Πλέον τα πάντα είναι οριακά. Καταρχήν με ευθύνη της ολιγαρχίας, που προκειμένου να ανακόψει την πορεία των ριζικών αλλαγών και να θρυμματίσει τη δυνατότητα νέου Συντάγματος έχει θέσει σε εφαρμογή διάφορα σχέδια τόσο εντός του Κοινοβουλίου και της Συντακτικής Συνέλευσης όσο και εκτός.

Εντός της Συντακτικής Συνέλευσης το κόμμα Podemos ηγείται των «ατάκτων της αντιπολίτευσης», που επί μήνες προσπαθούσαν να μπλοκάρουν και το νομοθετικό έργο της κυβέρνησης του Εβο Μοράλες και κυρίως το έργο της Συντακτικής Συνέλευσης. Μπροστά στο αδιέξοδο και τη μεταφορά του τόπου των εργασιών του συντακτικού σώματος για λόγους ασφαλείας -μετά τις αιματηρές συγκρούσεις στα τέλη του Νοέμβρη- αποχώρησαν από τις εργασίες με κύριο στόχο να καταγγείλουν το τελικό έργο της ως «παράνομο».

Εκτός του Κοινοβουλίου, πρωταγωνιστές είναι οι δήμαρχοι της Σάντα Κρους Ρούμπεν Κόστας, της Ταρίχα Μάριο Κόσσιο, του Πάντο Λεοπόλδο Φερνάντες, του Μπένι Ερνέστο Σουάρες και ο διαβόητος Μάνφρεντ Ρέγιες, δήμαρχος της Κοτσαμπάμα, οι οποίοι με ανακοίνωσή τους την Τετάρτη επανήλθαν δυναμιτίζοντας και άλλο το σκηνικό, που είχε σημαδευτεί τη νύχτα της Δευτέρας από την επίθεση με χειροβομβίδες στο σπίτι του βουλευτή του MAS Οσβάλντο Περέδο. Εκτός της απεργίας πείνας και των διαδηλώσεων που υποκινούν μέσω των «Κοινωνιών των Πολιτών», αποκήρυξαν το νέο Σύνταγμα και κήρυξαν την ντε φάκτο αυτονομία των περιοχών τους. Οι δήμαρχοι εξάλλου αποφάσισαν τη σκλήρυνση της στάσης τους μετά την επίσκεψή τους στις ΗΠΑ και συγκεκριμένα στη Νέα Υόρκη, όπου βρέθηκαν τις προηγούμενες μέρες για να ζητήσουν «υποστήριξη κατά των μεταρρυθμίσεων»...

Εξάλλου, οι ΗΠΑ δε θα μπορούσαν να απουσιάζουν από το τεχνηέντως έκρυθμο σκηνικό... Αρκετούς μήνες πριν ο πρόεδρος Εβο Μοράλες είχε καταγγείλει τις ΗΠΑ ότι υποστηρίζουν και χρηματοδοτούν τα κόμματα της ολιγαρχίας και διάφορες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, με στόχο την αποσταθεροποίηση της χώρας. Στα μέσα Νοέμβρη και ενόσω η κατάσταση στη Βολιβία εκτροχιαζόταν, κυριολεκτικά, ο Μοράλες, κατά τη διάρκεια της Ιβηροαμερικανικής Συνόδου επανήλθε δηλώνοντας ότι «ενώ προσπαθούμε να αλλάξουμε τη χώρα... μικρές ομάδες της ολιγαρχίας συνωμοτούν σε αγαστή συνεργασία με τον εκπρόσωπο της κυβέρνησης των ΗΠΑ», αναφερόμενος στον Αμερικανό πρέσβη Φίλιπ Γκόλντμπεργκ. Πρέπει να σημειώσουμε ότι ο συγκεκριμένος Αμερικανός αξιωματούχος δεν είναι τυχαίος. Εφτασε στη Βολιβία απευθείας από το Κοσσυφοπέδιο. Εχει συμβάλει καθοριστικά στην προώθηση της αμερικανικής πολιτικής στα Βαλκάνια με τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και την ενίσχυση των Αλβανών αυτονομιστών. Ηταν δεξί χέρι του γνωστού Ρ. Χόλμπρουγκ. Μετείχε στη συμφωνία του Ντέιτον, ενώ έχει υπηρετήσει επίσης στη Νότια Αφρική και την Κολομβία. Ο πρόεδρος της Βολιβίας, έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα και φωτογραφία όπου ο Γκόλντμπεργκ είχε σειρά συναντήσεις στη Σάντα Κρους με ηγετική φιγούρα της ολιγαρχίας βιομήχανο και ένα γνωστό Κολομβιανό έμπορο ναρκωτικών, που συνελήφθη από τις αρχές της Βολιβίας και κρατείται.

Οι προθέσεις της ολιγαρχίας ήταν στους πάντες γνωστές και η σοβούσα επικίνδυνη κρίση έχει τις ρίζες και στην ανοχή και τη συμβιβαστική στάση της κυβέρνησης. Χαρακτηριστικά παραδείγματα: Το Μάρτη του 2006, όταν η κυβέρνηση Μοράλες διαπραγματεύτηκε επί μακρόν την αντιπροσωπευτική βάση του νέου μη θεσμικού οργάνου, της Συντακτικής Συνέλευσης. Στις εκλογές του Ιούλη του 2006 το MAS ήταν πρώτο κόμμα, εντούτοις χωρίς την απαραίτητη απόλυτη πλειοψηφία. Οι συμβιβασμοί συνεχίστηκαν καθ' όλη τη διάρκεια της λειτουργίας της Συντακτικής Συνέλευσης και κορυφώθηκαν με την επιμήκυνση των εργασιών της για 6 μήνες (από τον Αύγουστο στο Δεκέμβρη) και κατά τη διάρκεια του τεχνητού αδιεξόδου με την προσωρινή διακοπή των εργασιών της, μερικές εβδομάδες πριν... 'Η όταν ο λαός της Κοτσαμπάμα εξεγέρθηκε κατά του δημάρχου Ρέγιες και ζήτησε την αποπομπή του, τελικά συμβιβάστηκε...

Παρ' όλα αυτά η κυβέρνηση είχε και εξακολουθεί να έχει πάντα στο πλευρό της τον παράγοντα που αποτέλεσε το κύριο ίσως και μοναδικό κυματοθραύστη των αλλεπάλληλων επιθέσεων που δεχόταν: Το λαό! Το λαό αυτόν που είχε κερδίσει τη μία μάχη μετά την άλλη ακόμη και με το αίμα δεκάδων νεκρών ενάντια στην ολιγαρχία, στους εγχώριους εκπροσώπους των ιμπεριαλιστικών κέντρων. Ο λαός κάθε στιγμή αυτής της δύσκολης και συνάμα επικίνδυνης προσπάθειας βρέθηκε στο δρόμο υπερασπίζοντας τη διαδικασία της Συντακτικής Συνέλευσης, αλλά και των άλλων μέτρων που προωθούσε η κυβέρνηση, όπως την εθνικοποίηση του φυσικού αερίου ή των φυσικών πόρων.

Εδωσε το «παρών» διαδηλώνοντας και περιφρουρώντας όταν βρίσκονταν σε κίνδυνο οι εργασίες της Συντακτικής Συνέλευσης και δε λύγισε ούτε στις προκλήσεις και τις συγκρούσεις έξω από το κτίριο που τη στέγαζε, στην πόλη Σούκρε. Είναι από εκείνη τη στιγμή, τις τελευταίες δύο εβδομάδες του Νοέμβρη, που ιθαγενείς, αγρότες και εργαζόμενοι δηλώνουν ότι βρίσκονται σε «κατάσταση μόνιμης επιφυλακής και επαγρύπνησης»... ή όπως πολύ χαρακτηριστικά δήλωσε ο επικεφαλής του COR-El Alto και ηγετικό στέλεχος του συνδικαλιστικού κινήματος, Εντγκάρ Πατάνα: «Η τελική μάχη ξεκίνησε και ο λαός είναι έτοιμος γι' αυτήν»!

Το νέο Σύνταγμα, πάγιο λαϊκό αίτημα, εγκαθιδρύει μία νέα μεικτή οικονομία, την ονομάζει «οικονομία της αλληλεγγύης». Επανακαθορίζει ζητήματα όπως η ιδιωτική ιδιοκτησία, το τι ανήκει στις αυτόνομες διοικητικές περιφέρειες και επιχειρεί να δώσει πίσω στο λαό την ιδιοκτησία των φυσικών πόρων της χώρας, ενώ υιοθετεί την επανεκλογή του προέδρου για μία ακόμη φορά. Κυρίως όμως μεταβάλλει τις δομές του κράτους που χρονολογούνται από την αποικιοκρατία.

Το άρθρο 398 αναφέρεται στο εύρος της κατοχής της γης και θα τεθεί σε δημοψήφισμα εντός 120 ημερών, όπως δήλωσε ο Πρόεδρος Εβο Μοράλες, καθώς θεωρείται ο αναγκαίος χρόνος για την επανεξέτασή του στην ειδική επιτροπή «διαμόρφωσης και τροποποίησης του Συντάγματος» του Κοινοβουλίου.

Με βάση το τελικό κείμενο του νέου Συντάγματος υπάρχουν δύο επιλογές προς εξέταση και ψήφιση. Ωστόσο δεν έχει καθοριστεί ακόμη ποιο θα είναι το μέγεθος των μεγάλων ιδιοκτησιών, π.χ. δέκα χιλιάδες ή πέντε χιλιάδες εκτάρια.

Η επιλογή Α αναφέρει ότι απαγορεύεται η κατοχή μεγάλων ιδιοκτησιών διότι αντίκειται στο δημόσιο συμφέρον και την ανάπτυξη της χώρας. Ο όρος λατιφούντιο (από τη λατινική λέξη που σημαίνει μεγάλο αγρόκτημα), αντιπαραγωγική κατοχή της γης, συμπεριλαμβάνει και τις γαίες των οποίων η αξιοποίηση είναι πλημμελής ή κακή. Η γη στην οποία εφαρμόζεται ένα σύστημα δουλοπαροικίας, σκλαβιάς ή μορφές δουλείας υπό τύπο συμβολαίων. Σε καμία περίπτωση οι ιδιοκτησίες δεν πρέπει να ξεπερνούν τα δέκα χιλιάδες εκτάρια.

Η επιλογή Β ορίζει τον τρόπο χρηστής αξιοποίησης της γης, και για να μην αντίκειται στο δημόσιο συμφέρον απαγορεύει την κατάτμηση των ιδιοκτησιών σε αγροτεμάχια μικρότερα από το ελάχιστο όριο των μικρών ιδιοκτησιών που καθορίζεται από το νόμο λαμβανομένων υπόψη των χαρακτηριστικών κάθε γεωγραφικής περιοχής. Το κράτος εγκαθιδρύει νομικούς μηχανισμούς για να αποτρέψει τον κατακερματισμό των μικρών ιδιοκτησιών. Σε καμία περίπτωση οι ιδιοκτησίες δεν πρέπει να ξεπερνούν να πέντε χιλιάδες εκτάρια.

Η Συντακτική Συνέλευση αποφάσισε ότι η ιδιωτική ιδιοκτησία θα είναι σεβαστή, όπως η ατομική και η συλλογική, μόνο εάν η ύπαρξή της εκπληρώνει την κοινωνική της λειτουργία.

Επίσης το νέο Σύνταγμα διακηρύσσει ότι η Βολιβία είναι κράτος που τοποθετείται υπέρ της ειρήνης και απορρίπτεται κάθε μορφή εμπόλεμης ενέργειας για την επίλυση οποιουδήποτε προβλήματος.

Στα άρθρα 146, 121 και 167 καθορίζονται πολιτειακά ζητήματα όπως η μορφή και η δομή του Κοινοβουλίου, το οποίο θα είναι το μόνο θεσμικό όργανο ικανό να νομοθετεί με σχετική πλειοψηφία, ο τρόπος εκλογής προέδρου (θα εκλέγεται αυτός που καταλαμβάνει το 51% των ψήφων ή αυτός που καταλαμβάνει 40% με διαφορά 10% από το δεύτερο).

Το ΚΚ Βολιβίας, που στηρίζει τις δημοκρατικές αλλαγές τις οποίες προωθεί η κυβέρνηση Μοράλες και η Συντακτική Συνέλευση, επισημαίνει την ανάγκη της λαϊκής ενότητας και ενός πολιτικοκοινωνικού μετώπου που θα εμβαθύνει ακόμα περισσότερο στην προσπάθεια μιας πραγματικά λαϊκής εξουσίας. Επίσης υπογραμμίζει την ανάγκη να αποκρουστεί η επιθετικότητα της ολιγαρχίας και των ιμπεριαλιστικών πιέσεων, γι' αυτό καλεί τις λαϊκές οργανώσεις να είναι σε συνεχή επαγρύπνηση.