Μέχρι πρόσφατα, η κυρίαρχη θεωρία για την προέλευση του χρώματος των ματιών, ήταν ότι το καστανό χρώμα οφείλεται σε ένα επικρατές γονίδιο (χρειάζεται μόνο ένα αντίγραφό του στο γονιδίωμα για να κυριαρχήσει) και το γαλάζιο χρώμα σε ένα υπολειπόμενο γονίδιο (χρειάζεται δύο αντίγραφα). Ο ερευνητής Ρ. Στουρμ του Πανεπιστημίου του Κουίνσλαντ εκτιμά ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. «Δεν υπάρχει ένα και μοναδικό γονίδιο για το χρώμα των ματιών», λέει, «αλλά τη μεγαλύτερη επίδραση την έχει το γονίδιο OCA2». Αυτό το γονίδιο, που ελέγχει την ποσότητα της χρωστικής μελανίνης που παράγεται από τον οργανισμό, ευθύνεται για το 74% της συνολικής ποικιλομορφίας στο χρωματισμό των ματιών των ανθρώπων.

Ο Στουρμ απέδειξε πρόσφατα ότι το OCA2 επηρεάζεται από άλλα γενετικά στοιχεία. Αναλύοντας το γενετικό κώδικα 3.000 ανθρώπων, ο Στουρμ βρήκε ότι το πώς εκφράζεται το γονίδιο OCA2 (δηλαδή πόση μελανίνη έχει κάθε άνθρωπος) εξαρτάται έντονα από τρεις μονονουκλεοτιδικούς πολυμορφισμούς (μεμονωμένες διαφοροποιήσεις ενός «γράμματος» του γενετικού κώδικα) κοντά στο γονίδιο OCA2. Αυτό σημαίνει ότι τα πράγματα είναι πιο σύνθετα από το μοντέλο του επικρατούς - υπολειπόμενου γονιδίου. «Για παράδειγμα, μεταξύ ατόμων που φέρουν την πολυμορφική ακολουθία TGT και στις τρεις θέσεις και στα δύο αντίγραφα του γονιδίου, το 62% έχουν γαλανά μάτια», λέει ο συνάδελφος του Στουρμ, Ντ. Ντάφι. Αντίθετα, μόνο 21% των ατόμων που έχουν μόνο ένα TGT σε κάθε αντίγραφο γονιδίου και 7,5% απ' αυτούς που δεν έχουν καθόλου το TGT, επίσης έχουν γαλανά μάτια.

Ανάλογα με το συγκεκριμένο συνδυασμό πολυμορφισμών που κληρονομεί κανείς βρίσκεται σε διαφορετικό σημείο του φάσματος ανάμεσα στα γαλανά και στα καστανά μάτια. Και με τα πράσινα μάτια τι γίνεται; «Τα πράσινα μάτια αντιπροσωπεύουν πιθανώς την αλληλεπίδραση πολλαπλών παραλλαγών του OCA2 και άλλων γονιδίων, συμπεριλαμβανόμενου ίσως του γονιδίου για τα κόκκινα μαλλιά», προσθέτει ο Ντάφι.