Ο «Ρ» παρουσιάζει την πέμπτη ενότητα της Εκθεσης
Τα λόγια που ακολουθούν δίνουν το στίγμα της αυταπάρνησης και της αυτοθυσίας, που ξεπερνά κάθε προσωπικό κόστος: «Χιλιάδες οι κομμουνιστές που καταδικάστηκαν, που μαρτύρησαν στις φυλακές και στις εξορίες των αστικών κυβερνήσεων, κοινοβουλευτικών και δικτατορικών, επειδή έκαναν το καθήκον τους στον αγώνα για το μεροκάματο, για τις συνθήκες δουλειάς, για ένα καλύτερο αύριο, αλλά και επειδή αρνήθηκαν να υπογράψουν δήλωση μετανοίας».
Το ΚΚΕ, σημειώνεται χαρακτηριστικά, διάνυσε σχεδόν τη μισή από την 90χρονη πορεία του σε συνθήκες παρανομίας ή ημιπαρανομίας. Από τις κοινοβουλευτικές κυβερνήσεις, τη δικτατορία του Πάγκαλου και το Ιδιώνυμο του Βενιζέλου, το καθεστώς της 4ης Αυγούστου, τις κατοχικές και εμφυλιακές κυβερνήσεις έως τις μετεμφυλιακές απαγορεύσεις και τη χούντα, το Κόμμα έδρασε υπό τους πλέον δυσμενείς όρους. Οι διώξεις των κομμουνιστών πήραν πρωτοφανείς διαστάσεις για τα δεδομένα της Ελλάδας. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην τριετία 1930 - 1932 εξορίστηκε το 95% των μελών του ΚΚΕ.
Οι φωτογραφίες απ' τη δίκη των κομμουνιστών Ασημίδη και Φίτσου, το 1926, του Ραμαντά Ογλού, μέλος του ΚΚΕ, που δολοφονήθηκε στην Ξάνθη το 1928, του Μιχάλη Μπεζεντάκου, του Παύλου Σταυρίδη, πρώτου εκτελεσμένου στην Ακροναυπλία, δίνουν την εικόνα των διώξεων και της θεσμικής καταστολής που αντιμετωπίζουν οι κομμουνιστές απ' την πρώτη στιγμή της ίδρυσης και δράσης του ΚΚΕ.
Ο Γιάννης Ζεύγος, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. Ο Βασίλης Μαρκεζίνης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ. Η Βαγγελίτσα Κουσιάντζα. Η Μαρία Λιουδάκη. Ολοι τους στυγνά δολοφονημένοι, απ' το ταξικό μίσος των εχθρών. Ολοι τους ήρωες του λαού. Σε αυτό το ταμπλό, τα λόγια είναι περιττά. Σε αυτό το ταμπλό, οι φωτογραφίες των δολοφονημένων νεκρών είναι το μόνο που μετρά. Στην υποενότητα «φυλακές», βλέπουμε τα τελευταία γράμματα των κρατουμένων πριν απ' τις εκτελέσεις.
Τα χαρακτικά του Γ. Φαρσακίδη φανερώνουν στον επισκέπτη τι ήταν το κάτεργο, το κολαστήρι της Μακρονήσου και όλα τα Μακρονήσια της Ελλάδας. Στο ίδιο ταμπλό, βλέπουμε φωτογραφίες απ' το Ιτζεδίν το 1953, την Ικαρία, τη Μακρόνησο, εξόριστες στη Χίο, στο Τρίκερι.
Οι διώξεις των κομμουνιστών συνεχίζονται και στη διάρκεια της παρανομίας. Βλέπουμε, στις φωτογραφίες, στιγμιότυπα απ' τη δίκη του Χαρ. Φλωράκη το 1960, έγγραφα της Ασφάλειας με τις λίστες των αναζητούμενων κομμουνιστών και τους δολοφονημένους της δικτατορίας (1967-'74).
Η ενότητα «κλείνει», με τις σύγχρονες μορφές αυτοθυσίας. «Το ΚΚΕ δεν υπέγραψε και δεν υπογράφει δήλωση μετανοίας στην εγχώρια και διεθνή αστική τάξη. Ο ηρωισμός και οι θυσίες των κομμουνιστών αγκαλιάζουν το χτες και το σήμερα, αποτελούν πολύτιμη παρακαταθήκη για τις ερχόμενες γενιές», σημειώνεται χαρακτηριστικά. Σε αυτό το ταμπλό ξεχωρίζει και η φυσιογνωμία της Σωτηρίας Βασιλακοπούλου, που δολοφονήθηκε έξω από την ΕΤΜΑ, στις 28 Ιούλη του 1980.
Και αμέσως μετά, μια λίστα. Λίστα θανάτου. Είναι οι 118 εκτελεσμένοι στο Λαζαρέτο της Κέρκυρας, από το 1947 μέχρι το 1950...