Ο τίτλος της ταινίας δείχνει και το λαθεμένο ιδεολογικό της στίγμα. Ο Φλορέντ Εμίλιο Σίρι φαίνεται να πιστεύει πως ο κάθε άνθρωπος κρύβει μέσα του έναν φασίστα και όταν του δοθεί η κατάλληλη ευκαιρία θα εκδηλώσει το φασισμό του. Η αλήθεια, βέβαια, είναι πως κανένας, από γεννησιμιού του, δεν κρύβει κανέναν φασίστα μέσα του. Πολύς κόσμος, όμως, το σύνολο σχεδόν της καπιταλιστικής κοινωνίας, ιδιαίτερα των ιμπεριαλιστικών καπιταλιστικών χωρών, από τα πρώτα του βήματα διδάσκεται σιγά σιγά το φασισμό (εθνικισμός, Αρία φυλή, «ανώτερος» πολιτισμός, κλπ.). Ο οποίος φασισμός (του), όταν δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις, όταν βρεθεί σε κατάλληλο έδαφος, μπαίνει σε εφαρμογή. Οπως έγινε με το γαλλικό ιμπεριαλιστικό στρατό στην Αλγερία (προηγουμένως στο Βιετνάμ, σήμερα στο Ιράκ, και πάει λέγοντας).

Επομένως, υπεύθυνος δεν είναι ο εσωτερικός εαυτός μας, όπως λαθεμένα και μεταφυσικά λέει η ταινία, αλλά η εκπαίδευση, οι κατευθύνσεις που πήραμε (και αποδεχτήκαμε)! Μην καταγγέλλουμε, λοιπόν, έτσι γενικά και αόριστα, το άτομο, αλλά να καταγγέλλουμε, και μάλιστα συγκεκριμένα, τους μηχανισμούς που διαμορφώνουν το άτομο (χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν υπάρχει και η προσωπική ευθύνη). Ο Γάλλος στρατιώτης στην Αλγερία ήξερε, έπρεπε να ήξερε, πως εκεί έκανε έναν άδικο πόλεμο. Και θα έπρεπε, αν δεν είχε αποδεχτεί τη φιλοσοφία του άδικου πολέμου, να περάσει με τους Αλγερινούς, οι οποίοι έκαναν δίκαιο πόλεμο (υπήρξαν τέτοια παραδείγματα).

Ενας φαινομενικά καλός άνθρωπος, ο υπολοχαγός Τεριέν, μηχανικός το επάγγελμα στην ιδιωτική του ζωή, με γυναίκα και παιδί, τρυφερός άνθρωπος και πατέρας, έρχεται πρόσωπο με πρόσωπο με τον πόλεμο και τις αγριότητές του. Σιγά σιγά αυτός ο καλός άνθρωπος θα μεταμορφωθεί σε ένα αποικιοκρατικό στρατιωτικό τέρας. Θα ανοίξει τα κοφτερά δόντια του και θα αρχίσει να δαγκώνει όσους θεωρεί εχθρούς του. Θα γίνει ένας αληθινός φασίστας. Και κάθε μέρα θα γίνεται ακόμα πιο φασίστας...

Αυτή η διαδικασία δημιουργίας ενός φασιστικού τέρατος, την οποία εξετάζει η ταινία, έχει μια αλήθεια. Αφορά, όμως, ανθρώπους που έχουν αποδεχτεί την επιθετική παιδεία. Το σωστό, λοιπόν, για την ταινία θα ήταν να ερευνούσε την περίπτωση ενός πολίτη της γαλλικής δημοκρατίας, ο οποίος, αφού έχει δεχτεί την κατάλληλη μόρφωση και έχει αποδεχτεί την «ανωτερότητα» του Γάλλου, το «δίκιο» της Γαλλίας, ξεχύνεται στον κόσμο και με όλα τα μέσα προσπαθεί να μεγαλώσει τη χώρα του. Και με αυτή του την προσπάθεια, σιγά σιγά, γίνεται, μετατρέπεται σε ένα πραγματικό γουρούνι.

Αν είχε τέτοια λογική η ταινία δε θα εξομοίωνε τους επιτιθέμενους Γάλλους με τους αμυνόμενους Αλγερινούς. Ούτε θα έλεγε πως και από τις δυο μεριές γίνανε οι ίδιες ακρότητες. Αλλο πράγμα να σφάζεις για να κατακτήσεις και άλλο για να απαλλαγείς από το σφαγέα σου. Η ισοπέδωση δεν είναι ουδετερότητα. Είναι πολιτική σκοπιμότητα. Να αφήσουμε, λοιπόν, τις πονηριές!

Είναι, ίσως, η ταινία «Ο Εχθρός Μέσα Μου» μια ακόμα προσπάθεια της Γαλλίας να λειάνει τις άγριες γωνιές της ιμπεριαλιστικής της πολιτικής; Σίγουρα είναι! Παρότι, εν μέρει ίσως για να γίνει πιστευτή, και εν μέρει ίσως από τύψεις, κάνει πολλές και μεγάλες «αντιγαλλικές» αποκαλύψεις. Οπως, για παράδειγμα, ότι στον πόλεμο της Αλγερίας η Γαλλία έκανε χρήση βομβών Ναπάλμ (κάτι που δεν ομολογείται επίσημα). Και, ακόμα, τα μισόλογα που λέει για την αποικιοκρατική Γαλλία. Τα οποία, αμέσως όμως πνίγει, όσον αφορά στην Αλγερία, με τις ανιστόρητες δήθεν δικαιολογίες της, πως τάχα η Γαλλία και η Αλγερία είναι, περίπου, αδελφές! Τα περσινά επεισόδια στο Παρίσι έδειξαν πού και πώς ζούνε τα «αδέρφια» από την Αλγερία.

Ωστόσο, μη χάσετε την ταινία. Είναι, με τον τρόπο της, πολύ διδακτική. Συνειδητά ή ασυνείδητα σου δημιουργεί μια απέχθεια για τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Και, επίσης, φέρνει ξανά στο νου (και στη γνώση για τους νεότερους) το ζήτημα της Αλγερίας (Η οποία, και αυτή, μετά από κάποιες βάσιμες ελπίδες για σοσιαλιστικό μέλλον, έχει περάσει στην αναμονή). Ολα αυτά τα γεγονότα είναι τόσο πρόσφατα, αλήθεια! Η ταινία, συνειδητά ή ασυνείδητα, ξαναφέρνει στην επιφάνεια τους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες, τα μεγάλα λαϊκά ξεσηκώματα. Και αυτό, έστω και αν γίνεται από το παράθυρο, είναι θετικό. Αφήστε που και η ίδια η ταινία είναι καλογυρισμένη, νευρική και γρήγορη.

Παίζουν: Μπενουά Μαγκιμέλ, Αλμπέρτ Ντουποντέλ, Αουρέλιαν Ρεκόινγκ, Μαρκ Μπαρμπέ.