Πώς ερμηνεύονται οι αντιφάσεις της σύγχρονης νοτιοαφρικανικής οικονομίας και κοινωνίας, 13 χρόνια μετά τη μετάβαση της χώρας στη δημοκρατία απ' το ρατσιστικό καθεστώς του Απαρτχάιντ; Πώς εξηγείται η πρόσφατη απόφαση της νοτιοαφρικανικής κυβέρνησης να επιταχύνει τη διαδικασία αναδιανομής των τσιφλικιών που κατέχει η μειοψηφία των Αφρικάνερς; Πώς διαμορφώνονται σήμερα οι σχέσεις εντός της τριμερούς συμμαχίας ανάμεσα στο Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο (ANC), το Κογκρέσο Νοτιοαφρικανικών Συνδικαλιστικών Ενώσεων (COSATU) και το Νοτιοαφρικανικό Κομμουνιστικό Κόμμα; Απαντήσεις σ' αυτά τα ερωτήματα δίνει με συνέντευξη που παραχώρησε στο «Ρ», ο Κρις Ματλάκο, μέλος της ΚΕ του Νοτιοαφρικανικού Κομμουνιστικού Κόμματος στη διάρκεια πρόσφατης επίσκεψής του στην Αθήνα.

-- Ο Νοτιοαφρικανός υπουργός Οικονομικών, Μάνουελ Τρέβορ, είχε πρόσφατα προβλέψει ότι η οικονομία θα αναπτυχθεί με ρυθμούς γύρω στο 4,8%. Ωστόσο, την ίδια ώρα τα ποσοστά σε ανεργία και φτώχεια παραμένουν επίμονα ιδιαιτέρως υψηλά. Θα μπορούσατε να μας εξηγήσετε αυτό το φαινόμενο;

-- Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που το ΝΑ.Κ.Κ. λέει ότι θα πρέπει να επανασυνδέσουμε την αύξηση της οικονομίας με την ανάπτυξη. Από το 1996 οπότε είχαμε την εισαγωγή του μακροοικονομικού προγράμματος σταθεροποίησης «Growth and Economic Restribution», οι νοτιοαφρικανικές αρχές προσπάθησαν να σταθεροποιήσουν την οικονομία. Ομως αυτό που διαπιστώσαμε με τα χρόνια ήταν αύξηση των θετικών δεικτών της οικονομίας χωρίς ανάπτυξη, δηλαδή χωρίς τη δημιουργία θέσεων εργασίας, χωρίς αντιμετώπιση των θεμάτων φτώχειας... Ετσι, έχουμε και σήμερα αυτές τις διαφορές, αυτές τις ανισότητες στη διανομή του πλούτου. Για τους καπιταλιστές, βέβαια, τους οποίους η κυβέρνηση αντιμετωπίζει ευνοϊκά, αυτό θεωρείται «ανάπτυξη»... Ομως (η κυβέρνηση) πρέπει να αντιμετωπίσει ευνοϊκά και την τάξη των εργατών και των φτωχών με στόχο την ουσιαστική ανάπτυξη. Εμείς προς αυτή την κατεύθυνση πιέζουμε... γιατί ακόμη δεν έχουμε δει οικονομική ανάπτυξη με δημιουργία θέσεων εργασίας και συνθηκών συρρίκνωσης της φτώχειας.

-- Πώς νομίζετε ότι θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί ουσιαστική οικονομική ανάπτυξη, π.χ., με αύξηση των θέσεων εργασίας;

-- Θεωρούμε ότι πρέπει να θέσουμε τα προβλήματα και τα ζητήματα του λαού στο επίκεντρο της οικονομικής στρατηγικής! Μίας οικονομικής στρατηγικής που θα αντιμετωπίζει την ανεργία και θα βελτιώνει την ουσιαστική ποιότητα ζωής του λαού μας. Επιπλέον, θεωρούμε ότι το κράτος πρέπει και μπορεί να παίξει ένα μεγαλύτερο ρόλο στην οικονομία μας, αντί της οικονομίας της ελεύθερης αγοράς που εφαρμόζεται σήμερα στη Ν. Αφρική. Δημιουργήθηκε, για παράδειγμα, μία ανερχόμενη μεσαία αστική τάξη μαύρων Νοτιοαφρικανών, αλλά αυτοί αποτελούν ένα ισχνό ποσοστό σε σχέση με την ευρύτερη πλειοψηφία του λαού. Το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου είναι ανεπηρέαστο από την αύξηση των οικονομικών δεικτών. Είναι έξω από τη διαδικασία της δημοκρατίας που ξεκίνησε με το τέλος της εποχής του Απαρτχάιντ στη χώρα...

-- Στα τέλη Φλεβάρη είχαμε την πρώτη κατάσχεση τσιφλικού στη Νότια Αφρική και ανακοινώσεις για δυναμική στροφή στην πολιτική αναδιανομής γης στους φτωχούς αγρότες Τι πιστεύει το Νοτιοαφρικανικό ΚΚ πώς θα πρέπει να γίνει;

- Το Νοτιοαφρικανικό ΚΚ είναι στην πρωτοπορία αυτού του αγώνα για την προοδευτική αναδιανομή της καλλιεργήσιμης γης. Αυτή η αλλαγή, αυτή η πρόσφατη στροφή στην κυβερνητική πολιτική, οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στην κινητοποίηση και στις εκστρατείες του Νοτιοαφρικανικού ΚΚ. Το 2004 είχαμε το πρόγραμμα «Δώστε τη Γη Στο Λαό», με το οποίο το Νοτιοαφρικανικό ΚΚ κατάφερε να θέσει στο επίκεντρο της πολιτικής αυτό το ζήτημα. Το 2005 κάναμε μία διάσκεψη στην οποία ορισμένες από τις αποφάσεις που καταλήχθηκαν ήταν η επιτάχυνση της διαδικασίας για την αναδιανομή γης και η εφαρμογή των σχετικών αναφορών του νοτιοαφρικανικού Συντάγματος που ως τότε δεν είχαν ακόμη χρησιμοποιηθεί. Εμείς λοιπόν, υποστηρίζαμε ότι αυτά τα συνταγματικά «εργαλεία» θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν από το ίδιο το κράτος, ώστε η καπιταλιστική τάξη της χώρας που δεν είναι πρόθυμη να παραχωρήσει καλλιεργήσιμη γη να αναγκαστεί να υποχωρήσει από το ίδιο το κράτος που θα δρα εκ μέρους των αγροτών χωρίς γη...

-- Ας πάμε τώρα σε ένα άλλο ζήτημα που προκαλεί πολλές συζητήσεις εδώ και καιρό στη Νότια Αφρική. Βλέπετε κάποια «σύννεφα» στις σχέσεις συνεργασίας μεταξύ των μελών της τριμερούς κυβερνητικής συμμαχίας; Δηλαδή, ανάμεσα στο Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο (ANC), το Κογκρέσο Συνδικαλιστικών Ενώσεων (COSATU) και το Νοτιοαφρικανικό Κομμουνιστικό Κόμμα;

-- Πρόκειται για μία μοναδική, ιδιαίτερη σχέση. Από τη μια, έχουμε ένα προοδευτικό εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα (ANC) και μία προοδευτική συνδικαλιστική ομοσπονδία και, απ' την άλλη, ένα κομμουνιστικό κόμμα... Πρόκειται για μία μοναδική συμμαχία. Εμείς στο Νοτιοαφρικανικό ΚΚ πιστεύουμε ότι η συνέχιση αυτής της συμμαχίας, που αποκαλείται Εθνική Δημοκρατική Επανάσταση, είναι σαν ένα κάστρο, το πλαίσιο ενός αγώνα προς το σοσιαλισμό. Εννοούμε δηλαδή, πως θα κτίσουμε στοιχεία σοσιαλισμού στο σήμερα γιατί ο σοσιαλισμός είναι ένα μέλλον που οικοδομείται στο παρόν. Θεωρούμε λοιπόν πως υπάρχουν στοιχεία εντός του ΑΝC που αποτελούν τη μειοψηφία και τα οποία δεν είναι διατεθειμένα να προχωρήσουν σ' αυτό το μέλλον και θέλουν να μπλοκάρουν αυτή την προσπάθεια προς το σοσιαλισμό, διότι πιστεύουν ότι ο καπιταλισμός στη Νότια Αφρική είναι η υπέρτατη λύση... Ομως αυτά δεν τα πρεσβεύουν όλοι στο ΑΝC αλλά κάποια στοιχεία του που βρίσκονται και εντός της κυβέρνησης και δεν πιστεύουν στη μαζική κινητοποίηση. Αυτή την κατάσταση προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε μέσω του διαλόγου. Αυτά λοιπόν τα τεχνοκρατικά στοιχεία εντός του ANC προσπαθούν να αφαιρέσουν συστατικά στοιχεία του τριμερούς οργανισμού, προσπαθώντας να τα μεταβιβάσουν στο κράτος ώστε μέσω της κρατικής μηχανής να εξαλείψουν τους στόχους που επιδιώκουν τα προοδευτικά στοιχεία του ANC και της συμμαχίας. Πιστεύουμε όμως ότι η πλειοψηφία των προοδευτικών στοιχείων του ANC και της συμμαχίας θα μπορέσουμε να νικήσουμε αυτές τις δυνάμεις...

-- Πιστεύετε ότι αυτή η κατάσταση ερμηνεύει κατά κάποιο τρόπο γιατί προ καιρού το ΝΑ.Κ.Κ. αποφάσισε να κατέβει στις επόμενες εκλογές ως ανεξάρτητο κόμμα, κάνοντας τη δική του προεκλογική εκστρατεία;

-- Πιστεύουμε ότι οποιοδήποτε πολιτικό κόμμα πρέπει να εκφράσει τις θέσεις του ως προς την εξουσία. Οπως το κάνει άλλωστε και το ΚΚΕ. Ετσι και το ΝΑ.Κ.Κ. έχει φιλοδοξία να διεκδικήσει την εξουσία όχι τόσο για το ίδιο το κόμμα αλλά για τον ακόλουθο συγκεκριμένο λόγο: να εκφράσει την εργατική τάξη με την ευρεία έννοια του όρου. Επομένως, το ζήτημα της κρατικής εξουσίας θα πρέπει να ιδωθεί σ' αυτό το πλαίσιο. Οταν λοιπόν αναπτύσσουμε την ιδέα το κόμμα να διεκδικήσει εξουσία το εννοούμε σ' αυτό το πλαίσιο και με διάφορους τρόπους. Μπορείς, για παράδειγμα, να κατέβεις ανεξάρτητος στις εκλογές, ή να συμμετάσχεις σε ένα συνασπισμό με διάφορες μορφές. Κοιτάμε παράλληλα και άλλες εμπειρίες κομμάτων. Π.χ., πώς το ΚΚΕ έχει προσπαθήσει να θέσει εαυτό στους αγώνες του ελληνικού λαού αλλά και να εκφράσει τη δική του θέση στη Βουλή, να συμμετέχει στο Ευρωκοινοβούλιο το οποίο μολονότι δεν είναι το ιδανικότερο μέρος, είναι ωστόσο ένας τόπος μάχης... Κοιτάμε επίσης και διάφορες προοπτικές. Ο Γενικός Γραμματέας του κόμματός μας και του COSATU πήγαν πρόσφατα στη Βολιβία, όπου το εκεί ΚΚ είναι ακόμη πολύ αδύναμο, αλλά είναι μέρος μίας προοδευτικής μαζικής βάσης οργανισμών κοντά στις μάζες. Και αυτό για να δούμε από κοντά το φαινόμενο και πώς μπορούμε να οργανώσουμε ευρείες δυνάμεις πίσω από ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα. Και ιδιαίτερα, εάν μπορούμε να κινητοποιήσουμε την ευρεία αριστερά στη Νότια Αφρική πίσω από μία συγκεκριμένη πλατφόρμα. Είμαστε πάντως σίγουρα αφοσιωμένοι στο να βρούμε τη δική μας πορεία μπροστά στις προκλήσεις διαφόρων προβλημάτων...