Ορισμένες φορές αναφερόμαστε και στην περιορισμένη συμμετοχή εργαζόμενων στις διάφορες κινητοποιήσεις, που είναι αναντίστοιχη με το ποσοστό του λαού που ενδιαφέρεται ή θα έπρεπε να ενδιαφέρεται για τις διεκδικούμενες λύσεις. Πρόκειται για σωστές διαπιστώσεις που τις ερμηνεύουμε ανατρέχοντας στο διαμορφωμένο κάθε φορά επίπεδο συνείδησης των εργαζομένων.

Σε αυτήν ακριβώς τη βάση και επειδή δεν αρκούν οι διαπιστώσεις, μας ενδιαφέρει να έχουμε ξεκάθαρο το πώς διαμορφώνεται η συνείδηση του εργαζόμενου ανθρώπου και το τι επιδρά σ' αυτήν τη διαδικασία. Πόσο συγκεκριμένη είναι η παρέμβαση των ταξικών μας αντιπάλων και τι πρέπει να κάνουμε για να την αντιμετωπίσουμε. Μια τέτοια ενασχόληση έχει ιδιαίτερη σημασία, αφού εξασφαλίζει την αποτελεσματικότητα της ιδεολογικο - πολιτικής μας δουλιάς μέσα στο λαό, συμβάλλοντας αποφασιστικά στο δυνάμωμα του λαϊκού κινήματος, στη ριζοσπαστικοποίηση, στον αγωνιστικό - διεκδικητικό προσανατολισμό του, στην ενίσχυση των δυνάμεων που αγωνίζονται για την ανατροπή του εκμεταλλευτικού συστήματός μας και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού.

Δεν είναι ένα ξεχωριστό, αυτοτελές καθήκον. Είναι στοιχείο ποιότητας της δράσης μας στο λαό. Της ολοκληρωμένης προβολής των θέσεών μας, αλλά και των πρωτοβουλιών μας για την ανάπτυξη αγώνων με προοπτική.

Δεν είναι μόνο ικανότητα κάποιων στελεχών, αλλά δυνατότητα κάθε εργάτη που συνειδητοποιεί την ταξική του θέση και τον κοινωνικο - πολιτικό του ρόλο. Την υποχρέωσή του να συμβάλλει και ποσοτικά στη συσπείρωση συγκεκριμένων εργαζόμενων που συναναστρέφεται στο χώρο εργασίας ή στον τόπο δουλιάς.

Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να κατανοούμε πως στόχος μας είναι η συμβολή στη διαμόρφωση συνειδήσεων, που ωθούν στην ταξική πάλη και προσδοκούν την ουσιαστική αλλαγή της κοινωνίας μας. Συνειδήσεις που αναγνωρίζουν την προσωπική ανάγκη - υποχρέωση να δράσουν, συστηματικά συλλογικά και οργανωμένα.

Αυτός είναι και ο λόγος που επιδιώκουμε ουσιαστικοποίηση και βάθεμα των επαφών μας με τους εργαζόμενους. Γι' αυτό επιλέγουμε σαν βασική μορφή δουλιάς τις μικρές συσκέψεις και τις ατομικές συζητήσεις, που διευκολύνουν την αποτελεσματική παράθεση των επιχειρημάτων και των θέσεών μας. Την ουσιαστική συζήτηση.

Αναφερόμενοι στη συνείδηση, πρέπει να κατανοήσουμε πως πρόκειται για ανθρώπινο γνώρισμα που αναπτύσσεται στο συγκεκριμένο περιβάλλον ζωής, με την επίδραση των εμπειριών του ανθρώπου, στη βάση και των γνώσεων που κατακτά ζώντας και εργαζόμενος για την κάλυψη των αναγκών του, σε συνθήκες που συνεχώς εξελίσσονται. Πως δέχεται και έχει κοινωνικές επιδράσεις.

Η συνείδηση καθορίζει τη στάση και τη δράση των εργαζομένων στην αντίστοιχη φάση της ζωής τους. Από την άποψη αυτή, προσδιορίζεται και η συμβολή της στις κοινωνικο - πολιτικές εξελίξεις.

Αυτό ακριβώς κάνει τη συνείδηση στόχο των ταξικών μας αντιπάλων, που παρεμβαίνουν για να εμποδίσουν, να παραμορφώσουν ή και να ακυρώσουν την έκφρασή της ενάντια στην αντικειμενική πραγματικότητα. Ενάντια στη συνεχιζόμενη και εντεινόμενη καταπίεση και εκμετάλλευση.

Εδώ είναι και η μεγάλη μας διαφορά. Αυτοί παρεμβαίνουν για να αλλοιώσουν τη συνείδηση των εργαζομένων, διαστρεβλώνοντας την πραγματικότητα, ενώ εμείς θέλουμε να συμβάλουμε στην ομαλή εξέλιξη της συνείδησης με βάση την πραγματικότητα.

Εχει ξεχωριστή σημασία να αναφερθούμε στις πολύπλευρες και βαθύτερες παρεμβάσεις των ταξικών μας αντιπάλων στο επίπεδο της συνείδησης του λαού, αφού η αποκάλυψή τους από μέρους μας και η κατανόησή τους από μέρους του λαού, αποτελούν ουσιαστική προϋπόθεση για την αποτελεσματική αντιμετώπισή τους.

Οι ταξικοί μας αντίπαλοι κατέχουν τα κεφάλαια και τα μέσα παραγωγής. Ελέγχουν την εξουσία, που στα πλαίσια του συστήματος υπηρετεί τα συμφέροντά τους και κατ' επέκταση αξιοποιούν κάθε τους δυνατότητα να παρεμβαίνουν στη ζωή μας. Θέλουν να μας εκμεταλλεύονται, αλλά και να εξασφαλίσουν τη διατήρηση του συστήματος της εκμετάλλευσης.

Σ' αυτά τα πλαίσια καταλαβαίνουμε εύκολα πως μας πληρώνουν πολύ λίγα για τη δουλιά που τους προσφέρουμε, πως μας απειλούν με την ανεργία για να μας επιβάλουν αυτό που θέλουν.

Δύσκολα, όμως, και από λίγους συνειδητοποιείται πως:

• Το κράτος και οι μηχανισμοί του είναι όργανα διασφάλισης της κυριαρχίας των κεφαλαιοκρατών και των μονοπωλίων. Εχει ταξικό χαρακτήρα και τίποτε καλό δεν μπορεί να περιμένει απ' αυτό ο εργαζόμενος λαός. Υπόσχονται, δίνουν ψίχουλα που τα περισσότερα τα παίρνουν πίσω, στα πλαίσια των ελιγμών τους για να διατηρηθεί η υπάρχουσα κατάσταση.
• Η Δικαιοσύνη δεν είναι τυφλή και αμερόληπτη, αλλά εργαλείο εξυπηρέτησης των κεφαλαιοκρατών και πηγή αυταπάτης για το λαό.
• Τα προβλήματα έχουν κοινωνικο - ταξική διάσταση. Είναι αποτέλεσμα αντιλαϊκών πολιτικών επιλογών και όχι λάθος, παράλειψη ή ανικανότητα κάποιων προσώπων. Δεν είναι γραφτό μας.
• Η Παιδεία, το πρόγραμμα και το περιεχόμενο σπουδών, ολόκληρη η διαδικασία της μόρφωσης μαζί με τα βιβλία που χρησιμοποιούνται, φτιάχνονται έτσι ώστε να διαμορφώνουν αντιλήψεις λαθεμένες. Να υιοθετούν «το πίστευε και μη ερεύνα». Να συμβιβάζονται και να υποτάσσονται εύκολα. Να μην αμφισβητούν την εξουσία τους. Δεν ενδιαφέρονται μόνο να αποκλείσουν τα παιδιά της εργατικής τάξης από την πραγματική ανώτατη εκπαίδευση λόγω του οικονομικού κόστους που είναι δυσβάσταχτο στη λαϊκή οικογένεια. Επιδιώκουν ακόμη να μην πάρουν καμία μόρφωση. Να μην έχουν δυνατότητα να κρίνουν, να συγκρίνουν και να αποφασίζουν.

Ακόμα πιο δύσκολα κατανοείται:

• Ο ρόλος των ΜΜΕ και πώς χρησιμοποιούν την πληροφορία. Πώς προσανατολίζουν, με βάση τις δικές τους επιδιώξεις, και πώς δημιουργούν άποψη ή καλλιεργούν αυταπάτες. Πόσο ελέγχονται από τους ιδιοκτήτες που φυσικά είναι κεφαλαιοκράτες και υπηρετούν την τάξη τους, προωθώντας και τη δική τους ξεχωριστή θέση στα πλαίσια των ενδοκαπιταλιστικών ανταγωνισμών.
• Η τεχνική των πωλήσεων που προωθούν οι πολυεθνικές και κατ' επέκταση η μόδα που διαμορφώνουν μαζί με το σύγχρονο styl που προβάλλουν. Πώς αυτά επιδρούν άμεσα και συγκεκριμένα στον αποπροσανατολισμό του λαού, ιδιαίτερα στη νεολαία και τις γυναίκες.
• Πώς χρησιμοποιούν τον κινηματογράφο και τη δισκογραφία. Πώς, πέρα από τα κέρδη τους, χρησιμοποιούν τις παραγωγές τους για τον εκμαυλισμό συνειδήσεων, για την παραπλάνηση και τη στρεβλή διαπαιδαγώγηση της κοινωνίας.

Στο σημείο αυτό και προκειμένου να μη δημιουργούνται λαθεμένες εντυπώσεις, πρέπει να σημειώσουμε: Δε μηδενίζουμε καλλιτεχνικές δημιουργίες ακόμα και εάν διαφωνούμε με την πληρότητα ή ορθότητα των κοινωνικο - πολιτικών τους μηνυμάτων, όπως δεν απαξιώνουμε τις ανέσεις και τα χρήσιμα για τη ζωή μας αγαθά που φτιάχνονται στον καπιταλισμό. Σε καμία, όμως περίπτωση δεν μπορούμε να αποδεχτούμε πως αυτά μας φτάνουν. Πως είναι τα καλύτερα ή ό,τι χρειαζόμαστε.

• Είχαμε και έχουμε σε υψηλή εκτίμηση την ερασιτεχνική δημιουργία. Πιστεύουμε στις απεριόριστες εναλλακτικές δυνατότητες του λαού που σε συνθήκες δημιουργίας μπορεί να μεγαλουργήσει. Αν δε μαραζώνει από την ανέχεια και τη φτώχεια. Αν νιώσει ένα σίγουρο δρόμο μπροστά του που του ικανοποιεί τις ανάγκες μπορεί να εμπνευστεί και να εμπνεύσει μεγάλες καλλιτεχνικές δημιουργίες.
• Είχαμε και έχουμε την εκτίμηση πως η πάλη μας για το σοσιαλισμό δε σημαίνει κατάρα ή καταστροφή χρήσιμων υλικών αγαθών της καπιταλιστικής περιόδου που προσφέρουν ανέσεις στη ζωή του λαού. Θέλησή μας είναι όλα αυτά στο σοσιαλισμό να είναι φτηνότερα και καλύτερα, προσιτά σε όλους.
• Είχαμε και έχουμε την άποψη πως χρήσιμο ή σωστό για το λαό είναι ό,τι τον σπρώχνει να αλλάξει την κοινωνία που ζει με μια άλλη που θα τον εκφράζει και θα τον υπηρετεί. Που κανείς δε θα εκμεταλλεύεται κανέναν.

Η παρέμβαση των ταξικών μας αντιπάλων στις συνειδήσεις των εργαζομένων, σε κάθε περίπτωση, συνίσταται στο να επιδιώκουν να τροποποιούν και να παραμορφώνουν τις επιθυμίες, τους στόχους, το «θέλω» του κάθε εργαζόμενου.

Επιδιώκουν αυτό το «θέλω» να είναι σε διάσταση με το ταξικό «πρέπει». Να έρχεται σε αντίθεση με το δικαίωμα - υποχρέωση του κάθε εργάτη να συμμετέχει στην ταξική πάλη, που φοβούνται και θέλουν να την εξασθενήσουν.

Γι' αυτό οι αντίπαλοί μας χρησιμοποιούν διάφορα ιδεολογήματα, προκειμένου να απαξιώσουν τη συλλογική προσπάθεια και να καλλιεργήσουν την αναποτελεσματικότητα των αγώνων. Ισχυρίζονται πως το μέλλον ανήκει στους δυνατούς, τους ικανούς και σπρώχνουν τη νεολαία στον ακραίο ανταγωνισμό, επιδιώκοντας να εξασθενίσουν τη συλλογική διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους.

Προβάλλουν τις ατομικές λύσεις στα προβλήματα, για να χτυπήσουν την ενότητα της εργατιάς και κάθε εκμεταλλευομένου που φοβούνται.

Χρησιμοποιούν ακόμη και το φόβο της απόλυσης.

Υποβαθμίζουν και ειρωνεύονται την αξία της κοινωνικής αλληλεγγύης και της θυσίας σαν αναγκαίας επιλογής κάθε αγωνιστή, με διαφορετική ποιότητα και ουσία σε κάθε εποχή και μορφή πάλης.

Σ' αυτή τη βάση προκύπτει και η δική μας κοινωνικο - πολιτική υποχρέωση, που δεν περιορίζεται μόνο στην αποκάλυψη των μεθοδεύσεων των καπιταλιστών και των προθέσεών τους.

• Με τις θέσεις, τη στάση και τις συγκεκριμένες προτάσεις μας κάθε φορά θα πρέπει να ενισχύουμε τις αντιστάσεις των συναγωνιστών μας. Των εργαζομένων που έχουν προβλήματα και δοκιμάζονται στην προσπάθειά τους να τα λύσουν και να βαδίζουν στο μέλλον.
• Είναι απόλυτα αναγκαία η ανάπτυξη της κοινωνικής - ταξικής αλληλεγγύης.

Η έκφραση συμπαράστασης σε κάθε αγωνιζόμενο. Ο προσανατολισμός των συνδικαλιστικών και άλλων κοινωνικο - πολιτικών οργανώσεων σ' αυτήν την κατεύθυνση.

• Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το προσωπικό παράδειγμα. Η στάση ζωής που χρειάζεται να προβληθεί στους νέους ανθρώπους σαν αναγκαίος και ουσιαστικός τρόπος υπεράσπισης, των δικαιωμάτων και της προσωπικότητας κάθε εργαζόμενου.
• Στις ατομικές μας συζητήσεις, στις μικρές συσκέψεις που οργανώνουμε έχει αξία η βαθύτερη ανάλυση των ζητημάτων που θα πρέπει να χαράζονται στις συνειδήσεις. Εχει ξεχωριστή σημασία η υπομονή που θα δείχνουμε και η ξεχωριστή δυνατότητα που πρέπει να αποκτήσουμε στην ερμηνεία των καταστάσεων και την εκλαΐκευση των θέσεών μας.