Πρόσφατα, ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, ανακοίνωσε την αναστολή της συμμετοχής της Ρωσίας στη Συνθήκη για τις Συμβατικές Δυνάμεις στην Ευρώπη (CFE) και τις συμφωνίες που απορρέουν από αυτήν, υπογραμμίζοντας μάλιστα ότι με τη νέα επέκταση του ΝΑΤΟ σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, με την εγκατάσταση νέων βάσεων σε Ρουμανία και Βουλγαρία, τα σχέδια της εγκατάστασης της «ασπίδας», αλλά και τη μη επικύρωση της συγκεκριμένης Συνθήκης από τις χώρες - μέλη του ΝΑΤΟ διαμορφώνονται «έκτακτες συνθήκες», οι οποίες επηρεάζουν την ασφάλεια της Ρωσίας και απαιτούν άμεσα μέτρα. Η κίνηση αυτή από την πλευρά της Ρωσίας σηματοδοτεί τη θέλησή της να παίξει έναν πιο ισχυρό ρόλο στη «σκακιέρα» των διεθνών εξελίξεων και αποδεικνύει τις βλέψεις που έχει στον ιμπεριαλιστικό καταμερισμό. Με μια κίνηση τακτικής, η Ρωσία κάλεσε σε συνεργασία τις υπόλοιπες χώρες για να αντικατασταθεί ή και να αναπροσαρμοστεί η Συνθήκη.

Η «αντιπυραυλική ασπίδα» των ΗΠΑ στην Ανατολική Ευρώπη, η οποία υποτίθεται ότι θα... προστατέψει τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους από «επικίνδυνα κράτη» - τρομοκράτες, έρχεται να προστεθεί στις ήδη υπάρχουσες 9 βάσεις εκτόξευσης πυραύλων στο Φορτ Γκίλι της Αλάσκας και δύο στην αεροπορική βάση Βάντενμπεργκ στην Καλιφόρνια. Θα χρησιμοποιηθεί όμως και η βάση της στρατιωτικής αεροπορίας της Βρετανίας στο Μένουιθ Χιλ, σύμφωνα με πρόσφατη ανακοίνωση του υπουργού Αμυνας, Ντες Μπράουν. Η βρετανική κυβέρνηση αποφάσισε να παραχωρήσει τη συγκεκριμένη βάση, με στόχο την ενημέρωση των Βρετανών και Αμερικανών αξιωματούχων για πιθανές εκτοξεύσεις πυραύλων, χωρίς τη συγκατάβαση του βρετανικού Κοινοβουλίου, ενέργεια που έχει προκαλέσει σημαντικές αντιδράσεις. Επιπρόσθετα, όπως δημοσίευσε την Πέμπτη η εφημερίδα «Γκάρντιαν», η βρετανική κυβέρνηση συμφώνησε να χρησιμοποιηθεί και το σύστημα ραντάρ του Φάιλινγκντέιλ στο Βόρειο Γιόρκσαϊρ ώστε να αποστέλλονται πληροφορίες στο κέντρο του όρους Τσεγιέν στις ΗΠΑ, ένα κοινό δια-εθνικό στρατιωτικό κέντρο του Στρατού, του Ναυτικού, της Αεροπορίας και των καναδικών δυνάμεων που έχει σκοπό τη συλλογή δεδομένων από το παγκόσμιο σύστημα δορυφόρων και ραντάρ.

Πάντως, οι μέχρι τώρα ισχυρισμοί ότι η «ασπίδα» θα προστατέψει την Ευρώπη από πυραύλους προερχόμενους από τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κορέας ή και το Ιράν, φαίνεται να καταρρέουν καθώς η μεν πρώτη τερμάτισε το πυρηνικό της πρόγραμμα, η δε δεύτερη έχει επιτρέψει πρόσφατα την επιθεώρηση του αντιδραστήρα Αράκ. Είναι εμφανές ότι η όλη προσπάθεια της εγκατάστασης της «ασπίδας» εντάσσεται στην επιδίωξη των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων να κρατηθεί ζωντανή μια πυρηνική απειλή, ώστε να μη χρειαστεί η ανάγκη μιας μείωσης των πυρηνικών αποθεμάτων, κάτι που συνδυάζεται με το σχέδιο «Κόμπλεξ 2030» της αμερικανικής κυβέρνησης - που προβλέπει τη δημιουργία μιας νέας γενιάς πυρηνικών όπλων.

Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η εγκατάσταση της «ασπίδας» στην Ανατολική Ευρώπη θα έχει σημαντικές πολιτικές επιπτώσεις, αφού κατ' αρχήν σηματοδοτεί την πρώτη μόνιμη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στο έδαφος της Πολωνίας και θα σταθεροποιήσει τις ήδη στενές σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες (συμμετοχή των πολωνικών δυνάμεων στον πόλεμο του Ιράκ), ενώ δημιουργεί εντάσεις με τις γειτονικές χώρες, ιδιαίτερα με τη Ρωσία. Επίσης, η συγκεκριμένη εγκατάσταση θα έχει σοβαρές επιπτώσεις τόσο στην Πολωνία όσο και στην Τσεχία σε περίπτωση μιας οποιαδήποτε ένοπλης σύγκρουσης των ΗΠΑ με κάποια άλλη χώρα, αφού θα αποτελέσουν ισχυρό στόχο επίθεσης, με σημαντικές αρνητικές εξελίξεις για τους λαούς της περιοχής.

Το τελευταίο διάστημα υπάρχουν έντονες διαβουλεύσεις σχετικά με το αν η «ασπίδα» αποτελεί θέμα διμερών σχέσεων, ανάμεσα δηλαδή στις εμπλεκόμενες χώρες και τις ΗΠΑ, ή αν θα πρέπει να ενταχθεί κάτω από την αιγίδα του ΝΑΤΟ. Αρκετές είναι οι χώρες - μέλη του ΝΑΤΟ που ζητούν την «αξιοποίηση» της λεγόμενης «ασπίδας» από την Ατλαντική Συμμαχία, ενώ υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να διαπραγματευτεί ένα σύστημα για ολόκληρη την Ευρώπη τονίζοντας ότι με τη μορφή που επιδιώκεται να έχει η «ασπίδα» πολλές χώρες της Νότιας Ευρώπης μένουν απροστάτευτες. Στήριξη της «ασπίδας» όμως υπάρχει και από αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Ενωσης, τονίζοντας ότι το όλο σύστημα είναι προς συμφέρον της Ευρώπης.

Η Ρωσία πάντως, παρά τη σύγκλισή της με τις ΗΠΑ στο θέμα του λεγόμενου «πολέμου ενάντια στην τρομοκρατία», μιλάει για μετατροπή της γηραιάς ηπείρου σε «πυριτιδαποθήκη», σημειώνει ότι ο πραγματικός στόχος των ΗΠΑ με την «ασπίδα» είναι το πυρηνικό οπλοστάσιο της Ρωσίας, ενώ έχει εξαπολύσει απειλές ότι θα αναπτύξει πυραύλους στο ρωσικό θύλακο στο Καλίνινγκραντ, στα σύνορα της Πολωνίας και της Λιθουανίας. Με δηλώσεις Ρώσων αξιωματούχων έχει επισημανθεί ότι οι χώρες που θα φιλοξενήσουν την «ασπίδα» θα αποτελέσουν στόχο και ότι δε βοηθούν τη δική τους ασφάλεια, αλλά θέτουν σε κίνδυνο τις χώρες τις δικές τους και τις γειτονικές.

Σε μια κίνηση τακτικής, ο Ρώσος Πρόεδρος πρόσφατα αντιπρότεινε στη θέση της «ασπίδας» στην Τσεχία και την Πολωνία, να χρησιμοποιηθεί μια βάση ραντάρ, που κατασκευάζεται στο Αρμαβίρ, στη Νότια Ρωσία. Προηγούμενα είχε αντιπροτείνει τη χρησιμοποίηση από κοινού των στρατιωτικών εγκαταστάσεων στη βάση της Γκαμπάλα στο Αζερμπαϊτζάν. Η αντιπρόταση αυτή χαρακτηρίστηκε από τον Αμερικανό Πρόεδρο ως «ενδιαφέρουσα» αλλά υποστήριξε ότι δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη σχεδιαζόμενη. Μια τέτοια ενέργεια όμως μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα ανάμεσα στο Αζερμπαϊτζάν και το Ιράν, αφού έχουν υπογράψει αμοιβαία συμφωνία να μην επιτρέψουν να χρησιμοποιηθεί η χώρα τους από τρίτη χώρα για εχθρικές ενέργειες. Η μετατροπή της βάσης Γκαμπάλα σε μέρος της αμερικανικής ασπίδας μπορεί να εκληφθεί από την Τεχεράνη ως παραβίαση της συγκεκριμένης συμφωνίας και ως άμεση απειλή στην ασφάλειά της.

Πάντως, οι λαοί της Τσεχίας και της Πολωνίας έχουν εκφράσει, και μέσω δημοσκοπήσεων, τη σημαντική αντίθεσή τους στην εγκατάσταση της «ασπίδας», με ποσοστό που ξεπερνά το 60%. Εκτός από μια σειρά εκδηλώσεις και συγκεντρώσεις που έχουν πραγματοποιηθεί και στις δύο χώρες, στην Τσεχία, οι υπογραφές ενάντια στην «ασπίδα» και υπέρ της διεξαγωγής δημοψηφίσματος έχουν ξεπεράσει ήδη τις 120.000, και παρόλη την καλοκαιρινή περίοδο συνεχίζεται η συλλογή τους, ενώ έχει αποφασιστεί η πραγματοποίηση μεγάλης διαδήλωσης στις 21 Σεπτέμβρη όπου θα πραγματοποιηθεί αποκλεισμός της συγκεκριμένης περιοχής του Μπρίντι. Πρωτοπόρο ρόλο στην κινητοποίηση του λαού παίζει τόσο το Κομμουνιστικό Κόμμα Βοημίας Μοραβίας, η Κομμουνιστική Ενωση Νεολαίας Τσεχίας όσο και άλλες μαζικές, φιλειρηνικές, φοιτητικές, συνδικαλιστικές οργανώσεις.

Παράλληλα, οι δήμαρχοι των 35 πόλεων που βρίσκονται κοντά στην τοποθεσία της εγκατάστασης έχουν διεξάγει δημοψηφίσματα, όπου η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων εξέφρασαν την αντίθεσή τους. Επιπρόσθετα, πρόσφατα δεκάδες Τσέχοι της καλλιτεχνικής ζωής, της διανόησης και της επιστήμης με ανακοίνωσή τους ζητούν τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος, τονίζοντας ότι ο λαός έχει κάθε δικαίωμα να αποφασίσει για ένα τόσο σημαντικό θέμα. Αντιδράσεις έχουν εκφραστεί τόσο από τον πρόεδρο της Λευκορωσίας, Αλεξάντρ Λουκασένκο, όσο και από τον πρωθυπουργό της Σλοβακίας, Ρόμπερτ Φίκο.

Χαρακτηριστική πάντως είναι η έκθεση με θέμα την επίσκεψη εκπροσώπων της Συμμαχίας στην Τσεχία που συζητήθηκε στην κοινοβουλευτική Συνέλευση του ΝΑΤΟ (27/6/2007). Σ' αυτήν επισημαίνεται η σημαντική αντίδραση των πολιτών στο θέμα της «ασπίδας» και αναφέρει δηλώσεις του Τσέχου γερουσιαστή Γιόσεφ Ζόσερ, αντιπροέδρου της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων, Αμυνας και Ασφάλειας της χώρας όπου υποστηρίζει ότι ο πληθυσμός έχει παραπλανηθεί και πως θα χρειαστεί χρόνος για να αλλάξει η αρνητική συμπεριφορά. Εκφράζει μάλιστα την ελπίδα ότι μέχρι το τέλος του χρόνου - οπότε αναμένεται να ολοκληρωθούν οι συνομιλίες Τσεχίας και ΗΠΑ - ο αριθμός όσων αντιδρούν θα πέσει κάτω του 50%.

Ολες αυτές οι διεργασίες, η μετακόμιση των αμερικανικών βάσεων από τη Γερμανία στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, η εγκατάσταση της «ασπίδας», η ενίσχυση του ρόλου της Ρωσίας και οι γενικότερες διεθνείς σχέσεις θα σηματοδοτήσουν σημαντικές εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή. Και ο παράγοντας λαϊκά κινήματα θα παίξει το ρόλο του.