Μια ζωή δοσμένη στο ΚΚΕ
Κυριακή 18 Μάη 2008

Ο Χαρίλαος Φλωράκης και άλλοι κομμουνιστές στο στρατοδικείο
«Δεν το ονοματίζω τούτο το χαρτί διαθήκη για το λόγο ότι δεν έχω τίποτα να διαθέσω. Ο,τι βιος είχα το έχω δώσει στο Κόμμα, στο Κόμμα στο ΚΚΕ με τα γνωστά σύμβολά του, τη Μαρξιστική - Λενινιστική ιδεολογία του, το πρόγραμμά του και τις αρχές του. Πολιτικά δεν έχω επίσης τίποτα να αφήσω. Ο,τι είχα το έδωσα με τη συγκεκριμένη δράση μου. Να αφήσω πολιτικές ορμήνιες δεν το θεωρώ σοβαρό. Θέλω να επιστρέψω και να ταφώ στον τόπο που γεννήθηκα στο Παλιοζογλώπι και συγκεκριμένα στον Αη Λιά για νάχω αγνάντιο. Ο τάφος να είναι απλός, μόνο να φραχτεί για να μη με ξεχώσουν τα αγρίμια. Δε θέλω λόγους και στεφάνια. Αυτά να εκφραστούν με βοήθεια στο Κόμμα. Σεπτέμβρης 1994. Γεια σας Χαρίλαος Φλωράκης».

* * *

Ο Χαρίλαος Φλωράκης γεννήθηκε στις 20 Ιούλη 1914 στο χωριό Ραχούλα (Ζογλώπι) του σημερινού Δήμου Ιτάμου των Θεσσαλικών Αγράφων. Ηταν το 4ο από τα έξι παιδιά της οικογένειάς του. Το χωριό της μάνας μου, έλεγε, είχε πολλή φτώχεια. Από τα τρόφιμα τα πιο ακριβά ήταν το ρύζι και τα μακαρόνια. Ρύζι, ή σε λεχώνα μαγείρευαν ή τα Χριστούγεννα. Το βασικό φαγητό ήταν τα φασόλια. Ετσι από μικρός έζησε τις στερήσεις και την αδικία. Ο μόχθος του μεροκαματιάρη, του φτωχού αγρότη, του ξωμάχου του θεσσαλικού κάμπου ήταν οι καθημερινές του εικόνες. Οπως αφηγούνταν ο ίδιος: «Ζούσαμε μέσα στα λαϊκά στρώματα και έβλεπα όλες τις διακρίσεις. Παρά το ότι η Καρδίτσα δεν είχε έντονα ταξική κοινωνία, ζήτημα να υπήρχαν 2 - 3 τζάκια, υπήρχε χάσμα ανάμεσα στους φτωχούς και τους πλούσιους. Τότε το συνηθισμένο ερώτημα ήταν: τι έγινε εξασφάλισες το ψωμί του χειμώνα;».

Στην Καρδίτσα, που εκείνα τα χρόνια είχε αναπτυγμένο εργατικό και αγροτικό κίνημα, ο Χαρίλαος Φλωράκης έζησε τους πρώτους εργατικούς και λαϊκούς αγώνες. Οπως ο ίδιος έλεγε, θυμούμενος εκείνη την εποχή «ο Παπαστράτος είχε φτιάξει εκεί μεγάλη αποθήκη επεξεργασίας καπνού, από τις πρώτες που έγιναν στη χώρα και ήταν φυτώριο για το εργατικό κίνημα. Κάθε χρόνο, κατέβαιναν χωριάτες, έσμιγαν με τους καπνεργάτες και ξεσπούσαν μεγάλα συλλαλητήρια και διαδηλώσεις».

Το 2001 στα εγκαίνια έκθεσης του Γ. Φαρσακίδη
Ο Χαρίλαος Φλωράκης ήρθε σε επαφή με τις κομμουνιστικές ιδέες από μικρός, διαβάζοντας το αλφάβητο του κομμουνισμού. Μόλις 15 χρόνων συνδέθηκε για πρώτη φορά με το κομμουνιστικό κίνημα. Ηταν το 1929, όταν ο βενιζελισμός με το Ιδιώνυμο είχαν θέσει υπό διωγμό τους κομμουνιστές, όταν εκείνος οργανώθηκε στις Ομάδες Πρωτοπόρων μαθητών της ΟΚΝΕ και έγινε Γραμματέας της Πρωτοπόρων του γυμνασίου του. Μόλις τελείωσε το γυμνάσιο, το 1932 έφυγε για την Αθήνα. Ακολουθεί μια ζωή για της οποίας την περιγραφή δε φτάνουν βιβλία και βιβλία. Καταγράφουμε στιγμές της με τον δικό του τρόπο, τον τηλεγραφικό...

Στιγμές από τη ζωή του

1933: Μπαίνει στη Σχολή Τηλεγραφητών των ΤΤΤ (Τηλεγραφίας - Ταχυδρομείων - Τηλεφωνίας). Οντας σπουδαστής κηρύσσεται η μεγάλη απεργία των «Τριατατικών». Οι σπουδαστές απεργούν μαζί με τους εργαζόμενους και ο Χαρίλαος εκλέγεται στην Επιτροπή Αγώνα. Αργότερα, θα συγκροτηθεί Σύλλογος Σπουδαστών των ΤΤΤ, στον οποίο εκλέγεται και γραμματέας.

1934: Προσλαμβάνεται ως τηλεγραφητής στην ΤΤΤ. Αρχίζει μια απίστευτη περιπλάνηση «μεταθέσεων» από πόλη σε πόλη, εξαιτίας της συνδικαλιστικής του δράσης. Σε όποια πόλη και αν βρεθεί, θα επιδιώξει και θα έχει σύνδεση με πυρήνες παράνομων κομμουνιστών.

Γιάννης Αλεξάνδρου (Διαμαντής), Χαρίλαος Φλωράκης (Γιώτης)
1939: Παρουσιάζεται για να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία.

1940: Μετά την κήρυξη του πολέμου, ο Χ. Φλωράκης στέλνεται στο μέτωπο. Τη νύχτα της 27ης προς 28η του Οκτώβρη είναι βάρδια στο κεντρικό τηλεγραφείο. Από τις μηχανές που δούλευε πέρασαν τα πρώτα τηλεγραφήματα για την κήρυξη του πολέμου. Την επομένη το πρωί κατατάχτηκε μαζί με τα δύο του αδέλφια. Λέει ο ίδιος: «Από τους πρώτους, σχεδόν, βρεθήκαμε στο σιδηροδρομικό "Σταθμό Λαρίσης" και οι τέσσαρες. Ο πατέρας μου, εγώ και οι δύο αδελφοί μου. Ηταν τόσος ο συνωστισμός όσων έφευγαν για το μέτωπο και τόσος ο ενθουσιασμός, ώστε ο μακαρίτης ο πατέρας μου - για να προλάβουμε - έσκυψε, έκανε την πλάτη του σκαλοπάτι και βοήθησε να πηδήσουμε τη μάντρα. Πρώτος ο Αλέξανδρος, δεύτερος ο Λάμπρος και τρίτος εγώ...».

1941: Στις αρχές του Ιούνη στρατολογείται στο ΚΚΕ. Το Σεπτέμβρη στο ΕΑΜ.

1942: Το Μάη περνάει στην παρανομία και το Δεκέμβρη ανεβαίνει στο βουνό.

1943 - '45: Αναλαμβάνει, διαδοχικά, λοχαγός και ταγματάρχης του ΕΛΑΣ, παίρνει μέρος στα Δεκεμβριανά και τον Οχτώβρη του '45 συλλαμβάνεται.

1946: Το Γενάρη αμνηστεύεται από την κυβέρνηση Σοφούλη. Το Δεκέμβρη ανεβαίνει στο βουνό, στο Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας.

1947 - '49: Συμμετέχει σε δεκάδες μάχες, επικεφαλής στρατιωτικών ομάδων του Δημοκρατικού Στρατού. Ορίζεται στην αρχή αντισυνταγματάρχης και το Νοέμβρη του '48 συνταγματάρχης του Δημοκρατικού Στρατού.

1949: Την άνοιξη αναδεικνύεται αναπληρωματικό μέλος της ΚΕ και στη συνέχεια τακτικό μέλος της ΚΕ του Κόμματος. Το Σεπτέμβρη περνάει στην ΕΣΣΔ.

1950 - '53: Φοιτά και ολοκληρώνει τις σπουδές του στη Στρατιωτική Ακαδημία του Φρούνζε.

Απρίλης 1943: Ο Χαρίλαος Φλωράκης (αριστερά) και ο Κωνσταντινίδης στην Πάρνηθα
1954: Επιστρέφει, στις 5 του Απρίλη, παράνομα στην Ελλάδα. Συλλαμβάνεται στις 27 του Ιούλη.

1960: Μετά από αρκετές αναβολές αρχίζει το Μάη η μεγάλη δίκη του στο στρατοδικείο.

1966: Στις 20 του Απρίλη αποφυλακίζεται με όρους.

1967: Συλλαμβάνεται στις 21 του Απρίλη και εξορίζεται μέχρι και την άνοιξη του 1971.

1968: Ο Χαρίλαος, μετά τη διάσπαση του Κόμματος, συμμετέχει και συμβάλλει αποφασιστικά στη μάχη για την επικράτηση των αποφάσεων της 12ης Ολομέλειας. Το Δεκέμβρη του 1969 από το στρατόπεδο συγκέντρωσης της Λέρου (Παρθένι), σημειώνει σε επιστολή του: «Η 12η Ολομέλεια, με τις αποφάσεις της, σήκωσε αποφασιστικά τη σημαία της πάλης ενάντια στον οπορτουνισμό και τον αναθεωρητισμό, που κόντευε, με τη δράση της φραξιονιστικής ομάδας, να κυριαρχήσει και να γίνει η επίσημη πολιτική και οργανωτική γραμμή του Κόμματος. Τη σημαία της πάλης για την υπεράσπιση των αρχών του μαρξισμού - λενινισμού, για την οικοδόμηση των κομματικών οργανώσεων στην Ελλάδα με βάση τις λενινιστικές αρχές για το κόμμα νέου τύπου. Με τις αποφάσεις της 12ης Ολομέλειας σημειώνεται μια αποφασιστική στροφή για να προχωρήσει το Κόμμα σταθερά στον επαναστατικό του δρόμο».

1972: Τον Ιούνη, η 16η Ολομέλεια τον εκλέγει μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. Στη 17η Ολομέλεια, το Δεκέμβρη, εκλέγεται Πρώτος Γραμματέας της ΚΕ του Κόμματος. Μιλώντας, στην εισήγησή του στην Ολομέλεια για την κατάσταση στην Ελλάδα, μεταξύ άλλων, σημειώνει: «Στην πραγματικότητα, η χούντα είναι αδύναμη, η απομόνωσή της βαθαίνει και με την αναπτυσσόμενη πάλη του λαού οδηγείται σε αδιέξοδο... Παρά την έντονη δημαγωγία της και τις προσπάθειές της, δεν μπόρεσε να δημιουργήσει λαϊκή βάση και στηρίγματα. Η χούντα δε βρίσκεται ασφαλώς εκεί απ' όπου ξεκίνησε. Πέτυχε κάποια σχετική διεύρυνση του κύκλου των μονοπωλίων και των μεγάλων επιχειρήσεων που στηρίζεται. Αλλά δεν κατάφερε να αποκτήσει βάση μέσα στην εργατική τάξη... Απεναντίας, με την οικονομική, κοινωνική και εκπαιδευτική πολιτική της έρχεται διαρκώς σε αυξανόμενη καθημερινή αντίθεση και σύγκρουση με την εργατική τάξη, την αγροτιά, με τα μεσαία στρώματα της πόλης, με τη σπουδάζουσα νεολαία - ακόμα και με ορισμένους κύκλους της μη μονοπωλιακής αστικής τάξης... Ετσι, κύρια στηρίγματα του καθεστώτος παραμένουν οι Αμερικανοί, οι Ενοπλες Δυνάμεις, το φασιστικό κράτος με τον υδροκέφαλο αστυνομικό μηχανισμό του, τα μονοπώλια, κλπ.».

Από την τελετή για την ανακήρυξη του Χ. Φλωράκη σε Επίτιμο Δημότη Ιτάμου Καρδίτσας (2002)
1973: Στο 9ο Συνέδριο (4 - 10 Δεκέμβρη) επανεκλέγεται Α΄ Γραμματέας της ΚΕ.

1974: Τον Αύγουστο, πριν τη νομιμοποίηση του Κόμματος, ο Χ. Φλωράκης έρχεται στην Ελλάδα. Στην πρώτη μεταπολιτευτική συνέντευξή του, απαντώντας στις - συνήθεις τότε - προβοκάτσιες περί «ΚΚΕ εξωτερικού» είπε στον Κρις Γουντχάουζ: «Κύριε Γουντχάουζ, εγώ είμαι του ...εσωτερικού του εσωτερικού. Οταν έγινε η διάσπαση του ΚΚΕ, από την οποία προέκυψε το λεγόμενο ΚΚΕ (Εσωτερικού), εγώ προσωπικά βρισκόμουν στο ...εσωτερικό του εσωτερικού - δηλαδή εξόριστος στο Παρθένι της Λέρου. Οπως και εκατοντάδες άλλοι σύντροφοι που βρίσκονται σήμερα στο ΚΚΕ, που εσείς το χαρακτηρίζετε ως ΚΚΕ εξωτερικού».

Αργότερα, μιλώντας για εκείνη την εποχή, σημείωνε: «Τα χρόνια περνούν, οι μνήμες ξεθωριάζουν, οι άνθρωποι έρχονται και παρέρχονται και αυτή η φυσική νομοτέλεια επιτρέπει σε ορισμένα γκεσέμια της δημόσιας ζωής άλλα να λένε, άλλα να υποστηρίζουν (και μάλιστα με πάθος) σήμερα και άλλα να πράττουν (και μάλιστα με περισσή αδιαντροπιά) αύριο. Αρα, όσοι τα ξέχασαν, καλά θα κάνουν να τα θυμηθούν. Και όσοι τα αγνοούν, καλά θα κάνουν να τα μάθουν. Ετσι ακριβώς ήταν τότε τα πράγματα: Από το ένα μέρος κορόνες για τη δημοκρατία και την ελευθερία και εμπρηστικοί λόγοι ενάντια στους Αμερικανούς και από το άλλο μέρος αλισβερίσια και υπόγειες διαδρομές και επαφές για συναλλαγές και συμβιβασμούς και με τη χούντα και με τους προστάτες της (...).

Φωτογραφία του 1977. Από αριστερά: Γιάννης Ρίτσος, Λουί Αραγκόν, Αντώνης Αμπατιέλος, Χαρίλαος Φλωράκης
Εμείς ό,τι λέγαμε για την επταετία της χούντας, το λέγαμε και κατά τη Μεταπολίτευση, το λέγαμε και κατά την "περίοδο της Αλλαγής", το λέμε και σήμερα. Και, κυρίως, ό,τι λέγαμε και τότε και ό,τι λέμε και σήμερα, αυτό και πράτταμε, αυτό και πράττουμε, με συνέπεια και με παρρησία και με καθαρότητα, χωρίς μισόλογα και χωρίς υπονοούμενα».

1978: Το πρώτο μετά από τρεις δεκαετίες Συνέδριο του ΚΚΕ. Ο Χαρίλαος Φλωράκης στην πρώτη, μετά το Συνέδριο, Ολομέλεια της ΚΕ εκλέγεται ΓΓ της ΚΕ.

Στο 11ο Συνέδριο του Κόμματος (1982) και στο 12ο (1987) ο Χαρίλαος επανεκλέγεται ΓΓ της ΚΕ.

1989: Μια χρονιά γεμάτη από γεγονότα και σημαντικές εξελίξεις τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και σε διεθνές επίπεδο. Στην Ελλάδα, υπό το βάρος των πολιτικοοικονομικών σκανδάλων εκείνης της εποχής και με βάση τα εκλογικά αποτελέσματα δύο εκλογικών αναμετρήσεων, από τις οποίες δεν προέκυψε αυτοδύναμη κυβέρνηση, ορκίζονται διαδοχικά η κυβέρνηση Τζαννετάκη και η κυβέρνηση Ζολώτα. Στο μεταξύ, οι εξελίξεις στις σοσιαλιστικές χώρες αποκτούν δραματικό χαρακτήρα, αφού τίθεται σε εφαρμογή το σχέδιο των ανατροπών. Το καλοκαίρι (11 του Ιούλη) σε Ολομέλεια της ΚΕ ο Χ. Φλωράκης κρίνει πως ήρθε το πλήρωμα του χρόνου για αλλαγή του Γραμματέα του Κόμματος. Ο ίδιος εκλέγεται Πρόεδρος της ΚΕ του ΚΚΕ.

Με το πηλήκιο του ΔΣΕ
1991: Το Φλεβάρη πραγματοποιείται το 13ο Συνέδριο του Κόμματος, που οδήγησε στην κρίση και στη διάσπαση του Κόμματος, που προκάλεσε η φραξιονιστική ομάδα στελεχών του Κόμματος, η οποία έφυγε από το ΚΚΕ προς τον ΣΥΝ.

1991: Το 14ο Συνέδριο (Δεκέμβρης) είναι το Συνέδριο της Ανασυγκρότησης. Το Κόμμα πάλεψε και κατάφερε να σταθεί όρθιο. Στο 14ο Συνέδριο, το ΚΚΕ επανεπιβεβαιώνει τις αρχές του: Το σεβασμό του Καταστατικού του, τη διεθνιστική αλληλεγγύη του, τον επαναστατικό χαρακτήρα του, τη στρατηγική των συμμαχιών και των ανοιγμάτων, τον ταξικό χαρακτήρα του και γενικά την προσήλωσή του στις αγωνιστικές παραδόσεις του και στα ιδανικά του. Ο ρόλος του Χ. Φλωράκη και στη διάσωση του ΚΚΕ, και στην ανασυγκρότησή του, και στην επιστροφή στις αρχές του υπήρξε αποφασιστικός. Και η αγωνία του για το Κόμμα εκφραζόταν σε όσα συχνά - πυκνά έλεγε σε συντρόφους και φίλους όλο εκείνο το δύσκολο διάστημα: «Θέλω να φύγω ήσυχος ότι το Κόμμα βρήκε το δρόμο του, ότι το Κόμμα βρίσκεται σε καλά χέρια, ότι το Κόμμα είναι το ίδιο εκείνο Κόμμα που μεγαλούργησε με το ΕΑΜ, ότι το ΚΚΕ είναι έτσι όπως το ήθελαν οι ιδρυτές του και οι μεγάλοι του ήρωες...». Το Συνέδριο εξέλεξε τον Χαρίλαο επίτιμο Πρόεδρο του Κόμματος.

Πάντα στην πρώτη τη γραμμή

Αύγουστος 1974: Η επιστροφή του στην Ελλάδα
Ολα τα χρόνια που ακολούθησαν, ο Χαρίλαος Φλωράκης συνέχισε να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή. Με το κύρος που διέθετε στην ελληνική κοινωνία και την πείρα του, με το πείσμα του και το σοφό του λόγο, παρέμεινε πάντοτε στήριγμα για ολόκληρο το Κόμμα και σε κάθε του επιλογή. Δεκάδες και εκατοντάδες ήταν οι συναντήσεις που είχε με φορείς, με κατοίκους περιοχών, με οργανώσεις εργαζομένων, με νέους και με νέες. Ο λόγος του, πάντα μεστός και ουσιαστικός, αποτέλεσε σε όλες τις περιπτώσεις παρέμβαση - ύμνο για την πίστη στο Κόμμα, στην υπόθεση της εργατικής τάξης και του σοσιαλισμού.

Οταν, σύντροφοι και φίλοι του 'λεγαν πως οι παλιοί αγωνιστές ένας ένας φεύγουν, εκείνος έλεγε:

«Οι ζευγάδες φεύγουν, μωρέ! Η σπορά μένει. Και φουντώνει. Και μεγαλώνει. Και καρπίζει. Και ρίχνει νέους σπόρους στη γη. Και οι κύκλοι επαναλαμβάνονται. Ετσι νόμιζε και η γενιά του 1912 - 1913 ότι είναι η τελευταία ηρωική γενιά. Και τι θα γίνει ο τόπος μόλις φύγει. Μα ήρθε η γενιά του '40, η νέα σπορά, και ανέβασε πιο ψηλά τη σημαία του αγώνα. Ετσι λέει κάθε γενιά - ταυτίζοντας τον εαυτό της με την Ιστορία. Και λησμονά τη σπορά. Που έρχεται πολύ βαθιά από το παρελθόν και πηγαίνει πολύ βαθιά στο μέλλον. Βλέπεις, μωρέ, αυτά τα νιάτα γύρω σου, που νομίζεις πως είναι ξεστρατισμένα και συμβιβασμένα; Κούνια που σε κούναγε. Μόλις υπάρξει μια σπίθα, αυτά τα νιάτα θα γίνουν πυρκαγιά, θα γίνουν ηφαίστειο. Και θα αποδειχθούν καλύτερα από τη γενιά των πατεράδων τους και των παππούδων τους. Και θα σηκώσουν τη σημαία του αγώνα μέχρι τον ήλιο. Είναι η σπορά, σου λέω...».

Μια ζωή ταυτισμένη με τα συμφέροντα των εργαζομένων

Σπουδαστής της σχολής ΤΤΤ -σχολικό έτος 1933 - 1934. Αποχή από το μάθημα. Ο Χαρίλαος 19χρονος ανάμεσά τους και μέλος της ΟΚΝΕ
Ολόκληρη η ζωή του Χαρίλαου Φλωράκη ταυτίζεται με τα συμφέροντα της εργατικής τάξης, της αγροτιάς, τη νεολαίας, του λαού. Ταυτίζεται με τον αγώνα για καλύτερες μέρες, χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Αυτόν τον αγώνα υπηρέτησε με συνέπεια μέσα από τις γραμμές του ΚΚΕ. Από 15χρονος ΟΚΝίτης μέχρι και Α΄ Γραμματέας και Γενικός Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του. Ταυτίζεται με τις μεγαλύτερες στιγμές του λαϊκού μας κινήματος: Με τον αγώνα του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ, με την ηρωική πάλη του λαού κατά των Εγγλέζων και της ντόπιας αστικής κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου τον Δεκέμβρη του 1944. Με την ένδοξη δράση του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας κατά της εγχώριας αστικής τάξης και των Αγγλοαμερικανών συμμάχων της. Ταυτίζεται με την ιστορία των διώξεων, των φυλακίσεων και των εκτελεστικών αποσπασμάτων που οδηγήθηκαν χιλιάδες παιδιά του ΚΚΕ, του ΕΑΜ και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας.

Ανθρωπος βαθιά λαϊκός, ο Χαρίλαος Φλωράκης έμεινε προσηλωμένος στο δίκιο του λαού και πάλεψε γι' αυτό με κάθε μέσον και σε όλες τις συνθήκες. Η κομματική - πολιτική δράση του Χαρίλαου Φλωράκη δε γνώρισε διαλείμματα. Γνώρισε μόνο φουρτούνες και μεγάλες δυσκολίες. Τις αντιμετώπισε όλες με παλικαριά και με αισιοδοξία. Με την πηγαία θυμοσοφία του και με την αποφασιστικότητα του κομμουνιστή, που έχει πλήρη συναίσθηση της αποστολής του και της σκληρότητας που χαρακτηρίζει την ταξική πάλη. Τις αντιμετώπισε δίνοντας όλες τις δυνάμεις του και βγαίνοντας ηθικά νικητής. Οπως τόσοι και τόσες από τους χιλιάδες κομμουνιστές και τις κομμουνίστριες, που δε λογάριασαν και διέθεσαν τη ζωή τους απλόχερα, για να ξημερώσουν καλύτερες μέρες. Στη διάρκεια της μεταξικής δικτατορίας και πριν απ' αυτήν, στα χρόνια του βενιζελικού «Ιδιώνυμου». Στην Κατοχή και στον ένοπλο λαϊκό αγώνα του 1946 - 1949, όπου αναδείχτηκαν τόσο οι πολιτικές, όσο και οι στρατιωτικές ικανότητες του Χαρίλαου Φλωράκη. Οχι μόνο δε μετάνιωσε για το δρόμο που επέλεξε, αλλά συνήθιζε να επαναλαμβάνει ότι τον ίδιο δρόμο θα ακολουθούσε ξανά, αν αυτό μπορούσε να γίνει. Γιατί γνώριζε ότι δεν είχε κάνει λάθος. Γιατί γνώριζε ότι η ζωή ομορφαίνει περισσότερο και ότι η ανθρώπινη υπόσταση καταξιώνεται μόνο στον αγώνα για την αλλαγή της κοινωνίας.

Σε μια περιοδεία του στη Θεσσαλία ενόψει των βουλευτικών εκλογών του 1996
Η διεθνιστική δράση του Χαρίλαου Φλωράκη αναγνωρίστηκε και τιμήθηκε από πολλά Κομμουνιστικά Κόμματα. Ξεχωρίζουν οι τιμητικές διακρίσεις του βραβείου της «Φιλίας των Λαών», από τον πρόεδρο του Ανώτατου Σοβιέτ της Σοβιετικής Ενωσης. Το βραβείο «Καρλ Μαρξ», από το κράτος της Λαοκρατικής Γερμανίας. Το βραβείο «Γκεόργκι Ντιμητρώφ» από το σοσιαλιστικό κράτος της Βουλγαρίας. Βρέθηκε πάντα στο πλευρό όσων αγωνίζονταν ενάντια στον ιμπεριαλισμό, στο λαό της Κύπρου, της Παλαιστίνης. Βρέθηκε στη Γιουγκοσλαβία την περίοδο των ΝΑΤΟικών βομβαρδισμών.

Ο Χαρίλαος Φλωράκης υπερασπίστηκε την προσφορά του σοσιαλιστικού συστήματος, ιδιαίτερα της Σοβιετικής Ενωσης, στα κοινωνικά δικαιώματα των λαών, στην ειρήνη, στην πάλη για έναν κόσμο απαλλαγμένο από την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Γνώρισε από κοντά τη φροντίδα τους ως πολιτικός πρόσφυγας, αλλά και τη διεθνιστική συνεισφορά τους στα επαναστατικά και στα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα των λαών. Είχε βαθύτατη πεποίθηση ότι ο σοσιαλισμός θα έρθει ό,τι και να γίνει, ότι είναι το μέλλον της ανθρωπότητας, γιατί, όπως έλεγε, «ο καπιταλισμός οξύνει και δεν μπορεί να λύσει τα λαϊκά προβλήματα».

Ο Χαρίλαος Φλωράκης είναι γέννημα του ΚΚΕ. Το ΚΚΕ και οι ηρωικοί αγώνες του τον ανέδειξαν σε ηγέτη, τον οποίο εκτιμούν όχι μόνον οι κομμουνιστές και οι κομμουνίστριες, αλλά και πολλοί εργαζόμενοι που δεν ταυτίζονται με την ιδεολογία του Κόμματός μας. Υπήρξε λαϊκός ηγέτης, γιατί ήταν κομμουνιστής. Μόνο αυτή η ιδιότητα μπορούσε να του δώσει όσα του έδωσε, μόνο αυτή μπορούσε να τον καταστήσει λαϊκό ηγέτη...



Συζήτηση με καπνεργάτες (1989) σε καπναποθήκη στο Αγρίνιο