Ούτε μια βδομάδα δεν κράτησε η νέα πολεμική αναμέτρηση στον Καύκασο, που όμως αποδείχτηκε το ίδιο αποκρουστική, μέσα από τις φρικαλεότητες, τις συμφορές, τις καταστροφές κι αγριότητες στις οποίες οδήγησε και στα δύο «μέτωπα» της αναμέτρησης, τόσο στην Αμπχαζία, όσο και στη Νότια Οσετία, η οποία και αποτέλεσε το βασικό θέατρο των επιχειρήσεων ανάμεσα στις γεωργιανές και τις ρωσικές Ενοπλες Δυνάμεις.

Ο Λένιν τόνιζε πως «οι σοσιαλιστές πάντα καταδίκαζαν τους πολέμους ανάμεσα στους λαούς σαν κάτι το βάρβαρο και το απάνθρωπο», αλλά πρόσθεσε πως «ο πόλεμος είναι η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα, συγκεκριμένα με βίαια μέσα». Για να μπορέσουμε να καταλάβουμε τις αιτίες, τα αποτελέσματα στα οποία οδήγησε αυτή η αναμέτρηση, αλλά και τις προοπτικές που προδιαγράφονται, χρειάζεται να εστιάσουμε στις εξελίξεις που διαγράφονται σε μια μεγάλη περιοχή, που αποτελεί «πεδίο» σκληρού ανταγωνισμού.

Οπωσδήποτε ο Μ. Σαακασβίλι, ο Πρόεδρος της Γεωργίας, ήξερε τι έκανε, σχεδίασε την αποστολή των γεωργιανών στρατευμάτων για να καταλάβουν την πρωτεύουσα της Νότιας Οσετίας, Τσχινβάλι, που εδώ και αρκετά χρόνια έχει αποσχιστεί από τη Γεωργία κι έχει κηρύξει την «ανεξαρτησία» της. Παρά το γεγονός πως καμία χώρα έως τα σήμερα δεν αναγνώριζε αυτήν την «ανεξαρτησία» (όπως άλλωστε και της άλλης περιοχής που έχει αποσχιστεί από τη Γεωργία, της Αμπχαζίας), ο Πρόεδρος της Γεωργίας δεσμευόταν από προηγούμενες αποφάσεις που είχαν συνάψει γεωργιανές κυβερνήσεις και προέβλεπαν συγκεκριμένες διαδικασίες για τον καθορισμό του καθεστώτος αυτών των δύο περιοχών και σε καμία περίπτωση τη βίαιη επαναπροσάρτησή τους στη Γεωργία. Βασικός εγγυητής αυτών των παλαιότερων συμφωνιών ήταν η Ρωσία, που διέθετε στρατιωτικές «ειρηνευτικές» δυνάμεις στην περιοχή και σαφώς δεν μπορούσε να μείνει αμέτοχη στη συγκεκριμένη εξέλιξη. Πολύ περισσότερο που η «παγίωση» τα τελευταία 10-15 χρόνια αυτής της αναμέτρησης είχε οδηγήσει συντριπτικά μεγάλο μέρος των πολιτών της Νότιας Οσετίας και της Αμπχαζίας να αναζητήσει τρόπους απόκτησης της ρωσικής υπηκοότητας, κάτι όχι και τόσο δύσκολο, με βάση τη ρωσική νομοθεσία, για όλους τους κατοίκους της πρώην ΕΣΣΔ.

Σίγουρα δεν έφταιγε η «βιασύνη» και η «ψυχική κατάσταση» του Σαακασβίλι για τη συγκεκριμένη του απόφαση. Οι αιτίες τέτοιων σχεδιασμών και αποφάσεων δεν ανάγονται στα προσωπικά και ψυχολογικά στοιχεία των ηγετών, αλλά σε κοινωνικο-οικονομικούς και πολιτικούς παράγοντες. Κάθε προσπάθεια να εξηγηθεί ο πόλεμος με το «αψυχολόγητο» του Σαακασβίλι θυμίζει τις αντιιστορικές προσπάθειες ερμηνείας του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου από την παρουσία του «τρελού ηγέτη Χίτλερ». Τέτοιες ερμηνείες είναι σίγουρα αποπροσανατολιστικές κι έχουν στόχο να παραπλανήσουν τους εργαζόμενους από τις πραγματικές αιτίες. Η τρέλα, ακόμη και των ηγετών, δεν αποτελεί αιτία πολέμου!

Αν από κάπου πρέπει να αρχίσουμε να ψάχνουμε για τις αιτίες της πολεμικής αναμέτρησης στη Νότια Οσετία, θα ήταν σωστό να ξεκινήσουμε από τη «γειτονιά» μας και συγκεκριμένα από το Κόσσοβο και τη λεγόμενη ανεξαρτητοποίησή του. Η συγκεκριμένη εξέλιξη άνοιξε στην κυριολεξία τον «ασκό του Αιόλου» και για άλλες περιοχές που βιώνουν ανάλογα ζητήματα, καταρρίπτοντας τον αστείο ισχυρισμό των ΗΠΑ και της ΕΕ ότι επρόκειτο περί ...«μοναδικότητας»! Αντικειμενικά, λοιπόν, η εξέλιξη στο Κόσσοβο δημιουργεί ένα προηγούμενο, στο οποίο «πάτησαν» τους τελευταίους μήνες οι αρχές τόσο της Αμπχαζίας, όσο και της Νότιας Οσετίας, ζητώντας να αναγνωριστεί και η δική τους «ανεξαρτησία».

Την ίδια ώρα η μονομερής αναγνώριση του Κοσσόβου, παρά τις αντιδράσεις της Ρωσίας, και ταυτόχρονα η ύπαρξη ρωσικών στρατευμάτων σε Αμπχαζία και Νότια Οσετία έφερναν ακόμη πιο κοντά ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Σ' αυτές τις συνθήκες η ηγεσία της Γεωργίας και οι «πάτρωνές» της (οι ΗΠΑ) φαίνεται να θεώρησαν σκόπιμο να επιδιώξουν τον «εκτροχιασμό» των δρομολογούμενων εξελίξεων με στρατιωτικά, βίαια μέσα. Εκτιμώντας πως ακόμη και σε περίπτωση στρατιωτικής ήττας, όπως τελικά συνέβη, θα ανοίξει ο δρόμος για τη μόνιμη εγκατάσταση και άλλων ξένων, δηλαδή μη ρωσικών, στρατευμάτων στη Γεωργία και, συγκεκριμένα, στρατευμάτων του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, καθώς και θα δυναμώσει η πίεση στη Μόσχα, που πλέον κατηγορείται από τη Γεωργία πως δεν ασκεί «ειρηνευτική αποστολή», αλλά είναι «δύναμη κατοχής» της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας. Ετσι, η Γεωργία ανακοίνωσε στις 12/8 ότι ζήτησε «στρατιωτική και πολιτική βοήθεια» από το ΝΑΤΟ, κατά τη σύνοδο των αντιπροσώπων της Συμμαχίας στις Βρυξέλλες, κυρίως για την αποκατάσταση του συστήματος ραντάρ της, το οποίο καταστράφηκε από τους ρωσικούς βομβαρδισμούς. Ο γγ του ΝΑΤΟ, Γιαπ ντε Χουπ Σέφερ, δήλωσε την ίδια μέρα πως το ΝΑΤΟ θα στηρίξει τη Γεωργία και πως «η Ρωσία με τις ενέργειές της κατέλυσε την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Γεωργίας».

Οι εξελίξεις δείχνουν, λοιπόν, πως ένα τέτοιο διπλωματικό-στρατιωτικό σενάριο μεθοδεύεται και στην πορεία θα δούμε αν και σε ποιο βαθμό θα μπορέσουν να το κάνουν πράξη. Στόχος δεν είναι άλλος από την ανατροπή του σημερινού στρατιωτικού συσχετισμού δύναμης στην ευαίσθητη περιοχή του Καυκάσου, που δεν πρέπει να ξεχνάμε πως συνορεύει με την πλούσια σε ενεργειακούς πόρους Κασπία, κι από γεωστρατηγική σκοπιά βρίσκεται στο «μαλακό υπογάστριο» της Ρωσίας.

Οπως είναι γνωστό, στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι (Απρίλης 2008) οι ηγέτες των 26 κρατών - μελών του ΝΑΤΟ μπορεί να μην απέδωσαν το καθεστώς υποψήφιων προς ένταξη χωρών σε Ουκρανία και Γεωργία, ωστόσο δεσμεύτηκαν ότι αυτές οι χώρες θα γίνουν κάποια στιγμή μέλη του ΝΑΤΟ. Κι αυτό παρά την αντίδραση της Ρωσίας.

Οι τελευταίες εξελίξεις θα φέρουν ακόμη πιο κοντά το ενδεχόμενο να τεθεί «επί τάπητος» το ζήτημα της επίσπευσης της ένταξης της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ, αφού θα παρουσιαστεί ότι αυτή κινδυνεύει από τη «ρωσική αρκούδα», που, όπως υποστήριξαν οι ΗΠΑ, «επιδιώκει την ανατροπή της δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης Σαακασβίλι». Μάλιστα, ο εκπρόσωπος της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ, Ρεβάζ Μπεσίτζε, δήλωσε πως αν το ΝΑΤΟ είχε τον Απρίλη δώσει στη Γεωργία το «καθεστώς της υποψήφιας προς ένταξη στο ΝΑΤΟ», τότε η Ρωσία δε θα είχε επέμβει στη Νότια Οσετία, γιατί αναπόφευκτα θα ερχόταν αντιμέτωπη με αυτό. Παρουσιάζοντας έτσι την ένταξη της χώρας του στο ΝΑΤΟ ως «φάρμακο» για τη «ρωσική επιθετικότητα».

Βεβαίως, ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα οξύνει την αντιπαράθεση του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία, που θα κληθεί να απαντήσει. Οπως είχε γράψει στις αρχές Απρίλη η ρωσική εφημερίδα «Κομερσάντ», κατά τη διάρκεια της κλειστής συνεδρίασης του Συμβουλίου Ρωσίας - ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι στις 4 του Απρίλη, ο Βλ. Πούτιν απείλησε με την αναγνώριση της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας, σε περίπτωση που η Γεωργία ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, στηρίζοντας την τοποθέτησή του στο προηγούμενο που δημιουργήθηκε με το Κόσσοβο.

Κανείς επίσης δεν μπορεί να παραγνωρίζει πως πλέον το ΝΑΤΟ όχι μόνο απλώνεται ασταμάτητα σε νέες χώρες, αλλά και αναλαμβάνει συνεχώς νέες αποστολές (ασφάλειας ενεργειακών πηγών και αγωγών, αντιμετώπισης τρομοκρατίας, διασποράς όπλων μαζικής καταστροφής, «ανθρωπιστικών κρίσεων», κ.ο.κ.), που του επιτρέπουν να επεμβαίνει σε όποιο σημείο διακυβεύονται ζωτικά συμφέροντα των ιμπεριαλιστών, ενώ ενισχύεται σημαντικά και το οπλοστάσιό του.

Ανάμεσα στις περιοχές που αποκτούν πρωτεύουσα σημασία είναι αυτές της Κασπίας και του Καυκάσου. Ηδη οι ΗΠΑ έχουν προτείνει την εμφάνιση πολυεθνικής δύναμης ασφαλείας στην Κασπία, κάτι στο οποίο αντιδρά σθεναρά η Ρωσία. Ομως, και οι περιοχές από τις οποίες περνούν οι αγωγοί έχουν τεράστια σημασία για τα μονοπώλια. Ηδη σήμερα ο αγωγός που στέλνει πετρέλαιο από το Αζερμπαϊτζάν μέσω Γεωργίας στο λιμάνι του Τσεϊχάν έκλεισε για μία βδομάδα, εξαιτίας της βομβιστικής επίθεσης στο έδαφος της Τουρκίας, ενώ η «ΒΡ-Αζερμπαϊτζάν» για προληπτικούς λόγους, όπως ανακοίνωσε στις 12/8, έκλεισε προσωρινά και τον αγωγό που μεταφέρει πετρέλαιο από το Αζερμπαϊτζάν στο γεωργιανό λιμάνι της Σούπσα. Ετσι, και οι δύο πετρελαιαγωγοί που περνούν από τη Γεωργία έκλεισαν προσωρινά, «προκαλώντας» το ΝΑΤΟ να επέμβει, αφού το «καθήκον» της φύλαξής τους είναι πλέον μέσα στις νέες αποστολές του. Η ύπαρξη τέτοιων στρατευμάτων, τάχατες για την «ακεραιότητά» τους, στην πραγματικότητα αποτελεί άλλου είδους «εργαλείο» επέμβασης στις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις, ώστε να διασφαλιστεί πως η όποια πολιτική εξουσία προκύπτει δε θα αμφισβητήσει τους γεωπολιτικούς σχεδιασμούς εκείνων που έχουν εκεί στρατεύματα. Κι αυτό γιατί το επόμενο διάστημα ο ανταγωνισμός με τη Ρωσία για το ποιος θα ελέγχει οικονομικά και στρατιωτικά αυτά τα ενεργειακά αποθέματα, αλλά και τους δρόμους από τους οποίους θα περνούν οι ενεργειακοί πόροι, θα συνεχιστεί και θα οξυνθεί.

Είναι φανερό πως οι τελευταίες εξελίξεις έχουν δημιουργήσει μια διαφορετική κατάσταση σε σχέση με αυτή πριν τις 7 του Αυγούστου. Το σε ποιο βαθμό αυτή η αναμέτρηση θα επιφέρει σημαντικές αλλαγές θα το δούμε το επόμενο διάστημα, όμως ήδη σήμερα βλέπουμε πως για πρώτη φορά μετά την ένταξη της Ρωσίας στην ομάδα των 8 πιο αναπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών (G8), οι υπόλοιπες 7, που έως τώρα μαζεύονταν χώρια (G7) για να εξετάσουν μόνο οικονομικά ζητήματα, συζήτησαν την πολιτική στάση τους έναντι της Ρωσίας και συγκεκριμένα «ποια διπλωματικά μέσα πίεσης μπορούν να χρησιμοποιήσουν», δήλωσε ο Βρετανός υπουργός, αρμόδιος για Ευρωπαϊκές Υποθέσεις, Τζιμ Μέρφι.

Οι εξελίξεις προκαλούν νέο «πονοκέφαλο» στο εσωτερικό της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, αφού είναι γνωστές οι διαφορετικές «γραμμές» που υπάρχουν σχετικά με τη στρατηγική προσέγγισης της Ρωσίας. Την ίδια ώρα είναι φανερή η επιδίωξη των κυρίαρχων κύκλων της ΕΕ να κάνουν πιο αισθητή την παρουσία του ευρωπαϊκού ιμπεριαλιστικού κέντρου στην περιοχή με στρατιωτικές ή αστυνομικές δυνάμεις, που για αρχή θα μπορούσαν να βαφτιστούν και ως «παρατηρητές».

Ετσι, οι συνομιλίες του Ν. Σαρκοζί με τη ρωσική ηγεσία, οι προθέσεις ανάπτυξης στρατιωτικών δυνάμεων της ΕΕ στην περιοχή και η απόρριψη ενός τέτοιου ενδεχομένου από τη Μόσχα δείχνουν πως η συμφωνία των 6 σημείων, που συμφωνήθηκε στη Μόσχα, περικλείει το «σπέρμα» νέων αντιπαραθέσεων. Οι παραπέρα εξελίξεις στον ανταγωνισμό της Ρωσίας με τις ΗΠΑ και την ΕΕ μπορεί να αγκαλιάσουν νέες περιοχές, όπως αυτή της Κριμαίας, όπου ελλιμενίζεται μεγάλο τμήμα του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας. Οι αρχές της Ουκρανίας έσπευσαν να δηλώσουν πως τα ρωσικά πλοία που έλαβαν μέρος στις επιχειρήσεις δεν μπορούν να επιστρέψουν πίσω στις βάσεις τους γιατί έτσι «θα εκθέσουν την Ουκρανία». Εντελώς διαφορετική ήταν η εκτίμηση των Ρώσων στρατιωτικών, που έσπευσαν να διευκρινίσουν πως τη βάση της Σεβαστούπολης «δεν την έχουμε για παρελάσεις», ενώ και το υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας κατηγόρησε την Ουκρανία πως είναι ήδη μπλεγμένη στη σύγκρουση αφού αυτή ήταν που προμήθευσε τη Γεωργία με αντιπυραυλικά συστήματα, εξαιτίας των οποίων καταρρίφθηκαν στις μάχες δύο ρωσικά αεροπλάνα.

Στην προκειμένη περίπτωση της σύγκρουσης Νότιας Οσετίας - Γεωργίας η επιτιθέμενη πλευρά ήταν η πλευρά της Γεωργίας (κι από πίσω της οι ΗΠΑ), κι η αμυνόμενη της Νότιας Οσετίας και της Ρωσίας, που προσέτρεξε σε βοήθεια. Ο Λένιν όμως προειδοποιούσε πως «είναι παραλογισμός να χωρίζουμε τους πολέμους σε αμυντικούς κι επιθετικούς», τονίζοντας ότι «ο ιμπεριαλισμός είναι αυτός που βάζει εντελώς ιδιαίτερη σφραγίδα στο σύγχρονο πόλεμο, τον ξεχωρίζει από όλους τους προηγούμενους». Ασκώντας κριτική σε όσους δεν εξετάζουν τον πόλεμο ταξικά και μέσα στα σύγχρονα ιστορικά πλαίσια του ιμπεριαλισμού έλεγε το εξής γι' αυτούς: «Είναι ικανοί με παιδική αφέλεια να τον φανταστούν με την εξής μορφή: Ενας τη νύχτα αρπάζει τον άλλον από τον λαιμό και οι γείτονες είναι αναγκασμένοι να σώσουν το θύμα της επίθεσης ή να "κλειστούν" μέσα δειλά επειδή φοβούνται τον καυγά». Και πρόσθετε: «Δε θα επιτρέψουμε στον εαυτό μας να γελαστεί και δε θα αφήσουμε τους αστούς συμβουλάτορες να εξηγήσουν τον πόλεμο έτσι απλά, ότι ζούσαμε κάποτε ειρηνικά, ο ένας επιτέθηκε, ο άλλος υπερασπίζεται τον εαυτό του». Παίρνοντας υπόψη μας αυτές, αλλά και άλλες ιδιαίτερα εύστοχες επισημάνσεις του Λένιν για τα ζητήματα του ιμπεριαλιστικού πολέμου, πρέπει κι εμείς να μην ξεχνούμε πως η στρατιωτική επέμβαση της Ρωσίας δεν έγινε στη βάση κάποιων αλτρουιστικών, ανθρωπιστικών κινήτρων, για την «προστασία των αμυνόμενων» ή των «αμάχων» κ.ο.κ., αλλά για την προάσπιση των συμφερόντων των ρωσικών μονοπωλίων, στο σκληρό ανταγωνισμό με τις άλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, για τον έλεγχο αυτής της περιοχής, την εκμετάλλευση των εργαζομένων, την απόκτηση καλύτερων θέσεων στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα, το αδυνάτισμα (πολιτικά και στρατιωτικά) των αντιπάλων της στην περιοχή.

Οπως σημειώνει το Κομμουνιστικό Εργατικό Κόμμα Ρωσίας (ΚΕΚΡ-ΚΚΡ), «η επαναφορά των καπιταλιστικών σχέσεων κι η είσοδος των πρώην Δημοκρατιών της ΕΣΣΔ στην παγκόσμια αγορά δημιούργησαν το έδαφος για τα πολυπληθή οικονομικά συμφέροντα, προκάλεσαν την αδυσώπητη διαπάλη για τις ζώνες επιρροής, για τη διαρκή φαγωμάρα για το μοίρασμα των αγορών, των φυσικών αποθεμάτων, των σφαιρών παρουσίας, κ.ο.κ.». Η σημερινή καπιταλιστική Ρωσία, ως ένα νέο «αρπακτικό», επιδιώκει την αναβάθμισή της στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα και δεν κάνει αντιιμπεριαλιστικό αγώνα. Δεν έχουμε να κάνουμε με ένα «δίκαιο» για τη Ρωσία πόλεμο, επειδή φαίνεται πως η Ρωσία «αμύνεται» στα ιμπεριαλιστικά σχέδια. Μια τέτοια προσέγγιση θα ήταν επιφανειακή γιατί αυτοί που κρατούν τα κοινωνικο-οικονομικά και πολιτικά «ηνία» της Ρωσίας δεν αγωνίζονται για το λαό τους ή για το λαό της Νότιας Οσετίας, αλλά για το δικαίωμα να μπορούν αυτοί να εκμεταλλεύονται την εργατική τάξη, τα λαϊκά στρώματα, τους φυσικούς πόρους της περιοχής. Η αντιπαράθεση αυτή είναι σύμφυτη με την καπιταλιστική παλινόρθωση και το χαρακτήρα της εποχής, όπου ο καπιταλισμός έχει φτάσει στο στάδιο του ιμπεριαλισμού, που γεννά αντιπαραθέσεις και πολέμους ανάμεσα στους ιμπεριαλιστές για το μοίρασμα αγορών και σφαιρών επιρροής.

Σ' αυτές τις συνθήκες προβάλλει πιο έντονα για το λαό της Ελλάδας η πάλη για να σταματήσει η χώρα μας να συμμετέχει στους ιμπεριαλιστικούς τυχοδιωκτισμούς των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ, της ΕΕ στον Καύκασο, στα Βαλκάνια, στον Περσικό, στην Κεντρική Ασία, κ.α. Δε γίνεται να συμμετέχουμε στους «εμπρησμούς» ανά τον κόσμο και την ίδια ώρα να πιστεύουμε πως εμείς θα μείνουμε αλώβητοι. Η προσπάθεια να δημιουργηθούν, από ΗΠΑ κι ΕΕ, ανύπαρκτα μειονοτικά ζητήματα στη χώρα μας είναι ένα «καμπανάκι» για τις νέες περιπέτειες που μπορεί να περάσουν οι εργαζόμενοι στη χώρα μας και στα Βαλκάνια. Κανείς δε βγαίνει «στεγνός», όταν κολυμπά στη «θάλασσα» των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων! Απαιτείται εδώ και τώρα άμεση απεμπλοκή από τα επικίνδυνα ιμπεριαλιστικά σχέδια κι ανταγωνισμούς.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

Β. Ι. Λένιν, «Σοσιαλισμός και πόλεμος», τ. 26, σελ. 317.

Β. Ι. Λένιν, «Σοσιαλισμός και πόλεμος», τ. 26, σελ. 322.

Β. Ι. Λένιν, Διάλεξη πάνω στο θέμα «Το προλεταριάτο και ο πόλεμος», τ. 26, σελ. 27.

Β. Ι. Λένιν, Διάλεξη πάνω στο θέμα «Το προλεταριάτο και ο πόλεμος», τ. 26, σελ. 29.

Β. Ι. Λένιν, Διάλεξη πάνω στο θέμα «Το προλεταριάτο και ο πόλεμος», τ. 26, σελ. 31.

Β. Ι. Λένιν, Διάλεξη πάνω στο θέμα «Το προλεταριάτο και ο πόλεμος», τ. 26, σελ. 31.