Το φεστιβάλ, πέρα από σημαντικό πολιτικό και πολιτιστικό γεγονός, αποτελεί ταυτόχρονα και ένα μεγάλο λαϊκό πανηγύρι στο οποίο συμμετέχουν όχι μόνο οι κάτοικοι της πρωτεύουσας αλλά και επισκέπτες απ' όλα τα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας. Οικοδομείται χάρη στην εθελοντική εργασία χιλιάδων ανθρώπων που έρχονται απ' όλη την Πορτογαλία, σε ιδιόκτητο χώρο που κατάφερε να αποκτήσει το ΠΚΚ πριν από μια δεκαετία, μετά από ειδική οικονομική εξόρμηση και δωρεές φίλων και οπαδών του. Ετσι, στο χώρο του φεστιβάλ, εκτός από τα περίπτερα της «Αβάντε», της Πορτογαλικής Κομμουνιστικής Νεολαίας και των ξένων αντιπροσωπειών, υπάρχουν και ειδικοί χώροι για κάθε γεωγραφικό διαμέρισμα, που γίνονται σημείο συνάντησης για όλους τους συντοπίτες, αλλά και για όσους θέλουν να δοκιμάσουν την παραδοσιακή μαγειρική ή να αγοράσουν τα παραδοσιακά χειροτεχνήματα της περιοχής.

Από τα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία του φεστιβάλ της «Αβάντε», είναι και ο διεθνιστικός του χαρακτήρας. Σημαντικό τμήμα του χώρου του φεστιβάλ καταλαμβάνει η Διεθνούπολη, με μεγάλα περίπτερα για όλες τις αντιπροσωπείες που συμμετέχουν. Ο «Ρ», όπως εδώ και αρκετά χρόνια, συμμετείχε με ειδική έκδοση της εφημερίδας στα πορτογαλικά (η μόνη εφημερίδα που κάνει ειδική έκδοση για το φεστιβάλ της «Αβάντε»). Από το περίπτερο του «Ρ» πέρασαν πολλοί Πορτογάλοι που έχουν ζήσει στην Ελλάδα και γνωρίζουν από κοντά το ΚΚΕ και την εφημερίδα του, αλλά και πολλοί άλλοι που όπως μας είπαν γνωρίζουν για τους αγώνες και τη γενικότερη στάση του σαν κομμουνιστικό κόμμα.

Κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στη Λισαβόνα, οι ξένες αντιπροσωπείες είχαν την ευκαιρία, χάρη στην καλή οργάνωση του προγράμματός τους από τους διοργανωτές, να γνωρίσουν πλευρές της ιστορίας και της ζωής των κατοίκων της περιοχής. Ο Δήμος του Αλκάσερ ντου Σαλ, που επισκεφθήκαμε, αν και αραιοκατοικημένος, είναι ο δεύτερος σε έκταση στην Ευρώπη και έχει κομμουνιστή δήμαρχο. Η ομώνυμη πόλη, γύρω στα 60 χιλιόμετρα από τη Λισαβόνα, βρίσκεται στις ακτές του ποταμού Σάδου, κοντά στις εκβολές, όπου το νερό είναι ανάμεικτο με το νερό της θάλασσας που εισρέει. Από κει πήρε και το όνομά της που σημαίνει «κάστρο στην αλυκή». Η δύναμη του CDU, του εκλογικού συνασπισμού με τους Πράσινους στον οποίο συμμετέχει το ΠΚΚ, φτάνει το 55% στο Αλκάσερ, αλλά η δύναμή του στις δημοτικές εκλογές ξεπερνά κατά πολύ το ποσοστό αυτό. Χαρακτηριστικό της περιοχής, όπως και πολλών άλλων στην επαρχία της Πορτογαλίας, είναι η ερήμωση κυρίως από νέους, που έχει σαν συνέπεια το κλείσιμο πολλών σχολείων.

Εδώ και σχεδόν μια δεκαετία, το ΠΚΚ συμμετέχει και στη δημοτική αρχή στο Δήμο της Λισαβόνας. Το ΠΚΚ πρότεινε στο Σοσιαλιστικό Κόμμα να συνεργαστούν σε πολλούς δήμους στις προηγούμενες εκλογές, αλλά οι «Σοσιαλιστές» δέχτηκαν τη συνεργασία μόνο στο Δήμο της πρωτεύουσας. Μετά τη νίκη της συνεργασίας αυτής, πήραν εκτός από το δήμαρχο και τις περισσότερες θέσεις στα εκτελεστικά όργανα, αναθέτοντας στους κομμουνιστές αρμοδιότητες όπως απορρίμματα, ανάπλαση δύσκολων και πάμπτωχων περιοχών κτλ. Οπως μας ενημέρωσαν οι σ. του ΠΚΚ που συμμετέχουν στη διοίκηση του Δήμου, μετά από τη συνεργασία αυτή άλλαξε ο συσχετισμός δυνάμεων στο Δήμο και από κει που οι κομμουνιστές είχαν περισσότερη δύναμη στις δημοτικές εκλογές, βρέθηκαν να έχουν περισσότερη δύναμη οι Σοσιαλιστές. Θεωρούν θετική τη δουλιά που έχουν κάνει σαν δημοτική αρχή, αλλά στην επόμενη θητεία σκοπεύουν να ρίξουν περισσότερο βάρος στην ποιότητα ζωής.

Την τελευταία μέρα του φεστιβάλ, λίγες ώρες πριν την κεντρική ομιλία, οι διεθνείς αντιπροσωπείες είχαν συνάντηση με το ΓΓ του ΠΚΚ, Κάρλος Καρβάλιας και μέλη του ΠΓ της ΚΕ του ΠΚΚ. Στο πλαίσιο των διμερών συναντήσεων είχαμε τη δυνατότητα να πληροφορηθούμε περισσότερα για την κατάσταση στην Πορτογαλία από τον Αγκοστίνιο Λόπεζ, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΠΚΚ.

Ο Α. Λόπεζ, εξηγώντας τη διαπίστωση της τελευταίας ολομέλειας της ΚΕ του ΠΚΚ, ότι «υπάρχει μια οξεία διάβρωση της κυβέρνησης και της βάσης υποστήριξής της», είπε ότι τόσο οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις όσο και οι πολιτικές εκτιμήσεις από την επαφή του ΠΚΚ με τις λαϊκές μάζες, επιβεβαιώνουν την εκτίμηση αυτή. Αποδεικνύεται έτσι και μάλιστα μόλις σε ένα έτος από την εκλογή της κυβέρνησης, αυτό που έλεγε το ΠΚΚ, ότι αν οι Σοσιαλιστές συνεχίσουν την ίδια δεξιά πολιτική θα χάσουν σε απήχηση. Η κρίση έχει πλήξει εμφανώς και την ίδια την κυβέρνηση όπου υπάρχουν προβλήματα με ορισμένους υπουργούς. Ο Α. Λόπεζ πρόσθεσε ότι ιδιαίτερα στο εξάμηνο που την προεδρία της ΕΕ είχε η Πορτογαλία, αναπτύχθηκαν μεγάλοι αγώνες από εργαζόμενους, μαθητές και αγρότες (σε συνεργασία με Ισπανούς αγρότες έγινε η μεγαλύτερη διαδήλωση από τις μέρες της επανάστασης των γαριφάλων στις 25 Απρίλη 1974). Αγώνες που συνέβαλαν καθοριστικά στην πολιτική φθορά της κυβέρνησης.

Για τις επιπτώσεις από τη συμμετοχή της Πορτογαλίας στην ΟΝΕ, ο Α. Λόπεζ τόνισε ότι η γνώμη του ΠΚΚ είναι ότι θα υπάρχουν σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις, αφού ένα δυνατό Ευρώ θα βοηθήσει τις ισχυρές χώρες όπως η Γερμανία, όχι όμως τις μικρές, όπως η Πορτογαλία και η Ελλάδα, αφού θα αυξήσει τις εισαγωγές σε βάρος των εξαγωγών, χειροτερεύοντας το εμπορικό ισοζύγιο, το έλλειμμα του οποίου ήδη αυξήθηκε κατά 50% τα δύο τελευταία χρόνια στην Πορτογαλία. Διατηρώντας την άποψη ότι η χώρα μπορεί να χρειαστεί να πάρει έκτακτα μέτρα σχετικά με το Ευρώ σε περίπτωση απότομης χειροτέρευσης της κατάστασης, αλλά λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη ότι η λαθεμένη απόφαση της κυβέρνησης της Πορτογαλίας για είσοδο στην ΟΝΕ είναι πραγματικότητα, το ΠΚΚ θα προσπαθήσει μέσα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να δράσει στην κατεύθυνση της αντιμετώπισης των αρνητικών συνεπειών.

Τις μέρες του φεστιβάλ, το ΠΚΚ δέχτηκε μια επίθεση τόσο από τον πορτογαλικό αστικό Τύπο, όσο και από μέρος του διεθνούς Τύπου που παρουσίασε το ΠΚΚ σαν εσωτερικά διχασμένο. Αφορμή στάθηκε μια επιστολή, μέλους της ΚΕ προς το ΠΓ, που διέρρευσε σε περιοδικό της Λισαβόνας και από κει μέσω του «Ασοσιέιτεντ Πρες» στον υπόλοιπο κόσμο, στην οποία το στέλεχος του ΠΚΚ για δεύτερη φορά από το Μάρτη διατυπώνει δημόσια την άποψη, να καταργηθούν από την ιδεολογία του ΠΚΚ οι αναφορές στο μαρξισμό - λενινισμό, που όπως λέει είναι συνδεδεμένος με «δεσποτικά και τυραννικά καθεστώτα». Παραπονείται επίσης ότι οποιαδήποτε πρόταση για αλλαγή προκαλεί υποψίες και «κυνήγι μαγισσών» μέσα στο κόμμα.

Στην ομιλία του στο φεστιβάλ, μπροστά σε ένα μεγάλο και παλλόμενο από ενθουσιασμό και αγωνιστική διάθεση πλήθος, ο ΓΓ του ΠΚΚ, Κάρλος Καρβάλιας, ανέπτυξε τις θέσεις του Κόμματος για την κατάσταση στην Πορτογαλία και τις διεθνείς εξελίξεις, καθώς και για το πώς πρέπει να δράσουν οι Πορτογάλοι κομμουνιστές στο επόμενο διάστημα. Αναφερόμενος στην επίθεση που δέχτηκε το ΠΚΚ τις μέρες του φεστιβάλ και μόλις τρεις μήνες πριν το 16ο Συνέδριό του, που γίνεται από τις 8 ως τις 10 Δεκέμβρη 2000, ο Κ. Καρβάλιας τόνισε: «Διατηρούμε την κομμουνιστική μας ταυτότητα, το χαρακτήρα μας ως κόμμα της εργατικής τάξης και όλων των εργαζομένων, πατριωτικό και διεθνιστικό, με τη θεωρητική του υλιστική και διαλεκτική βάση - το μαρξισμό λενινισμό - όργανο ανάλυσης και οδηγό για τη δράση, που, σαν ανοιχτό σύστημα, σε συνδυασμό με την πρακτική θα πρέπει να εμπλουτιστεί και να ανανεωθεί με την ασταμάτητη πρόοδο της γνώσης, της πείρας, της αντικειμενικής ανάλυσης της ιστορίας, απορρίπτοντας, τόσο την οπορτουνιστική αναθεώρηση των αντιλήψεων, όσο και τη στασιμότητα και την κρυσταλλοποίηση της θεωρίας και το δογματισμό». Επισήμανε, επίσης, ότι οι αντίθετες απόψεις μελών και στελεχών του, είναι ευπρόσδεκτες στο ΠΚΚ, αρκεί να διατυπώνονται στο πλαίσιο των κομματικών διαδικασιών.

Στο φετινό φεστιβάλ της «Αβάντε», για πρώτη φορά στην ιστορία του, δε μίλησε η ιστορική φυσιογνωμία και πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου του ΠΚΚ, Αλβάρο Κουνιάλ, που βρισκόταν σε μετεγχειρητική κατάσταση σε νοσοκομείο της Λισαβόνας.