Το βιβλίο του Λουί ντε Μπερνιέρ «Το μαντολίνο του Λοχαγού Κορέλι» έχει καταγραφεί ήδη σαν μία ακόμη απόπειρα ξαναγραψίματος της ιστορίας από τον ιμπεριαλισμό, επενδυμένη το «μανδύα» της λογοτεχνίας. Η μεταφορά του βιβλίου στον κινηματογράφο από το Χόλιγουντ, με την ομώνυμη ταινία που γυρίστηκε στην Κεφαλλονιά, αποτέλεσε για κάθε προοδευτικό άνθρωπο, πρόκληση, απέναντι στην ιστορία του τόπου και το λαό του νησιού. Οι μόνοι που θεώρησαν όλα τα παραπάνω «φυσιολογικά» ήταν η ελληνική κυβέρνηση και οι ομοϊδεάτες της στην Τοπική Αυτοδιοίκηση του νησιού. Η μεν βοήθησε τα γυρίσματα ακόμη και με στρατό(!), οι δε έσπευσαν να «εξαγοράσουν» τον ηθικό βιασμό της τοπικής κοινωνίας με υποσχέσεις για δήθεν τουριστική «ανάπτυξη» - άρα χρήμα - λόγω της ταινίας.

Σήμερα ο «Ρ» δημοσιεύσει αποσπάσματα της συνέντευξης του διδάκτορα ιστορίας και συγγραφέα, Σπύρου Λουκάτου, στον «902» με αφορμή το βιβλίο και την ταινία. Θυμίζουμε, ότι ο Σπύρος Λουκάτος προτάθηκε, μαζί με άλλους επιστήμονες, από τη ΝΑΣ Κεφαλλονιάς για τη σύσταση μιας επιτροπής παρακολούθησης των γυρισμάτων της ταινίας από την ιστορική σκοπιά της. Πρόταση, η οποία, όσο και αν ήταν αναγκαία, λόγω του μυθεύματος του Μπερνιέρ, χαρακτηρίστηκε ως απόπειρα λογοκρισίας(!) από τους τοπικούς εκπροσώπους του «εκσυγχρονισμού».

«Θεωρώ ότι πρέπει η ιταλογερμανική σύρραξη στην Κεφαλλονιά να χαρακτηριστεί ένα από τα σημαντικότερα αντιφασιστικά γεγονότα σε ολόκληρο το μεσογειακό μέτωπο», σημειώνει ο Σπ. Λουκάτος. «Και μάλιστα σε μια εποχή που οι Αγγλοαμερικάνοι έκαναν απόβαση στη Σικελία. Αυτό το αντιφασιστικό μέτωπο είναι προϊόν μιας πραγματικής και ουσιαστικής συναδέρφωσης ανάμεσα στους Ιταλούς αντιφασίστες και τις ΕΑΜικές οργανώσεις. Αυτή ακριβώς η συναδέρφωση δημιούργησε ένα αντιφασιστικό, ιταλοελληνικό μέτωπο, που πάλεψε επί αρκετές μέρες, για να επιβληθεί στο αντίπαλό του, ιταλογερμανικό φασιστικό μέτωπο, το οποίο ζητούσε υποχρεωτικά και με όλα τα μέσα, υποταγή όλων των σχηματισμών της ιταλικής μεραρχίας Ακουι στις θελήσεις του.

Αυτό το γεγονός ξεχωρίζει ιδιαίτερα μέσα σε όλο τον κύκλο της εποχής εκείνης των γεγονότων και αποκτά μεγάλη σημασία, ακριβώς γιατί συμβαίνει την εποχή που έχουμε απόβαση αγγλοαμερικανικών στρατευμάτων στη Σικελία και προέλασή τους στην Ιταλία. Κατά κάποιο τρόπο, το γεγονός αυτό έρχεται αρωγό, είτε το θέλουμε είτε δεν το θέλουμε, είτε το θέλουν - δικαιωματικά - αυτοί που το δημιούργησαν, είτε δεν το θέλουν αυτοί που δεν το δημιούργησαν - μεταξύ αυτών και ο Λουι Μπερνιέρ - στον τότε γενικό, συμμαχικό αγώνα. Επομένως, κάθε, οιαδήποτε - και συγκεκριμένα του Μπερνιέρ - παραχάραξη, διαστρέβλωση του γεγονότος και, μάλιστα, της συναδελφώσεως Ιταλών αντιφασιστών, οι οποίοι, ως πρωτοπορία, παρέσυραν σχεδόν το μείζον μέρος της μεραρχίας Ακουι, είναι πραγματικά μια παραχάραξη ασύστολη, τελείως άδικη, σκόπιμη, κινούμενη από αντιΕΑΜικό μίσος. Από ενοχές, ίσως, ορισμένων, οι οποίοι, βλέποντας ότι αυτό το γεγονός απέκτησε στην ιστορία μια μεγάλη σπουδαιότητα και δε συμμετείχαν σε αυτό αλλά το πολέμησαν, αναγκάζονται να έρθουν σε αυτή την ασύστολη παραποίηση και διαστρέβλωση της Εθνικής Αντίστασης, εκφρασμένη από τις ΕΑΜικές οργανώσεις στην Κεφαλλονιά και την Ιθάκη που πρωτοστάτησαν σε αυτό».

Σχολιάζοντας τον συκοφαντικό τρόπο με τον οποίο αποδίδει ο Μπερνιέρ τους Ελληνες αντάρτες, ο Σπ. Λουκάτος σημειώνει: «Οι αντάρτες της Κεφαλλονιάς ήταν ένα κομμάτι από το άνθος της νεολαίας της. Της αγροτιάς, της εργατιάς και των προοδευτικών οργανώσεων. Τονίζω: ήταν το άνθος. Είχαν συνείδηση του τι είναι και γιατί πολεμάνε. Είχαν τα ανώτερα ιδανικά τα οποία διαπνέουν την Εθνική Αντίσταση, τις ηθικές αξίες και τα πανανθρώπινα ιδανικά και δεν μπορούσαν ποτέ, σε καμία περίπτωση, να κατέβουν σε αυτό το επίπεδο το οποίο τους βάζει ο Μπερνιέρ, για να μπορέσει να εξυπηρετήσει ανομολόγητες σκοπιμότητες».

Η αλήθεια είναι ακριβώς η αντίθετη από τα μυθεύματα του Μπερνιέρ. «Οι αντάρτες του ΕΛΑΣ», σημειώνει ο Σπ. Λουκάτος, «στάθηκαν δίπλα στους αγώνες των Ιταλών αντιφασιστών και υπάρχουν και θύματα ανάμεσά τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η ομάδα που είχε προωθηθεί προς την περιοχή της Φάλαρης, δίπλα στην πυροβολαρχία του αντιφασίστα Αμπροζίνι και η οποία, κατά την επέλαση των Γερμανών, συμπαραστάθηκε στον Αμπροζίνι και έπεσε στο πεδίο της μάχης. Αφήνω ότι μια σειρά στελέχη του ΕΑΜ και της ΕΠΟΝ έπεσαν θύματα στη διάρκεια της ιταλογερμανικής σύρραξης, ιδιαίτερα από τους βομβαρδισμούς εναντίον του Αργοστολίου και των χωριών της περιφέρειάς του που εξαπέλυσαν τα γερμανικά στούκας. Στο μυαλό μου αυτή τη στιγμή φέρνω μια θαυμάσια ΕΠΟΝίτισσα, την Κατεβάτη και ένα θαυμάσιο μεσαίο στέλεχος του ΕΑΜ, τον Κεντερίνη. Επομένως, με στοιχεία, με τους νεκρούς που ανέρχονται περίπου στους 200 (άμαχος πληθυσμός, στελέχη και μέλη του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ και της ΕΠΟΝ) καταφαίνεται η κακοπιστία την οποία έχει ο Μπερνιέρ, όταν υποστηρίζει τέτοια ανήκουστα για τον κάθε Κεφαλλονίτη».

Εκτός, όμως, από την ένοπλη συμπαράσταση του ΕΛΑΣ στους Ιταλούς αντιφασίστες, οι αντιστασιακές οργανώσεις έστησαν συνεργεία αρωγής των διωκόμενων Ιταλών. «Οι αντάρτες του ΕΛΑΣ στην Κεφαλλονιά, μάζευαν τους Ιταλούς από τους δρόμους, από τις σπηλιές και από τα διάφορα μέρη που κρυβόντουσαν για να τους σώσουν. Τους ανέβαζαν στο βουνό, τους περιποιόνταν, τους περιέθαλπαν και πολλοί, είτε πέρασαν στην τοπική δύναμη του ΕΛΑΣ, είτε πέρασαν στην Δυτική Στερεά και εκεί εντάχθηκαν στον ΕΛΑΣ και πολέμησαν στο πλευρό του στην Αιτωλοακαρνανία. Επιπλέον, οι ΕΑΜικές οργανώσεις έδωσαν εντολή σε όλα τα χωριά και στην πόλη να ανοίξουν τα σπίτια και ο λαός να περιθάλψει τους κυνηγημένους Ιταλούς. Επομένως και από αυτή την πλευρά, τα ντοκουμέντα που υπάρχουν και τα οποία είναι αδιάβλητα και αντικειμενικά δείχνουν ακριβώς το πόσο κακότροπος, κυνικός, χωρίς αιδώ στοιχειώδη προς την ιστορική αλήθεια είναι ο Μπερνιέρ.

Σας αναφέρω επίσης ένα θαυμάσιο κείμενο το οποίο είχε διασωθεί στο αρχείο της Μητροπόλεως Κεφαλλονιάς και που περιλαμβάνω στο βιβλίο μου, του τότε μητροπολίτη Κεφαλλονιάς Γερμανού Ρουμπάνη. Ο οποίος, σε έγγραφό του στην ιερά σύνοδο αναφέρει τις καταστροφές που υπέστη ο λαός και το Αργοστόλι - εκκλησιές, σπίτια, νεκροί - σε τέτοιο βαθμό, που είναι ένα ντοκουμέντο καταπληκτικό και αδιαμφισβήτητο».

Σε ερώτηση για τους σκοπούς που εξυπηρετεί αυτό το ξαναγράψιμο της ιστορίας, ο Σπ. Λουκάτος σημειώνει: «Μετά την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού ξεκίνησε η δημιουργία μιας νέας τάξης πραγμάτων. Αυτή η νέα τάξη, ό,τι μεγάλο, ό,τι εθνικό και αληθινό, κατά τον Σολωμό, είτε θέλησε να το κατασυκοφαντήσει, όπως ο Μπερνιέρ, είτε θέλησε να το σκεπάσει, είτε να το παραποιήσει με στόχο να επιβάλλουν "ετσιθελικά" στους λαούς τους σκοπούς και τις θελήσεις της. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να υπαχθεί η γραμμή που τήρησε ο Μπερνιέρ. Δηλαδή, δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε την προσπάθεια της ασύστολης παραποίησης της Εθνικής Αντίστασης παρά μέσα στο πλαίσιο της νέας τάξης που πάει να δημιουργηθεί».

Για τη συμμετοχή της ελληνικής κυβέρνησης στα γυρίσματα της ταινίας, ο ιστορικός αναφέρει: «Υπάρχει η άποψη ότι διατέθηκαν από την κυβέρνηση πολεμικά πλοία και στρατιώτες, για να βοηθήσουν τα γυρίσματα της ταινίας αυτής, η οποία στηρίζεται σε αυτό το εξάμβλωμα, φέρνει τον τίτλο αυτού του βιβλίου και ουσιαστικά μετατρέπει ένα νησί, την Κεφαλλονιά, το νησί των ριζοσπαστών, του Χοϊδά, του Αντύπα, της εποποιίας της Εθνικής Αντίστασης, σε... Χόλιγουντ. Και γίνεται συζήτηση πως τάχα το Χόλιγουντ θα αυξήσει τον τουρισμό στην Κεφαλλονιά. Εχω και την πληροφορία ότι ο νομάρχης Κεφαλλονιάς επιχορήγησε την ταινία με το ποσό των 80 εκατομμυρίων δραχμών. Ας το αρνηθεί, αν δεν είναι έτσι. Θα πρέπει ο κάθε Κεφαλονίτης να απεμπολήσει με αποτροπιασμό την άποψη ότι οι ηθικές αξίες και τα πανανθρώπινα ιδανικά της ιστορίας μας και ο πολιτισμός της Κεφαλλονιάς είναι δυνατό να αποτιμηθούν σε χρήμα. Τα κακά αυτού του χρήματος θα τα δούμε στο μέλλον. Θα χάσουμε τα στοιχεία του πολιτισμού μας σαν Κεφαλλονίτες. Και υπεύθυνοι είναι αυτοί που ανέχτηκαν αυτή την κατάσταση».