Λήμματα και ... λύματα
Σάββατο 13 Οχτώβρη 2007

Παπαγεωργίου Βασίλης

Συνήθως στα λεξικά καταφεύγουμε προσπαθώντας να αποσαφηνίσουμε έννοιες και λέξεις που δεν κατανοούμε ή έχουμε αμφιβολίες για το τι ακριβώς νοηματοδοτούν. Στα γνωστά λήμματα. Πολλά λεξικά κυκλοφορούν στο εμπόριο. Τόσο γενικά, όσο ειδικά, που παρουσιάζουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον σε πολίτες και επιστήμονες που έχουν συγκεκριμένες ενασχολήσεις σε συγκεκριμένα επιστημονικά πεδία. Αν κάποιος θεωρεί ότι τα λεξικά αυτά είναι ουδέτερα και απλά περιγράφουν τις έννοιες κάνει λάθος. Ιδιαίτερα όταν πρόκειται γι' αυτά που αφορούν τις κοινωνικές επιστήμες. Ο λόγος προφανής. Η με κάθε τρόπο και μέσο προβολή και επιβολή της κυρίαρχης ιδεολογίας. Ενα από αυτά κυκλοφόρησε σε μετάφραση από τη σειρά «Que sais-je ...» και δόθηκε από την πρωινή εφημερίδα του Συγκροτήματος με τίτλο «Το περιβάλλον σε 100 λέξεις». Στη σελίδα 43 τού εν λόγω βιβλίου υπάρχει το λήμμα βιομήχανος. Ενα κείμενο που μόνο επιστημονικοί συνεργάτες του ΣΕΒ θα μπορούσαν να γράψουν. Παραθέτουμε ορισμένα αποσπάσματα για να πάρετε μια γεύση της αντικειμενικότητας του εν λόγω «λεξικού»:

Από τις πρώτες ακόμα αράδες, ο συγγραφέας Henri Proglio αναφέρει «...οι κακοπροαίρετοι αντιμάχονται αυτόν τον όρο...». Για ποιους ακριβώς μιλά; Και μάλιστα σε συνθήκες άκρατου νεοφιλελευθερισμού, όπου επιχειρηματίες και επιχειρήσεις έχουν θεοποιηθεί. Η κριτική από τη μαρξιστική Αριστερά φαίνεται πως ενοχλεί τον συγγραφέα, ο οποίος προφανώς αντιλαμβάνεται (και ορθώς), ότι η παρούσα επικράτηση είναι συγκυριακή και σαφώς έχει ημερομηνία λήξης. Γι' αυτό στο πλαίσιο της δημιουργίας «κλίματος» για το μέλλον και με βάση την κριτική που γίνεται, εξαιτίας του φαινομένου του θερμοκηπίου, και τις ευθύνες των επιχειρήσεων, προσπαθεί να απενοχοποιήσει τους βιομηχάνους.

Παρακάτω, μιλά για ακρωτηριασμό στοχοποιώντας την κριτική που γίνεται για κοινωνικούς και οικολογικούς λόγους. «...αναμφίβολα αυτή η θαυμάσια λέξη ακρωτηριάστηκε από την οικολογική και κοινωνική της διάσταση από την περίφημη βιομηχανική επανάσταση, η οποία αντηχεί σε μας ως μια εποχή καπνού, ιδρώτα, συγκρούσεων και αδικιών σε σημείο που οι συνέπειες της βιομηχανίας να εμφανίζονται συχνά ως ζημιογόνες για όλους παρ' όλο που ο καθένας μας επωφελείται καθημερινά στην ικανοποίηση των αναγκών του...». Δηλαδή, εκατομμύρια πολιτών που γίνονται αποδέκτες ρυπογόνων δραστηριοτήτων και αυτοί που αντιδρούν για τα σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα του πλανήτη, εξαιτίας των ανεξέλεγκτων βιομηχανιών, θα έπρεπε να χειροκροτούν τους βιομηχάνους, όπως και όλοι όσοι, ενώ είναι οι παραγωγοί του προϊόντος, λαμβάνουν ψίχουλα και τα κέρδη καρπώνονται οι κεφαλαιοκράτες.

Μη συμπλεγματικά άτομα λοιπόν οι βιομήχανοι και εφευρέτες «...ο βιομήχανος είναι ένας εφευρέτης, ένας άνθρωπος που δε διακατέχεται από κανένα σύμπλεγμα, ένας ελεύθερος παραγωγός πλούτου». Συνυπογράφουμε. Κανένα σύμπλεγμα να εκμεταλλεύονται τους εργαζόμενους, χωρίς την παραμικρή μέριμνα προς αυτούς, να στηρίζουν αυταρχικά καθεστώτα και δικτατορίες για να εκμεταλλεύονται χώρες, να εκβιάζουν καταστάσεις. Εφευρετικοί όντως προς τέτοιες κατευθύνσεις και όχι μόνο. Να παίρνουν επιδοτήσεις για επενδύσεις στα Βαλκάνια και ταυτόχρονα να κλείνουν τις μονάδες στην Ελλάδα οδηγώντας τις δραστηριότητές τους στα σύγχρονα σκλαβοπάζαρα των γειτονικών μας χωρών. Αλλά παραγωγός πλούτου είναι αυτός που τον παράγει κι όχι αυτός που τον καρπώνεται. Για να μην τρελαθούμε τελείως.

Οταν τα λεξικά γίνονται προπαγανδιστικά φυλλάδια τότε δεν προξενεί εντύπωση το σημείωμα που ισχυρίζεται «...η δεύτερη βιομηχανική επανάσταση των τελευταίων είκοσι χρόνων στηρίζεται στην καθαρή παραγωγή και στην κοινωνική και περιβαλλοντική υπευθυνότητα των επιχειρήσεων». Τι να πρωτοθαυμάσει κανείς στις δυο αράδες που καλύπτουν οροσειρές ψευδών; Οντως, υπάρχουν καθαρές τεχνολογίες. Το ζήτημα είναι ότι αφορά τις αναπτυγμένες χώρες (και όχι γενικευμένα), αλλά οι «βρώμικες» δραστηριότητες μεταφέρονται στον Τρίτο Κόσμο. Εκτός αν αυτό εννοεί ο συγγραφέας. Για ποια κοινωνική υπευθυνότητα τώρα αναφέρεται δε γνωρίζουμε. Μήπως υπονοεί κάποιον άλλον πλανήτη σε άλλη αστρική διάσταση; Και περιβαλλοντική υπευθυνότητα όμως! Ολα τα έχει ο μπαξές. Την είδαμε με τη στάση των πολυεθνικών στις διασκέψεις του Κιότο, του Γιοχάνεσμπουργκ και όσες ακολούθησαν, για τη μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα.

Αλλά το καλύτερο το αφήσαμε για το τέλος «...το περιβάλλον είναι ένα βιομηχανικό στοίχημα, που ωθεί ασταμάτητα αυτούς που το υπερασπίζονται και το προστατεύουν σε περισσότερες επενδύσεις στην έρευνα, στην κατάρτιση, στην ανάπτυξη και την ανταλλαγή εμπειριών». Η περιβαλλοντική πολιτική εκχωρείται στους βιομηχάνους. Ετσι απλά. Από μια άποψη λέει αυτά που συζητάμε όλοι μας. Οι νεοφιλελεύθερες και σοσιαλφιλελεύθερες κυβερνήσεις είναι καμαριέρες των βιομηχάνων και των τραπεζιτών. Οπότε, αφού αυτοί κάνουν κουμάντο αυτοί έχουν και την ευθύνη. Πού είδε όμως την έρευνα και τις επενδύσεις για το περιβάλλον; Ο,τι γίνεται αποκλειστικό στόχο έχει το κέρδος. Το έχουμε αναφέρει ξανά σε παλιότερα κείμενα. Αυτοί που ρυπαίνουν περισσότερο είναι αυτοί που παράγουν και καθαρές τεχνολογίες για να τις μοσχοπωλήσουν μετέπειτα. Για τέτοιο στοίχημα μιλάμε.

Λήμματα ανάλογου περιεχομένου μάλλον πρέπει να καταλήγουν ως λύματα στην Ψυττάλεια. Και δυστυχώς ακόμα δε λειτουργεί η στερεοποίηση των βοθρολυμάτων που καταλήγουν σ' αυτήν.