- Κατ' αρχήν θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι οι σχέσεις μας με τον Εβο Μοράλες είναι παλιές, καθώς ο Εβο Μοράλες διετέλεσε για πρώτη φορά βουλευτής με το κίνημα Ενωμένη Αριστερά που διατηρούσε το κόμμα μας. Κάποια στιγμή οι σχέσεις ψυχράθηκαν, τορπιλίστηκαν λόγω κάποιων ανθρώπων που διείσδυσαν, κατά την άποψή μας, στο ΜΑΣ, προέλευσης ινδιάνικης με έντονα αντικομμουνιστικά χαρακτηριστικά. Επίσης η είσοδος κάποιων «διανοουμένων», που είχαν την εύνοια της τηλεόρασης και των εντύπων που ελέγχει η αντίδραση, που εμφανίζονταν ως εναλλακτική λύση μπροστά στους «δογματικούς», παρωχημένους στις απόψεις τους κομμουνιστές, που επέμεναν σε ξεπερασμένα πράγματα κλπ. και με αυτό το «φρέσκο» πρόσωπο της Αριστεράς, μπήκανε στο ΜΑΣ, ωστόσο με θέσεις που δε βασίζονταν σε αρχές. Ωστόσο, παρά αυτές τις στιγμές ψύχρανσης και όχι και τόσο καρποφόρων σχέσεων, επιστρέψαμε σε καλύτερες σχέσεις. Αυτήν τη στιγμή στην κυβέρνηση του Εβο Μοράλες βρίσκεται επίσημα το κόμμα, μέσω του υπουργού Παιδείας. Επίσης υπάρχουν και μερικοί υφυπουργοί, που γαλουχήθηκαν στις γραμμές του κόμματος και της νεολαίας. Η θέση μας, λοιπόν, είναι αναμφίβολα στήριξης, συνεργασίας και υπεράσπισης της διαδικασίας, που εμείς ονομάζουμε, διαδικασία προοδευτικών αλλαγών, δε μιλάμε για μία επανάσταση, αυτή ακόμα δεν είναι μία επαναστατική διαδικασία. Ωστόσο, οι προοπτικές και πάνω απ' όλα η εξέλιξη του αγώνα σε μία σωστή κατεύθυνση, μπορεί να μας οδηγήσει στη μετατροπή της διαδικασίας των προοδευτικών αλλαγών σε μία πραγματική επαναστατική διαδικασία.

- Τώρα, όσον αφορά τη Συνταγματική Συνέλευση, υπό την πίεση των αντιδραστικών δυνάμεων, φαίνεται ότι η κυβέρνηση προχωράει σε κάποιους συμβιβασμούς.

- Στην πραγματικότητα, το ΚΚ Βολιβίας ποτέ δεν ήταν υπέρμαχος της Συνταγματικής Συνέλευσης, γιατί το σημερινό Σύνταγμα που ισχύει ακόμα, είναι ένα Σύνταγμα που υπερασπίζεται τους φυσικούς πόρους κλπ. και που δεν είναι τόσο παρωχημένο, όσο, στην πραγματικότητα, ποδοπατήθηκε από τις αστικές κυβερνήσεις. Από τη στιγμή που έχει συγκληθεί η Συνταγματική Συνέλευση, θα πρέπει να πούμε ότι ο Πρώτος Γραμματέας του Κόμματος, ο σύντροφος Μεντόσα, είναι ταυτόχρονα και Πρώτος Γραμματέας της διεύθυνσης της Συνταγματικής Συνέλευσης. Εχουμε πλήρως δεσμευτεί ώστε να έχει επιτυχή έκβαση, για να έχουμε ένα πολιτικό Σύνταγμα του κράτους βασισμένο στην κοινωνική ευαισθησία, που να υπερασπίζεται την εθνική κυριαρχία, τους φυσικούς πόρους, τα δικαιώματα των εργαζομένων κλπ, και που ακόμα σε αυτές τις συνθήκες να προσαρμόζει καλύτερα από την άποψη του Βασικού Νόμου του κράτους, τα δικαιώματα των Ινδιάνων, να παρθούν επαρκή μέτρα ώστε να ξεπεραστούν οι διακρίσεις, η περιθωριοποίηση και η φτώχεια στην οποία είχαν καταδικαστεί. Ομως η αντίδραση προτίθεται να χρησιμοποιήσει τη Συνταγματική Συνέλευση ως ένα εμπόδιο που δε θα επιτρέπει να προχωρήσουμε με το πρόσχημα να επιτευχθεί η αυτονομία. Αυτή η αυτονομία όπως την κατανοεί η αντίδραση, δεν είναι παρά ο μηχανισμός, με τον οποίο θέλει να διατηρήσει τα προνόμιά της στις ανατολικές περιοχές της χώρας, τη γαιοκτησία, τη σαρωτική συμμετοχή στα έσοδα του πετρελαϊκού τομέα, την επιβολή φόρων που τους ευνοούσαν και το δικαίωμα ή μάλλον τη συμπεριφορά που είχε πάντα, να εκμεταλλεύεται βάναυσα τους εργαζόμενους πέρα από οποιονδήποτε νόμο και κοινωνικά κεκτημένα. Τις αρμοδιότητες, όπως λέγονται, που επιθυμεί η αντίδραση στο νέο Σύνταγμα, υπό τον τίτλο των αυτονομιστών, εμείς θα προσπαθήσουμε να τις εμποδίσουμε, θα προσπαθήσουμε ώστε η αυτονομία να κατανοηθεί σωστά ως μία διαδικασία αποκέντρωσης ενός κράτους που συσσωρεύθηκε πολύ στο κέντρο, ενώ ξέχασε την επαρχία. Αυτός είναι ο στόχος και ελπίζουμε να έχει καλή έκβαση, αλλά ακόμα και αν δεν έχει καλή έκβαση, δε θα είναι τόσο τρομερό. Και αυτό γιατί υπάρχει ένα ισχύον Σύνταγμα και με αυτό το Σύνταγμα, που είναι ανοιχτό σε αλλαγές προς τα εμπρός, θα μπορέσουμε να συνεχίσουμε χωρίς μεγαλύτερα προβλήματα. Αυτό που πρέπει να αποφευχθεί είναι η τυχόν αποτυχία της Συνταγματικής Συνέλευσης να μην χρησιμοποιηθεί από την αντίδραση για τα ανατρεπτικά και αποσχιστικά της σχέδια.

- Οσον αφορά την οικονομία, ποιες προτάσεις έχει το κόμμα, πέρα από την εθνικοποίηση;

- Βασικά απαιτείται επανάκτηση της εθνικής κληρονομιάς, δηλαδή οι στρατηγικές εταιρείες του κράτους κυρίως τριών τομέων: ενέργεια( υδρογονάνθρακες, φυσικό αέριο και πετρέλαιο, παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας), μεταφορές (να αποκατασταθεί το σιδηροδρομικό δίκτυο που κατέστρεψε ο νεοφιλελευθερισμός, αυτός ο εξαρτώμενος καπιταλισμός), η επανάκτηση των επικοινωνιών και το νερό που θα πρέπει να διαχειρίζεται το βολιβιανό κράτος. Οταν μιλάμε για αποκατάσταση της οικονομίας, αναφερόμαστε στην αποκατάσταση των εταιρειών, όπως των ορυχείων, των σιδηροδρόμων, αεροπορίας, και τηλεπικοινωνίες.

- Πώς βλέπετε το θέμα της πορείας προς το σοσιαλισμό, που σίγουρα εκτιμάτε και εσείς ότι είναι η μόνη εναλλακτική λύση που έχει ο βολιβιανός λαός;

- Ευτυχώς στη Βολιβία υπάρχει μία ιστορική, πολιτική συνείδηση αρκετά σημαντική. Η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Βολιβίας (COB), για παράδειγμα, στην πιο σημαντική διακήρυξη αρχών της, το 1970, καθόρισε ξεκάθαρα ότι διεξάγει αγώνα για την εθνική απελευθέρωση με προσανατολισμό προς το σοσιαλισμό, προς την οικοδόμηση του σοσιαλισμού και την υπέρβαση της καπιταλιστικής κοινωνίας. Ο σοσιαλισμός ως ιδέα ή λέξη δεν είναι ξένη για τον βολιβιανό λαό. Αυτό σαν πρώτο και σαν δεύτερο θα πρέπει να ενισχύσουμε και να αναπτύξουμε την παραγωγική μηχανή. Για παράδειγμα στον τομέα των υδρογονανθράκων, με τη βοήθεια της Βενεζουέλας, εγκαινιάζονται μονάδες διαχωρισμού των υγρών, καθώς και τουλάχιστον δύο πετροχημικές μονάδες. Με αυτόν τον τρόπο η Βολιβία όχι μόνο θα πουλήσει πρώτες ύλες, αλλά και επεξεργασμένα προϊόντα με πρόσθετη αξία, που είναι σημαντικό. Το εθνικό εισόδημα μπορεί με αυτόν τον τρόπο να αυξηθεί σημαντικά. Μετά υπάρχει η χορήγηση πιστώσεων για την ανάπτυξη μικρών και μεσαίων βιομηχανικών μονάδων. Πρέπει να αυξηθεί η εθνική παραγωγικότητα και πρέπει να δοθούν εγγυήσεις γι' αυτό, το ίδιο πρέπει να γίνει και στον τομέα των τροφίμων, γιατί, παραδόξως, η Βολιβία παρά το ότι έχει μεγάλη κτηνοτροφία στα ανατολικά της χώρας, εισάγει γάλα, γιαούρτι, προϊόντα που θα μπορούσε κάλλιστα να παράγει η ίδια. Θα πρέπει να επιτευχθεί η διατροφική επάρκεια ώστε ο λαός να ζει και να διατρέφεται σε καλύτερες συνθήκες. Να καταπολεμηθεί ο παιδικός υποσιτισμός, που είναι πολύ σοβαρός στη χώρα, όπου υπάρχει πραγματικά πείνα. Ακόμα έχουμε τους υψηλότερους δείκτες παιδικής θνησιμότητας στη Νότια Αμερική. Αυτά είναι τα πρωταρχικά καθήκοντα, όμως υπάρχουν επίσης σοβαρά καθήκοντα στον γεωργοκτηνοτροφικό τομέα. Η Βολιβία έχει εκτεταμένες εκτάσεις γης στα ανατολικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή σόγιας, βαμβακιού, ζάχαρης, ρυζιού, καφέ και άλλων προϊόντων. Θα πρέπει να γίνει και ένα σχέδιο προστασίας του περιβάλλοντος. Τα τελευταία χρόνια καταστράφηκαν, ουσιαστικά, μεγάλες εκτάσεις δασών από την παράνομη υλοτομία.

- Τι γίνεται με τις καλλιέργειες του φύλλου κόκας, μπορεί να βρεθεί μία λύση;

- Θα πρέπει να πούμε ξεκάθαρα ότι το κόμμα μας υπερασπίζεται το φύλλο κόκας για την παραδοσιακή, τελετουργική της χρήση, καθώς είναι βαθιά ριζωμένη στους πολιτισμούς των Ινδιάνων, όμως ξέρουμε ότι η ποσότητα του φύλλου κόκας που παράγεται αυτή τη στιγμή, υπερβαίνει τις παραπάνω ανάγκες και η επιπλέον ποσότητα στην παραγωγή του φύλλου κόκας πηγαίνει, φυσικά, στο εμπόριο ναρκωτικών το οποίο εμείς καταδικάζουμε και επιπλέον είμαστε υπέρ της λήψης ακόμα πιο αυστηρών μέτρων για την τιμωρία των εμπόρων ναρκωτικών, που στη Βολιβία, όπως και σε άλλες χώρες, την Κολομβία, έχουν τροφοδοτήσει τις αντιδραστικές παραστρατιωτικές δυνάμεις. Η κυβέρνηση του Γκαρσία Μέσα, το 1980, ήταν μία κυβέρνηση στην οποία είχαν διεισδύσει οι έμποροι ναρκωτικών και την οποία παρακινούσε, κατά κάποιον τρόπο, η CIA, ώστε να αποφευχθεί η προέλαση των λαϊκών δυνάμεων. Εμείς, λοιπόν, προτείνουμε να χτυπηθεί σκληρά ο κρίκος του εμπορίου ναρκωτικών και όχι ο κρίκος της καλλιέργειας του φύλλου κόκας.

- Ποιοι είναι οι κύριοι άξονες της ιδεολογικής δουλιάς που διεξάγει το κόμμα σας;

- Ο κύριος άξονας είναι ο αγώνας, ώστε να ανέβει η πολιτική συνείδηση των εργαζομένων. Να ενισχυθεί αυτό που ταξικά γνωρίζουμε για τη μετατροπή της καθεαυτού τάξης, σε τάξη για τον εαυτό της, για την εκπλήρωση της ιστορικής της αποστολής, που είναι η οικοδόμηση του σοσιαλισμού, η υπέρβαση του καπιταλισμού. Αυτό είναι το σημαντικότερο καθήκον και γι' αυτό θα πρέπει να αγωνιστούμε ακόμα και με κόσμο του περιβάλλοντος του Εβο Μοράλες. Ο Μοράλες είναι ένα άτομο πολύ ξεκάθαρο, παρά την ελλιπή πολιτική του μόρφωση, χάρη στις προσωπικές του εμπειρίες στον αγώνα στο συνδικαλισμό. Θέλουμε να ηττηθούν επίσης οι επιρροές ορισμένων αριστερίστικων κύκλων που δε δέχονται τον μαρξισμό και οι ιδεολογικές τους αναφορές είναι η λεγόμενη «νέα αριστερά» θεωρητικών όπως ο Τόνι Νέγκρι, ο Νεριντά, γιατί ουσιαστικά η δράση τους αποσκοπεί στο να αποτραπεί η πορεία προς τον πραγματικό σοσιαλισμό. Αυτό από τη μια και από την άλλη αρνούνται τον ρόλο του κόμματος κάτι που για εμάς εξακολουθεί να έχει απόλυτη προτεραιότητα. Δεν μπορεί να υπάρξει μια επαναστατική διαδικασία που δεν καθοδηγείται από κόμματα ή συμμαχία κομμάτων που θα έχουν ξεκάθαρο σχεδιασμένο ένα πρόγραμμα, προοδευτικό, εθνικής ανεξαρτησίας, δημοκρατικό με προοπτική τον σοσιαλισμό.

Σε αυτές τις συνθήκες αυτοί οι ρεβιζιονιστές προβάλλουν τη δήθεν στήριξη στις κοινωνικές οργανώσεις. Αλλά όπως ξέρουμε οι κοινωνικές οργανώσεις έχουν συγκεκριμένα πολιτικά και ιδεολογικά όρια. Είναι κινήματα που προκύπτουν με στενό ορίζοντα και για την ικανοποίηση συγκεκριμένων αλλά περιορισμένων αναγκών. Δεν έχουν την ιστορική προοπτική για μια πραγματική αλλαγή και επίσης είναι εύκολα χειραγωγήσιμα από ηγέτες και ηγετίσκους που δημιουργούνται σε αυτό το λεγόμενο «κίνημα των κινημάτων», δηλαδή κινούνται με βάση αυτό που είχε ορίσει ο Μαρξ ως «φετιχισμό».

Είναι απαραίτητο αυτές οι καταστάσεις να ξεπεραστούν από μια αντικειμενική και υποκειμενική ανάλυση που όμως πρέπει να έχει επιστημονικό χαρακτήρα.

- Ησασταν εδώ στην Ελλάδα για λίγες μέρες, συμμετείχατε σε εκδηλώσεις - συζητήσεις, που διοργάνωσε το ΚΚΕ. Τι εντυπώσεις αποκομίσατε;

- Πρώτα θα ήθελα να ευχαριστήσω για τη φιλοξενία και να πω ότι η επίσκεψη αυτή μου άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις για την οργάνωση του ΚΚΕ, για αυτά που έμαθα για την ιστορία του, τους αγώνες του και τη σταθερότητά του και σήμερα στην υπεράσπιση των αρχών του επιστημονικού σοσιαλισμού, του Μαρξισμού - Λενινισμού και τη μεγάλη του προσφορά στη διεθνιστική αλληλεγγύη. Αυτά τα στοιχεία θα τα μεταφέρω στη χώρα μου και στο κόμμα.

Πρέπει επίσης να πω ότι είμαι πολύ ευχαριστημένος που συσφίξαμε τους δεσμούς ανάμεσα στα δύο κόμματα, ΚΚ Βολιβίας και ΚΚΕ. Είχα συνάντηση και με τη ΓΓ της ΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα, και επιβεβαιώσαμε την κοινότητα στις αναλύσεις μας για τα κύρια ζητήματα της σύγχρονης εποχής, στην πάλη για την ανάδειξη της επικαιρότητας της Μεγάλης Οχτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης, ιδιαίτερα φέτος που θα γιορτάσουμε τα 90χρονα. Αυτό το κοσμοϊστορικό γεγονός εξακολουθεί να έχει για μας τεράστια σημασία ως αφετηρία της εποχής της μετάβασης από τον καπιταλισμό στον σοσιαλισμό.