«Γράμμος-Βίτσι, 1946-1949. Τιμή και δόξα στους σταυραετούς του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας». Η επιγραφή πάνω στην πλάκα που ανάρτησαν η Περιφερειακή Επιτροπή Δυτικής Μακεδονίας της ΠΕΑΕΑ και η Επιτροπή Περιοχής του ΚΚΕ ήταν λιτή και σεμνή, όπως και η εκδήλωση που διοργάνωσαν για να τιμήσουν τη θυσία των μαχητών και των μαχητριών του ΔΣΕ, προχτές Κυριακή 20 του Αυγούστου στον Πύργο της Κοτύλης σε υψόμετρο 1.756 μέτρων.

Ο χώρος και ο χρόνος που επιλέχθηκαν για την πραγματοποίηση της εκδήλωσης δεν ήταν τυχαίοι.

Σε αυτό ακριβώς το σημείο το καλοκαίρι του 1948 γράφτηκε μια από τις λαμπρότερες σελίδες της εποποιίας του ΔΣΕ, όταν μια χούφτα μαχητές υπερασπίστηκαν με απαράμιλλο ηρωισμό το βράχο αυτό, καλύπτοντας τον επιθετικό ελιγμό 9.500 μαχητών και μαχητριών προς το Μάλι-Μάδι και από εκεί στο Βίτσι στις 20 και 21 του Αυγούστου. Αυτή η διαφυγή των τμημάτων του ΔΣΕ στο Βίτσι ακύρωσε τα σχέδια της ξενόδουλης κυβέρνησης της Αθήνας και των Αμερικανών αφεντικών της, που με το σχέδιο «Κορωνίς» επιδίωκαν την οριστική συντριβή του ΔΣΕ, κατακρήμνισε το ηθικό του κυβερνητικού στρατού, έδωσε τη δυνατότητα συνέχισης του αγώνα. 70 ολόκληρες μέρες κράτησε η μάχη του Γράμμου εκείνο το καλοκαίρι, και παρά την τρομερή του αριθμητική και στρατιωτική υπεροπλία ο κυβερνητικός στρατός υπέστη στην πράξη μια από τις πιο ταπεινωτικές ήττες του Εμφυλίου.

Οι υπερασπιστές του Πύργου της Κοτύλης πότισαν το βουνό με το αίμα τους. Και όταν πια είχαν τελειώσει όλα, οι τρεις τελευταίοι από αυτούς, οι Γιάννης Δούρος, Νίκος Χατζηβασιλείου, Θάνος Δημητρίου έδωσαν τέρμα στη ζωή τους πηδώντας από το θεόρατο γυμνό βράχο στο κενό, για να μην πέσουν στα χέρια του εχθρού. «Δημιούργησαν στην πράξη ένα Νέο Ζάλογγο», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο Σπύρος Χαλβατζής, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, στην ομιλία του.

Τέτοιοι ήταν οι αγωνιστές του ΔΣΕ. Ετσι έδιναν πάντα το αίμα τους για τη λευτεριά του λαού τα παιδιά του ΚΚΕ σε ολόκληρη την 82χρονη πορεία των αγώνων και της θυσίας.

Η μνήμη της θυσίας δημιούργησε ρίγη συγκίνησης ανάμεσα στους αγωνιστές - και ήταν πολλοί και από όλες τις ηλικίες - που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα των διοργανωτών. Το συναίσθημα όμως που κυριαρχούσε ήταν η αποφασιστικότητα. Εκεί στα 1.756 μέτρα υψόμετρο, ανάμεσα στις κόκκινες σημαίες του αγώνα, διαφορετικές γενιές αγωνιστών έδωσαν υπόσχεση συνέχισης της πάλης μέχρι να «πάρουν τα όνειρα εκδίκηση», μέχρι την πραγματική δημοκρατία του λαού και το σοσιαλισμό.

Η εκδήλωση άνοιξε με χαιρετισμό από τον Λάζαρο Σπυρόπουλο, πρόεδρο της Περιφερειακής Επιτροπής της ΠΕΑΕΑ. «Η αστική τάξη προσπαθεί να ρίξει στο ΚΚΕ την ευθύνη για το ξεκίνημα του Εμφυλίου», σημείωσε ο ομιλητής, για να συνεχίσει: «Σήμερα, όμως, υπάρχουν αδιάψευστα ντοκουμέντα ότι ήταν η αστική τάξη και βέβαια οι Αγγλοι και οι Αμερικανοί ιμπεριαλιστές αυτοί που ξεκίνησαν τον πόλεμο και ανάγκασαν με την τρομοκρατία των παρακρατικών συμμοριών το λαό να βγει στα βουνά».

Κεντρικός ομιλητής στην εκδήλωση ήταν ο Σπύρος Χαλβατζής, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. Ο ομιλητής, αφού έκανε μια εκτενή αναφορά στα ιστορικά γεγονότα και ιδιαίτερα στη μεγάλη μάχη του Γράμμου το καλοκαίρι του '48, «πέρασε» στα καθήκοντα που μπαίνουν σήμερα για το λαϊκό κίνημα, μπροστά και στην πολυμέτωπη επίθεση που έχει εξαπολύσει η κυβέρνηση, κατ' εντολήν της ΕΕ, στα λαϊκά δικαιώματα, αλλά και εναντίον του ΚΚΕ.

Το ενθουσιώδες χειροκρότημα που συνόδευσε το τέλος της ομιλίας του Σπύρου Χαλβατζή, αλλά και τη ζωντανή μαρτυρία της αντάρτισσας Λαμπρινής Σωμιάδη που ακολούθησε, κατέδειξε με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο ότι οι εκατοντάδες αγωνιστές που σκαρφάλωσαν στο Γράμμο την προηγούμενη Κυριακή είναι αποφασισμένοι να ξεπληρώσουν το χρέος τους απέναντι στους αγωνιστές του ΔΣΕ συνεχίζοντας την πάλη για τη δικαίωση των οραμάτων τους. Οπως και χιλιάδες άλλοι σε ολόκληρη τη χώρα, στα σχολειά, στα πανεπιστήμια, στα χωράφια, στις οικοδομές, στα εργοστάσια.

Μπορεί ο ήχος από τα τραγούδια και τα κροταλίσματα των πολυβόλων του ΔΣΕ να έχει θαφτεί πια μέσα στην πέτρα των βουνών. Μπορεί οι κυβερνώντες να δημιουργούν στο Γράμμο «πάρκα εθνικής συμφιλίωσης» προσπαθώντας να αποκρύψουν ότι ακόμα και στις πιο «ήσυχες» περιόδους η ταξική πάλη συνεχίζεται και ότι τελικά οι εκμεταλλευόμενοι δεν μπορούν να «συμφιλιωθούν» με τους εκμεταλλευτές τους. Μπορεί το μνημείο του Βαν Φλιτ να στέκει όρθιο στην Καστοριά, εδώ και δεκάδες χρόνια, σύμβολο δουλικότητας των αστικών κυβερνήσεων απέναντι στους επικυρίαρχους ιμπεριαλιστές. Μπορεί ο ιμπεριαλισμός να φαίνεται παντοδύναμος. Δεν είναι όμως. Το εργατικό κίνημα στην Ελλάδα και η πρωτοπορία του, το ΚΚΕ, έχουν περάσει μέσα από τη φωτιά και το σίδερο. Τραβάνε μπροστά. «Το καραβάνι προχωράει κι ας αλυχτάνε οι σκύλοι»... Ο δρόμος είναι ανηφορικός. Κακοτράχαλος. Αλλά έχει στο τέρμα του τη νίκη του λαού και το σοσιαλισμό.