«Μάχη» στους πάγους της Αρκτικής
Κυριακή 26 Αυγούστου 2007

Παπαγεωργίου Βασίλης

Ο «πόλεμος» της Αρκτικής μπορεί να είναι ακήρυκτος, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι δε διεξάγεται. Μάλιστα, οι τελευταίες εξελίξεις, όπως το ταξίδι του πρωθυπουργού του Καναδά στις ΗΠΑ και η συνάντησή του με τον Πρόεδρο Μπους, υπογραμμίζουν την κρισιμότητα της κατάστασης, αφού το αντικείμενο αυτής της αντιπαράθεσης είναι ένα πιθανολογούμενο κοίτασμα πετρελαίου ίσο με το 25% των παγκόσμιων πετρελαϊκών κοιτασμάτων!

Αυτό το τεράστιο κοίτασμα καθίσταται εκμεταλλεύσιμο μετά το λιώσιμο των πάγων της Αρκτικής, εξαιτίας του φαινομένου του θερμοκηπίου και της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Και εδώ βρίσκεται ο μεγαλύτερος παραλογισμός: Οι δυνάμεις που ερίζουν για το πετρέλαιο της Αρκτικής αντιμετωπίζουν την επερχόμενη καταστροφή του κόσμου ως ευκαιρία για την προώθηση της ηγεμονίας τους στην παγκόσμια αγορά ενέργειας...

Από νομικής πλευράς, ως διεκδικητές αυτής της περιοχής εμφανίζονται η Ρωσία, οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς, η Νορβηγία και εσχάτως η Δανία. Στηριζόμενες στη διεθνή συμφωνία για το Δίκαιο της Θάλασσας (1982), οι κυβερνήσεις αυτών των κρατών διεκδικούν το δικαίωμα της έρευνας και της εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στα όρια της υφαλοκρηπίδας τους.

Βάσει της συμφωνίας αυτής, τα χωρικά ύδατα της κάθε χώρας αναγνωρίζονται ως τα 12 μίλια από τις ακτές της. Αναγνωρίζεται, επίσης, και μια ζώνη 200 μιλίων, η οποία προσδιορίζεται από την υφαλοκρηπίδα και εντός της οποίας η χώρα έχει δικαίωμα να πραγματοποιήσει έρευνες για την ύπαρξη κοιτασμάτων, όπως και να τα εκμεταλλευτεί.

Μέχρι πρόσφατα, η μόνη χώρα που υπέβαλε στον ΟΗΕ στοιχεία για τον ορισμό της υφαλοκρηπίδας της στην Αρκτική ήταν η Ρωσία. Η ρωσική κυβέρνηση με τα στοιχεία που παρουσίασε διεκδικεί δικαιώματα σε ένα απέραντο κομμάτι, έκτασης 1.191.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων!

Είναι προφανές ότι υπό τις παρούσες συνθήκες κανείς δε σκοπεύει να κάνει γεωτρήσεις στους πάγους της Αρκτικής, αφού το κόστος της εξόρυξης πετρελαίου θα είναι τεράστιο. Ομως, ενόψει της εξάντλησης των πετρελαϊκών αποθεμάτων στα άλλα σημεία του πλανήτη (υπολογίζεται ότι το πρόβλημα θα παρουσιαστεί μετά από 30 χρόνια) και με το λιώσιμο των πάγων, τα πετρέλαια της Αρκτικής θα αποκτήσουν τεράστια σημασία και αξία. Οποιος θα τα έχει, θα είναι κυρίαρχος της παγκόσμιας αγοράς.

Ετσι εξηγείται και το όψιμο ενδιαφέρον της κυβέρνησης των ΗΠΑ για την επικύρωση της συμφωνίας για το Δίκαιο της Θάλασσας. Σημειώνεται ότι, μέχρι σήμερα, μόνο 40 χώρες μεταξύ των οποίων και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν υπογράψει αυτήν τη συμφωνία. Το επιχείρημα των αμερικανικών κυβερνήσεων ήταν ότι με την υπογραφή θα περιοριζόταν η «ελευθερία» της κίνησης των ΗΠΑ στις μεγάλες θάλασσες.

Τώρα όμως, αν δεν υπογράψουν τη συμφωνία, κινδυνεύουν να μείνουν εκτός του παιχνιδιού, αφού δε θα μπορούν να διεκδικήσουν υφαλοκρηπίδα στην Αρκτική και δικαιώματα για τα κοιτάσματα της περιοχής. Γι' αυτό και με εντολή του Προέδρου Μπους το Κογκρέσο επισπεύδει τις διαδικασίες επικύρωσης της συμφωνίας.