ΤΖΟΝ ΚΙΟΥΡΑΝ
Βαμμένο πέπλο (The Painted Veil)
Πέμπτη 12 Απρίλη 2007

Πρώτα ο συγγραφέας! Ποιος δε γνωρίζει τον Σόμερσετ Μομ (1874 - 1965)! Θεωρείται - και είναι - ένας από τους πιο γνωστούς και καλούς συγγραφείς του 20ού αιώνα! Στο συγκεκριμένο, ομότιτλο με την ταινία μυθιστόρημά του, πραγματεύεται μια ερωτική και φεμινιστική, για την εποχή της, ιστορία, η οποία διαδραματίζεται, κυρίως στην Κίνα, το 1920. Μια χαριτωμένη και κακομαθημένη νεαρή κοπέλα, σιγά - σιγά ενηλικιώνεται και συνειδητοποιείται!

Την ενηλικίωση και τη συνειδητοποίηση ο Σόμερσετ Μομ, αλλά και Τζον Κιούραν, δεν την τράβηξαν στα «άκρα»! Δεν την έφτασαν, να πούμε, εκεί που πρέπει να φτάνει ο άνθρωπος, για να δικαιολογεί τον τίτλο του πολιτικού όντος. Να φτάνει, δηλαδή, στη συνειδητοποίηση της ταξικής διάρθρωσης της κοινωνίας και της κοινωνικής ανισότητας που υπάρχει στον καπιταλιστικό κόσμο, στοιχεία τα οποία καθορίζουν, τελικά, και τη στάση του καθένα μας απέναντι στα πράγματα. Το 1920, για να αναφερθούμε σε ένα μόνο παράδειγμα, ήταν ακόμα ζεστό από την Οχτωβριανή Επανάσταση. Και δεν είναι λίγοι στην ιστορία του κόσμου, ιδιαίτερα στο χώρο των διανοουμένων, που πέρασαν με το μέρος της εργατικής τάξης. Ο Σόμερσετ Μομ, στο «Βαμμένο Πέπλο», δεν τους ακολούθησε! Καταναλώθηκε σε μικρότερα πράγματα...

Τόσο το βιβλίο όσο και η ταινία ασχολήθηκαν περισσότερο με τα «προσωπικά» τα οποία, μάλιστα, τα άφησαν έξω από τα γενικά. Ετσι ενώ η ηρωίδα άλλαξε κατά τη διάρκεια της ταινίας, οι αλλαγές που σημειώθηκαν μέσα της, και ήταν πολλές και καθοριστικές, δεν έδειχναν να ήταν αποτέλεσμα του χώρου και του χρόνου που ζούσε, ούτε, πολύ περισσότερο, των ταξικών αγώνων που δίνονταν γύρω της και οι οποίοι ταξικοί και απελευθερωτικοί αγώνες, διαμόρφωναν ένα νέο κοινωνικό και πολιτικό περιβάλλον, το οποίο απόκτησε άλλες απαιτήσεις. Το οποίο, με τη σειρά του, διαμόρφωνε νέους ανθρώπους! (Η Κίνα είχε αρχίσει να ξεσηκώνεται εναντίον των Εγγλέζων αποικιοκρατών - και παράλληλα να επικοινωνεί με νέες, σοσιαλιστικές ιδέες).

Για να είμαστε δίκαιοι και αυτή η παράμετρος υπάρχει στην ταινία! Το «περιβάλλον» είναι εκεί! Ομως, δεν του δίνεται το οφειλόμενο βάρος! Συνυπάρχει, με ίσους όρους, με δευτερότερους συντελεστές, με «βοηθητικούς» συντελεστές στη διαμόρφωση της συνείδησης του ανθρώπου (έρωτας, αφοσίωση, εκδίκηση, θρησκεία, φτώχεια, καλοσύνη, αρρώστιες, κλπ.), οι οποίοι, σε τελευταία ανάλυση, αποτέλεσμα του πολιτικού και οικονομικού περιβάλλοντος, είναι και αυτοί! Αυτή η ισοπεδωτική συνύπαρξη που προβάλλει η ταινία, λειτουργεί αποπροσανατολιστικά. Γιατί μπερδεύει το πρωτεύον με το δευτερεύον! Γιατί δε βοηθάει τον «μέτριο» θεατή να ανακαλύψει τις πραγματικές «συνισταμένες» που αλλάζουν τις συνειδήσεις. Μην ξεχνάμε πως τα βιβλία του Σόμερσετ Μομ διαβάζονταν πολύ. Και, επίσης, να μην ξεχνάμε, πως άλλες ήταν οι πραγματικές ανάγκες των αναγνωστών. Αυτά για να μπαίνουν τα πράγματα στη θέση τους! Για να ξεκαθαρίζουμε τι είναι πραγματικά προοδευτικό...

Το ίδιο συντηρητική είναι και στη γραφή η ταινία! Ενώ είναι όλα στη θέση τους, η φωτογραφία, τα χρώματα, οι μουσικές, τα ντεκόρ, τα κοστούμια, τα πρόσωπα, κάτι την κρατάει και δεν απογειώνεται. Ακόμα και η συγκίνηση, που μάλλον είναι το δικό της ζητούμενο, και αυτή προσφέρεται με το σταγονόμετρο. Παρότι η «πλοκή» της ιστορίας και τα συμβαίνοντα, είναι παράγοντες συγκίνησης. Είναι από αυτά που απαιτούν μαντίλια. Ωστόσο, δεν πλήττει ο θεατής. Μπορεί να μην ευτυχίσει, όμως, αν μάλιστα έχει την ικανότητα να διαβάζει ανάμεσα από τις γραμμές, σίγουρα δε θα βγει ζημιωμένος από την αίθουσα!..

Παίζουν: Ναόμι Γουάτς, Εντουαρτ Νόρτον, Τόμπι Τζονς