«Τα Φαντάσματα του Γκόγια», τα οποία απεικονίστηκαν στους θαυμάσιους πίνακές του, δεν ήταν τίποτα αερικά που τάραζαν τον ύπνο του, στα οποία μπορεί να πάει ο νους του επιπόλαιου αναγνώστη που βομβαρδίζεται από μεταφυσικές πληροφορίες και προπαγάνδες. Δεν ήταν τίποτα μεταφυσικά ξωτικά, που βγαίνανε κάποια συγκεκριμένη ώρα, και του τάραζαν το είναι του! Το κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον της εποχής του ήταν! Ο καθημερινός περίγυρός του. Ο χώρος και ο χρόνος, μέσα στον οποίο έζησε και δημιούργησε! Οι εικόνες του Γκόγια, οι περισσότερες εικόνες του Γκόγια, που μοιάζουν με κραυγές, απεικονίζουν ακριβώς τις κραυγές της εποχής του! Μιας εποχής πολύ ταραγμένης...

Ολες οι ιστορικές περίοδοι έχουν ενδιαφέρον. Το ίδιο και η περίοδος στην οποία έζησε ο Γκόγια (1746-1828). Αποκορύφωμα στη δική του περίοδο, ιδιαίτερα για την Ισπανία, ήταν η καταλυτική παρέμβαση της «Ιεράς Εξέτασης», της δολοφονικής αυτής θρησκευτικής και πολιτικής οργάνωσης, για την οποία ακόμα και σήμερα υποτίθεται πως ζητάει συγνώμη η καθολική εκκλησία. Αλλά ήταν και η Γαλλική Επανάσταση. (Η Ισπανία είναι δίπλα στη Γαλλία). Αλλά ήταν και η άνοδος της αγγλικής αποικιοκρατίας, σε βάρος της ισπανικής, που έδειχνε να τελειώνει. (Τελικά, η Αγγλία εισέβαλε στην Ισπανία).

Ο Τσεχοσλοβάκος σκηνοθέτης Μίλος Φόρμαν (που αυτομετανάστευσε στην Αμερική (1969) και από τότε δε χάνει ευκαιρία να αντικομμουνίζει, δυστυχώς) «έστησε» μια υποτυπώδη ιστορία: Μια όμορφη νέα, πλούσιας οικογένειας, της οποίας ο Γκόγια, με μεγάλο μεράκι, έφτιαξε το πορτρέτο της, πέφτει, τελείως άδικα και παράλογα, θύμα της «Ιεράς Εξέτασης». Και από ένα πανέμορφο και χαρούμενο λουλούδι μετατρέπεται, μέσα στα κολαστήρια της θρησκευτικής ΕΣΑ, σε ανθρώπινο κουρέλι.

Πάνω σε αυτό τον κορμό ο Μίλος Φόρμαν («Η Φωλιά του Κούκου») «κολλάει» και διάφορα άλλα πρόσωπα και άλλες μικρότερες ή μεγαλύτερες ιστορίες (γεγονότα). Και, τελικά, δημιουργεί μια ιστορική τοιχογραφία: «Κουρασμένοι» βασιλικοί οίκοι, αδίστακτη καθολική εκκλησία, Γαλλική Επανάσταση και νέα τάξη στο ιστορικό προσκήνιο, αποικιοκρατία... Πάνω στην τοιχογραφία, υπάρχουν, φυσικά, και οι «προσωπικές» ιστορίες. Οι προσωπικές ιστορίες που τραβάνε το ενδιαφέρον και συγκινούν!

Η ταινία δεν είναι ιστορική. Ούτε βιογραφία του Γκόγια είναι! Μια αφορμή είναι, για να δοθούν κάποιες πληροφορίες, τόσο για την ιστορία, όσο και για το μεγάλο ζωγράφο. Μια αφορμή που έχει τις ευτυχισμένες, αλλά και τις άτυχες στιγμές της! Στα θετικά της ταινίας, η πλούσια πληροφόρηση που προσφέρει και η παρότρυνσή της να μάθουμε περισσότερα από μόνοι μας! Στα μειονεκτήματά της, το «σκόρπισμά» της σε πολλά κομμάτια, σε πολλές ιστορίες. Αυτό το «σκόρπισμα» την απονευρώνει...

Παίζουν: Χαβιέ Μπαρντέμ, Στέλαν Σκάρσγκαρντ, Νάταλι Πόρτμαν, Ράντι Κουέιντ.