Σε πολιτική συμφωνία για την παραπέρα υπονόμευση του σταθερού ημερήσιου χρόνου εργασίας, την καθιέρωση εργάσιμης εβδομάδας από 65 ώρες και πάνω και το σπάσιμο της εφημερίας σε «ενεργό» και «ανενεργό» χρόνο, με το δεύτερο να θεωρείται απλήρωτος χρόνος εργασίας, αναμένονταν να καταλήξουν οι υπουργοί Απασχόλησης των κρατών - μελών της ΕΕ κατά τη Σύνοδό τους στο Λουξεμβούργο, η οποία συνεχιζόταν μέχρι αργά χτες το βράδυ.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η πρόταση που κατέθεσε στη συνεδρίαση η σλοβενική προεδρία πέτυχε να συγκεράσει τις επιμέρους διαφωνίες, που στο πλαίσιο των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων εκφράστηκαν στις προηγούμενες συνόδους. Οι διαφωνίες αφορούσαν κύρια στην εφαρμογή της ρήτρας «opt - out», όπως αυτή διατυπώνεται στην ευρωενωσιακή οδηγία 2003/88/ΕΚ για τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας.

Πρόκειται για τη δυνατότητα της εργοδοσίας να εξαιρείται από το τυπικό όριο των 48 ωρών που ισχύει σήμερα (μέγιστος μέσος εβδομαδιαίος χρόνος εργασίας) και να διαμορφώνει πλέον τα ωράρια εργασίας με μόνη δεσμευτική προϋπόθεση το να μεσολαβεί ένα 11ωρο ανάπαυσης ανάμεσα σε δυο περιόδους εργασίας. Γεγονός που οδηγεί σε δουλειά 65 ωρών τη βδομάδα για πενθήμερη εργασίας (5Χ13), όριο που μπορεί να ξεπεράσει και τις 70 ώρες στην περίπτωση της εξαήμερης εργασίας.

Η πρόταση της σλοβενικής προεδρίας - η οποία με μικρές αλλαγές αναμενόταν να υιοθετηθεί αργά το βράδυ - διατηρεί αυτούσιο τον πυρήνα της ρήτρας «opt - out», εισάγοντας κάποιες επιμέρους και δευτερεύουσες προϋποθέσεις για την εφαρμογή της. Η απαρίθμηση και μόνο των βασικότερων από αυτές τις προϋποθέσεις επαληθεύει ότι σε τίποτα δεν αλλάζουν οι βασικές στοχεύσεις της αντιδραστικής ρήτρας. Πιο συγκεκριμένα, προτεινόταν:

• Η ρήτρα «opt - out» να θεωρείται εξαίρεση και όχι κανόνας. Η ΕΕ διατηρεί μόνο στα λόγια το όριο των 48 ωρών σαν μέσο εβδομαδιαίο χρόνο εργασίας. Οριο το οποίο επίσης προκύπτει από τη διευθέτηση και σε καμιά περίπτωση δεν εκφράζει σταθερό ημερήσιο χρόνο εργασίας σε εβδομαδιαία βάση.
• Η εφαρμογή της ρήτρας παραμένει στο επίπεδο της ατομικής διαπραγμάτευσης, θα περνάει όμως μέσα από τις συλλογικές συμβάσεις, ή από τη συμφωνία ανάμεσα στους «κοινωνικούς εταίρους» ή τη θέσπιση σχετικής νομοθεσίας στο επίπεδο του κράτους - μέλους. Και οι τρεις εκδοχές νομιμοποιούν εκ των πραγμάτων το 65ωρο, με δεδομένη και την κυριαρχία του εργοδοτικού κυβερνητικού συνδικαλισμού σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Για παράδειγμα, μια κλαδική Ομοσπονδία θα αναγνωρίζει στη Σύμβαση το δικαίωμα της εργοδοσίας να κάνει χρήση της ρήτρας και μ' αυτή τη νομιμοποίηση η εργοδοσία θα εντείνει τον εκβιασμό στην ατομική διαπραγμάτευση με τον εργαζόμενο.
• Πριν την εφαρμογή της ρήτρας θα πρέπει να διερευνάται η εφαρμογή άλλων μορφών «ευελιξίας» στην οργάνωση του χρόνου εργασίας, όπως για παράδειγμα η διευθέτηση σε μεγάλα χρονικά διαστήματα. Πρόκειται για κυνική ομολογία της ΕΕ ότι η διευθέτηση του χρόνου εργασίας, που έχουν νομοθετήσει στη χώρα μας τόσο η ΝΔ, όσο και το ΠΑΣΟΚ, μπορεί επάξια να αντικαταστήσει την εφαρμογή της ρήτρας «opt - out» προς όφελος της κερδοφορίας των επιχειρήσεων.
• Δε θα επιτρέπεται σε ένα κράτος - μέλος να εφαρμόζει ταυτόχρονα τη ρήτρα και τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας σε μακρά χρονική περίοδο. Αυτό επί της ουσίας σημαίνει ότι ο εργοδότης θα έχει τη δυνατότητα να διευθετεί το χρόνο εργασίας σε διάστημα ενός έτους ή να εφαρμόζει τη ρήτρα «opt - out». Είναι φανερό ότι νομιμοποιείται πλέον απροκάλυπτα η διευθέτηση σε ετήσια βάση, όπως εξαρχής επιδίωκε η οδηγία.

Θέλοντας να θολώσει τα νερά για «εσωτερική κατανάλωση», πριν ακόμα ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις και ενώ διαφαινόταν η πολιτική συμφωνία με την πρόταση της σλοβενικής προεδρίας, η Ελληνίδα υπουργός Απασχόλησης Φάνη Πάλλη - Πετραλιά έσπευσε να μοιράσει δήλωσή της, σύμφωνα με την οποία, σαν χώρα, «δε συζητούμε, και πιθανότατα θα προχωρήσουμε σε αποχή από τη διαδικασία υιοθέτησης, ούτε αύξηση των ωρών εργασίας, ούτε μείωση του καθεστώτος προστασίας των εργαζομένων με βραχυχρόνιες συμβάσεις». Ανάλογη - σύμφωνα με πληροφορίες - ήταν η στάση που κράτησαν στη συνεδρίαση και οι υπουργοί τεσσάρων ακόμα κρατών - μελών, της Κύπρου, της Ισπανίας, της Ουγγαρίας και του Βελγίου.

Η δήλωση όμως της Ελληνίδας υπουργού δεν έχει κανένα απολύτως ουσιαστικό αντίκρισμα, για δυο κυρίως λόγους: Πρώτον επειδή αργά ή γρήγορα η ελληνική νομοθεσία είναι υποχρεωμένη να εναρμονιστεί με την ευρωενωσιακή (η οποία ούτως ή άλλως υπερισχύει) και άρα να ενσωματώσει στο σύνολό της την οδηγία. Και δεύτερο, επειδή τόσο η ΝΔ, όσο και το ΠΑΣΟΚ έχουν ήδη φιλοδωρήσει τους εργοδότες με δυο νόμους για τη διευθέτηση, οι οποίοι, όπως παραδέχονται και οι υπουργοί Απασχόλησης, είναι εξίσου αποδοτικοί με τη ρήτρα «opt - out» για τα εργοδοτικά κέρδη.

Ενδεικτική, άλλωστε, της στρατηγικής συμφωνίας της ελληνικής κυβέρνησης με όσα αναμενόταν να αποφασιστούν χτες στο Λουξεμβούργο, είναι και η τοποθέτηση της Φ. Πάλλη - Πετραλιά για την ίδια τη ρήτρα και τους όρους εφαρμογής της. «Ορίζοντας στην οδηγία τους σαφείς όρους και τις συνθήκες του opt - out, να παραπέμψουμε το ζήτημα της διάρκειας εφαρμογής στον κοινωνικό διάλογο» είπε στην τοποθέτησή της η Ελληνίδα υπουργός και συμπλήρωσε: «Κατά συνέπεια, η μονιμότητα ή η προοδευτική περίοδος εξόδου από το opt - out να αποφασίζονται είτε στο πλαίσιο των συλλογικών συμβάσεων είτε στο πλαίσιο των συμφωνιών που θα συνάπτουν οι κοινωνικοί εταίροι σε εθνικό επίπεδο».

Πρότεινε δηλαδή την εισαγωγή της ρήτρας μέσα από τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, όπως αναμενόταν να αποφασίσει και η Σύνοδος.

Στην ίδια συνεδρίαση αναμενόταν να υπάρξει συμφωνία και ως προς την πρόταση να μη θεωρείται εργάσιμος χρόνος (και άρα πληρωτέος) το τμήμα εκείνο της εφημερίας κατά το οποίο ο εργαζόμενος παραμένει σε επιφυλακή χωρίς να προσφέρει άμεσα υπηρεσίες. Πρόκειται για εξέλιξη που αν τελικά επιβεβαιωθεί θα έχει οδυνηρές συνέπειες για το σύνολο των εργαζόμενων και κύρια για τους γιατρούς.

Αντικείμενο της ίδιας συνεδρίασης ήταν ακόμα το καθεστώς της προσωρινής εργασίας και της λειτουργίας των δουλεμπορικών - επί της ουσίας - γραφείων, ενώ σήμερα οι εργασίες ολοκληρώνονται με τη συζήτηση γύρω από θέματα Υγείας.