαός να πληρώνει πανάκριβα την κατασκευή των έργων - ακόμη και τις κακοτεχνίες! Είναι χαρακτηριστικό ότι το κόστος της αρχικής εργολαβίας για το μετρό της Αθήνας υπερδιπλασιάστηκε και άγγιξε το 1 τρισ. δρχ., ενώ από έξι χρόνια που προέβλεπε το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσής του, «έπιασε» τα 10 χρόνια. Το ίδιο συμβαίνει και στην Εγνατία. Ενώ το κόστος της δε θα ξεπερνούσε το 1 τρισ. δρχ. και θα ολοκληρωνόταν μέχρι το 2000, όπως έλεγαν στα μέσα της δεκαετίας του '90 οι αρμόδιοι, ακόμη δεν έχει ολοκληρωθεί και πλέον το κόστος της υπολογίζεται στα 6,5 δισ. ευρώ. Αλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα τα Ολυμπιακά Εργα, που κόστισαν πανάκριβα στον ελληνικό λαό (το κόστος της διοργάνωσης στοίχισε ούτε λίγο ούτε πολύ περί τα 10 δισ. ευρώ) και τώρα οι εγκαταστάσεις αυτές παραχωρούνται για «αξιοποίηση» στο μεγάλο κεφάλαιο, με αποτέλεσμα ο λαός να μην μπορεί καν να τις προσεγγίσει αν δεν πληρώσει και εισιτήριο!

Τώρα, μάλιστα, ο ελληνικός λαός καλείται να πληρώνει διπλά - και ως φορολογούμενος για την κατασκευή τους και ως χρήστης με τα πανάκριβα διόδια και άλλα «χαράτσια» - τα μεγάλα έργα των «συμβάσεων παραχώρησης», αλλά και τα μικρότερα που πρόκειται να γίνουν με «Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα - ΣΔΙΤ». Εργα, δηλαδή, που ιεραρχούνται, σχεδιάζονται και εκτελούνται με γνώμονα αποκλειστικά τη μακροχρόνια και εγγυημένη κερδοφορία του μεγάλου κεφαλαίου και όχι τις ανάγκες του λαού. Είναι χαρακτηριστικό ότι σημαντικά και επείγοντα για την ασφάλεια του λαού έργα, όπως αυτά της αντισεισμικής θωράκισης και της αντιπλημμυρικής προστασίας, είτε εκτελούνται με το σταγονόμετρο, είτε δεν προγραμματίζονται καθόλου. Δε δίνεται προτεραιότητα στα έργα αυτά υποδομής, γιατί προφανώς δεν ικανοποιούν τις ανάγκες της ΕΕ και της αστικής τάξης της χώρας μας για γρήγορη και ανεμπόδιστη κίνηση εμπορευμάτων, εργαζομένων και κεφαλαίου στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Για του λόγου το ασφαλές αρκεί να κοιτάξει κανείς πού θα κατευθυνθούν τα κονδύλια που θα διαχειριστεί το ΥΠΕΧΩΔΕ κατά την τέταρτη λεγόμενη κοινοτική προγραμματική περίοδο 2007-2013. Σύμφωνα με τις δηλώσεις του υπουργού ΠΕΧΩΔΕ Γ. Σουφλιά, το συγκεκριμένο υπουργείο θα διαχειριστεί την περίοδο αυτή κονδύλια συνολικού ύψους 18 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 13,7 δισ. ευρώ από τα προγράμματα «ενίσχυση της προσπελασιμότητας», δηλαδή σε έργα μεταφορών, μεταξύ των οποίων και αυτά των 6 οδικών αξόνων που θα κατασκευαστούν με «συμβάσεις παραχώρησης» και θα χαρατσώνουν για δεκαετίες το λαό. Για έργα αντισεισμικής θωράκισης δεν προβλέπεται κανένα κονδύλι, ενώ ελάχιστα κονδύλια - που δεν καλύπτουν ούτε τις στοιχειώδεις ανάγκες - προβλέπεται να διατεθούν για έργα αντιπλημμυρικής προστασίας και αυτά μόνο για τους Νομούς Αττικής, Θεσσαλονίκης και Εβρου...

Από την άλλη πλευρά, οι εργαζόμενοι του κλάδου γνωρίζουν την αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσής τους, τα εξοντωτικά ωράρια, την εκτίναξη του αριθμού των θανατηφόρων ατυχημάτων.

«Για το ΚΚΕ η ικανοποίηση του συνόλου των λαϊκών αναγκών προϋποθέτει την απαλλαγή του συστήματος παραγωγής δημοσίων έργων από τους σιδερένιους νόμους του καπιταλιστικού κέρδους. Απαιτεί έναν ενιαίο κρατικό φορέα που θα κατέχει τα μέσα παραγωγής, θα κατανέμει σχεδιασμένα την κρατική χρηματοδότηση και το εργατικό δυναμικό και θα καλύπτει το σύνολο των φάσεων των δημοσίων έργων, στο πλαίσιο του κεντρικού σχεδιασμού της λαϊκής οικονομίας», επισημαίνει στο «Ρ» ο Μάκης Παπαδόπουλος, υπεύθυνος του Τμήματος Οικονομίας της ΚΕ του ΚΚΕ.

«Ο φορέας αυτός - συνεχίζει ο Μ. Παπαδόπουλος - σε συνεργασία με τις Πολυτεχνικές Σχολές και τους επιστημονικούς φορείς, θα αναλάβει τον προγραμματισμό υλοποίησης των έργων, σύμφωνα με τις επείγουσες ανάγκες των λαϊκών στρωμάτων (π.χ. αντιπλημμυρική προστασία, αντισεισμική θωράκιση), την ιεραρχημένη κατασκευή μεγάλων έργων, την εκπόνηση κανονισμών και προδιαγραφών, την εκπόνηση ολοκληρωμένων και επικαιροποιημένων μελετών με τη διασφάλιση της αναγκαίας υποδομής για την υλοποίησή τους, την ουσιαστική επίβλεψη των έργων, την περιφερειακή ανάπτυξη, την ερευνητική δραστηριότητα για τη διάγνωση νέων αναγκών, την αλληλοστήριξη με αντίστοιχους κρατικούς φορείς της μεταποιητικής βιομηχανίας παραγωγής οικοδομικών υλικών. Στο πλαίσιό του μπορεί να αναπτυχθεί και συνεταιριστική δραστηριότητα σε επιμέρους τομείς, π.χ. στις επισκευές και τη συντήρηση των έργων».

«Σε αυτή την ελπιδοφόρα προοπτική - καταλήγει ο Μ. Παπαδόπουλος - πρέπει να συγκλίνουν οι διεκδικητικοί αγώνες των εργαζομένων του κλάδου για πλήρη - σταθερή απασχόληση και συλλογικές συμβάσεις που να ικανοποιούν τις ανάγκες τους, οι διεκδικήσεις των αυτοαπασχολούμενων και των μικρών εργοδοτών ενάντια στη φορολογική επιβάρυνση, η προσπάθεια αποτροπής της ιδιωτικοποίησης των σχετικών κρατικών υπηρεσιών, οι τοπικοί λαϊκοί αγώνες για διαφορετική ιεράρχηση των έργων.

Μόνο η κατεύθυνση της κρατικής - κοινωνικής ιδιοκτησίας των βασικών μέσων παραγωγής, στον αντίποδα των κατευθύνσεων της ΕΕ, μπορεί να διασφαλίσει το δημόσιο έργο σαν κοινωνικό αγαθό και όχι σαν εμπόρευμα».