Τη στρατηγική σύμπλευση του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ με την αντιδραστική πολιτική της ΕΕ φανερώνει η θέση του απέναντι στην ευρωπαϊκή οδηγία για το 65ωρο, καθώς προχτές υπερψήφισε μαζί με τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ την «έκθεση Σέρκας» στην αρμόδια Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου. Η «έκθεση Σέρκας» επιχειρεί με κοινοβουλευτικά τερτίπια και ανέξοδες τροπολογίες να εξωραΐσει το περιεχόμενο της πρότασης οδηγίας, η οποία συντάχθηκε μετά την πολιτική συμφωνία των υπουργών Απασχόλησης της ΕΕ στη Σύνοδο στις 10 - 11 του Ιούνη 2008 στο Λουξεμβούργο.

Η προωθούμενη οδηγία στόχο έχει να τροποποιήσει προς το χειρότερο την ισχύουσα οδηγία (2003/88/ΕΚ). Μετά από πολύχρονες διαπραγματεύσεις, οι υπουργοί Απασχόλησης της ΕΕ κατέληξαν σε πολιτική συμφωνία τον περασμένο Ιούνη, για ορισμένα βασικά σημεία της οδηγίας που σχετίζονται με την οργάνωση και τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας.

Η πρόταση οδηγίας που προέκυψε από αυτή την πολιτική συμφωνία των υπουργών Απασχόλησης περιλαμβάνει τα εξής βασικά σημεία:

• Σπάει το χρόνο εφημερίας σε «ενεργό» και «ανενεργό» περίοδο. Η «ενεργός» περίοδος, δηλαδή ο χρόνος κατά τον οποίο ο εργαζόμενος θα προσφέρει τις υπηρεσίες του, θα λογαριάζεται ως εργάσιμος χρόνος. Αντίθετα, η «ανενεργός» περίοδος της εφημερίας, ο χρόνος δηλαδή κατά τον οποίο ο εργαζόμενος θα παραμένει σε επιφυλακή για να προσφέρει τις υπηρεσίες του, θα θεωρείται χρόνος ξεκούρασης και άρα δε θα πληρώνεται, εκτός από την περίπτωση που η εθνική νομοθεσία ή οι «κοινωνικοί εταίροι» αποφασίσουν διαφορετικά.
• Διατηρεί τη «ρήτρα αυτοεξαίρεσης», γνωστή και ως ρήτρα «opt out», στη βάση της οποίας ο εργοδότης αποκτά το δικαίωμα με ατομικές διαπραγματεύσεις να απασχολεί τον εργαζόμενο περισσότερες από 48 - κατά μέσο όρο - ώρες τη βδομάδα. Θα μπορεί έτσι να διαμορφώνει ωράρια εργασίας που θα ξεπερνούν τις 65 ώρες εβδομαδιαία (13 ώρες τη μέρα), αφού το μόνο που θα τον δεσμεύει είναι να δίνει στον εργαζόμενο ένα 11ωρο ανάπαυσης το 24ωρο ανάμεσα σε δυο περιόδους εργασίας. Μάλιστα, για να χρυσώσουν το χάπι, οι πολιτικοί εκπρόσωποι του κεφαλαίου είχαν προσθέσει κάποιους επουσιώδεις όρους για την περίπτωση εφαρμογής της ρήτρας «opt out», όπως, για παράδειγμα, η ατομική σύμβαση να υπογράφεται μετά τον πρώτο μήνα της απασχόλησης ενός εργαζόμενου, να κρατάνε οι εργοδότες αρχείο εργάσιμων ωρών για τους απασχολούμενους με τη ρήτρα, κ.ά.
• Εμμένει στην καθιέρωση του 12μηνου ως περιόδου αναφοράς για τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας. Δηλαδή, ο εργοδότης θα μπορεί κατά τη διάρκεια ενός χρόνου να εναλλάσσει περιόδους υπεραπασχόλησης και υποαπασχόλησης για τον εργαζόμενο. Θα μπορεί δηλαδή μέσω της διευθέτησης να τον ξεζουμίζει για μήνες με 13ωρα τη μέρα, και το υπόλοιπο διάστημα να τον υποαπασχολεί ή να του δίνει άδεια, έχοντας καταργήσει το σταθερό ημερήσιο χρόνο εργασίας.

Τις πανεργατικές αντιδράσεις που προκάλεσε η δημοσιοποίηση της πρότασης οδηγίας τον περασμένο Ιούνη, όπως αυτή καταλήχθηκε στη Σύνοδο των υπουργών Απασχόλησης και συντάχθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ανέλαβε να διασκεδάσει η «έκθεση Σέρκας», που προχτές συζητήθηκε και υπερψηφίστηκε από τη ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ στην αρμόδια επιτροπή του Ευρωκοινοβουλίου.

Η «Αυγή», η εφημερίδα του ΣΥΝ, στο χτεσινό της φύλλο χαρακτηρίζει την υπερψήφιση της οδηγίας «Πρώτο ρήγμα στο ελαστικό 65ωρο» και στο ίδιο πνεύμα κινούνται και οι δηλώσεις του ευρωβουλευτή του ΣΥΝ και του επικεφαλής της συνδικαλιστικής του παράταξης που φιλοξενεί η εφημερίδα.

Αυτό το οποίο υπερψήφισε ο ΣΥΝ, θεωρώντας μάλιστα ότι κατάφερε «ρήγμα στο 65ωρο», είναι μια έκθεση που στο σύνολό της στηρίζει τον πυρήνα της πρότασης οδηγίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ενσωματώνει επιμέρους νομικίστικούς ελιγμούς στην προσπάθεια αυτή να περάσει χωρίς να υπάρξουν αντιδράσεις από τους εργαζόμενους.

Η «έκθεση Σέρκας» προβλέπει τα παρακάτω σημεία, με τα οποία ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ συμφώνησε, όπως και η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ:

• Για τη ρήτρα «opt out», η εφαρμογή της οποίας απευθείας οδηγεί σε βδομάδα εργασίας τουλάχιστον 65 ωρών, η «έκθεση Σέρκας» προβλέπει σαν «εναλλακτική» δήθεν πρόταση να διατηρηθεί για τα επόμενα τρία χρόνια. Δίνει δηλαδή στο κεφάλαιο τη δυνατότητα να συνεχίσει να επιβάλλει 65ωρα στους εργαζόμενους, καλλιεργώντας παράλληλα την αυταπάτη ότι σε τρία χρόνια το μαρτύριο δήθεν θα τελειώσει!

Επί της ουσίας, η «έκθεση Σέρκας» περιέχει τον ίδιο ελιγμό που επιχείρησαν και παλιότερα οι πολιτικές δυνάμεις του κεφαλαίου. Στις 2 του Ιούνη 2005, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε στη δημοσιότητα τις προτάσεις της για τη ρήτρα «opt out», προτείνοντας και τότε τη διατήρησή της για τρία χρόνια μετά την ψήφιση της οδηγίας, προσθέτοντας ότι μετά από αυτή την περίοδο θα ακολουθούσε η επαναδιαπραγμάτευσή της. Στην πραγματικότητα, και τότε και τώρα οι δυνάμεις του κεφαλαίου επιδίωκαν να αγοράσουν χρόνο προκειμένου κάτω από πιο ευνοϊκές συνθήκες να επιβάλουν τη γενικευμένη εφαρμογή της ρήτρας «opt out», δηλαδή το 65ωρο.

Αυτό που το 2005 πρότεινε η Κομισιόν το επαναφέρει τώρα η «έκθεση Σέρκας» και το υπερψηφίζει ο ΣΥΝ, και μάλιστα θριαμβολογώντας. Ο ΣΥΝ δηλαδή ψήφισε μαζί με τις άλλες δυνάμεις του κεφαλαίου ό,τι ακριβώς πρότεινε η Κομισιόν το 2005, προκειμένου να επιβάλει το 65ωρο στις πλάτες των εργαζομένων. Η αυστηροποίηση δήθεν των προϋποθέσεων για την εφαρμογή της ρήτρας δεν είναι τίποτα άλλο παρά στάχτη στα μάτια των εργαζομένων.

• Για το χρόνο της εφημερίας, ο ΣΥΝ επιχαίρει ότι, σύμφωνα με την «έκθεση Σέρκας», «το σύνολο του χρόνου εφημερίας θεωρείται χρόνος εργασίας». Τι έχει προηγηθεί όμως; Εχει προηγηθεί η αποδοχή του σπασίματος του χρόνου της εφημερίας σε «ενεργό» και «ανενεργό» περίοδο. Το διαχωρισμό αυτό (που περιλαμβάνεται και στην πρόταση οδηγίας) παγιώνει και ενισχύει η «έκθεση Σέρκας», την οποία ψήφισε και ο ΣΥΝ, νομιμοποιώντας για μια ακόμη φορά τον αντιδραστικό διαχωρισμό του χρόνου εργασίας. Αυτός ο διαχωρισμός είναι το πρώτο αναγκαίο βήμα ώστε με τους κατάλληλους συσχετισμούς το κεφάλαιο να επιβάλει και νομικά το να μην πληρώνει το κομμάτι εκείνο της εφημερίας που το ίδιο θεωρεί «ανενεργό» χρόνο εργασίας.

Παρά το γεγονός ότι η «έκθεση Σέρκας» διατηρεί το διαχωρισμό και παρά το γεγονός ότι από την πλειοψηφία της Επιτροπής του Ευρωκοινοβουλίου απορρίφθηκαν οι τροπολογίες που ζητούσαν την κατάργηση του διαχωρισμού του χρόνου εργασίας, ο ΣΥΝ ψήφισε την «έκθεση Σέρκας», ρίχνοντας ξανά τους εργαζόμενους στο κανναβάτσο. Το ίδιο άλλωστε είχε κάνει και το 2005 σε αντίστοιχη ψηφοφορία στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου.

• Ως προς την περίοδο αναφοράς για τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας, η «έκθεση Σέρκας» αποδέχεται το 12μηνο, όπως ακριβώς προέβλεπε και η πρόταση της Κομισιόν τον Ιούνη του 2005 και όπως προβλέπει και η τωρινή πρόταση οδηγίας.

Παρά το γεγονός ότι το 12μηνο ως περίοδος αναφοράς ενσωματώθηκε στην έκθεση, ο ΣΥΝ την ψήφισε, εγκρίνοντας έτσι και αυτός τη δυνατότητα για το κεφάλαιο να διευθετεί το χρόνο εργασίας και να βαθαίνει την εργασιακή εκμετάλλευση.

Είναι φανερό από τα παραπάνω ότι η «έκθεση Σέρκας» διατύπωσε με άλλα λόγια και επουσιώδεις διαφορές τα όσα οι υπουργοί Απασχόλησης αποφάσισαν τον περασμένο Ιούνη και πήραν τη μορφή πρότασης οδηγίας από την Κομισιόν. Ο πυρήνας αυτής της πρότασης οδηγίας παραμένει αναλλοίωτος σε κάθε παράγραφο της «έκθεσης Σέρκας», καθιστώντας ένοχες και υπόλογες απέναντι στους εργαζόμενους τις δυνάμεις του κεφαλαίου και της ευρω-υποταγής που την υπερψήφισαν.

Τεράστιες είναι οι ευθύνες του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος διά του ευρωβουλευτή του ήταν και ο κεντρικός εισηγητής της GUE στη συγκεκριμένη συζήτηση και πρότεινε την υπερψήφιση της «έκθεσης Σέρκας». Την ίδια ώρα, ο επικεφαλής της συνδικαλιστικής παράταξης του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ στη ΓΣΕΕ έβλεπε «τα πρώτα θετικά αποτελέσματα από την ισχυρή πίεση που ασκήθηκε από τα συνδικάτα» στην υπερψήφιση της αντιδραστικής έκθεσης, επιβεβαιώνοντας το ρόλο του εργοδοτικού - κυβερνητικού συνδικαλισμού στον αποπροσανατολισμό των εργαζομένων και την υποταγή τους στα κελεύσματα του κεφαλαίου.