«Δεν έχουμε καμία σκοπιμότητα όταν αρνούμαστε αυτό τον τύπο του διαλόγου που προτείνετε, καμία σκοπιμότητα, κομματική ούτε πολύ περισσότερο προεκλογική. Αλλωστε, εμείς κρίνουμε τις επιλογές σας και δε σας φορτώνουμε εύκολα ότι είναι προεκλογικό αυτό. Μια κυβέρνηση μέχρι να γίνουν εκλογές, κάτι πρέπει να κάνει. Εμείς κρίνουμε αυτό που κάνει. Εχουμε πιο ουσιαστικά επιχειρήματα. Εχουμε μια σκοπιμότητα και το λέμε, να αντιπαλέψουμε την πολιτική σας. Από αυτή την άποψη την αντιπαλεύουμε και στη γενική της κατεύθυνση και στη ραχοκοκαλιά της και στα σημεία».

Τα παραπάνω τόνισε η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα, στην ομιλία της στην προ ημερήσιας διάταξης συζήτηση για την Παιδεία, που έγινε στη Βουλή την περασμένη Παρασκευή. Παραθέτουμε, στη συνέχεια, την ομιλία της ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ.

«Ξεκινήσατε με το θέμα του διαλόγου για το εξεταστικό και τελειώσατε με την κρίση. Ομως για άλλη μια φορά διαπιστώνουμε ότι γίνεται πολλή συζήτηση για την κρίση. Τουλάχιστον, ειλικρινά το λέω - αν μου έχει διαφύγει ζητώ συγγνώμη - δεν έχω ακούσει και από σας αλλά και από τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ πού οφείλεται αυτή η διεθνής κρίση και πώς συσχετίζεται με την Ελλάδα; Δεν άκουσα τη δική σας άποψη, πού οφείλεται και πώς εξηγείται ότι ήρθε η κρίση, αφού είχε μεσολαβήσει μία σχετικά μακρόχρονη ταχύρυθμη ανάπτυξη του παγκόσμιου ΑΕΠ, με ρυθμούς ανάπτυξης σημαντικούς βεβαίως, αλλά ανισόμετρους από χώρα σε χώρα και από περιοχή σε περιοχή αλλά, εν πάση περιπτώσει, σε μία περίοδο μεγάλης ευφορίας, τουλάχιστον από το 1999 και μετά, αλλά και γενικότερα από τις αρχές της δεκαετίας του 1990.

Εχει μια σημασία, πού αποδίδεται η κρίση. Δε σκοπεύω, βεβαίως, να φύγω από το θέμα που συζητάμε, αν και σχετίζεται και με την Παιδεία, γιατί τα μέτρα που παίρνετε τώρα, είναι μέτρα που προσαρμόζονται και στις συνέπειες της κρίσης, όχι βεβαίως από τη σκοπιά των λαϊκών συμφερόντων και της νεολαίας, αλλά από τη σκοπιά της καλύτερης σύνδεσης της Παιδείας με την κερδοφορία. Εν πάση περιπτώσει, δεν πρόκειται να κάνω τώρα κάποια ανάλυση της κρίσης. Απλώς θέλω να υπογραμμίσω ότι δεν είναι κακό να ακούσουμε μια ολοκληρωμένη άποψη.

Κύριε πρωθυπουργέ, είπατε το εξής πράγμα και νομίζω ότι δεν πέφτω έξω. Είπατε ότι, εν πάση περιπτώσει, παρά τις διαφωνίες που υπάρχουν ανάμεσα στην κυβέρνηση και στα κόμματα, έχετε την αίσθηση ότι υπάρχουν και κοινές θέσεις και εκτιμάτε ότι από λόγους σκοπιμότητας τα κόμματα δε συνηγορούν να συζητούν, τουλάχιστον εκεί που υπάρχουν κοινές θέσεις ή να αναζητούν σε ορισμένα ζητήματα κοινή θέση. Μάλιστα είπατε ότι κάθε κόμμα πρέπει να αναλάβει την ευθύνη του. Υποθέτω ότι για λόγους ευγενείας δεν εξαιρέσατε το ΚΚΕ. Ξέρετε πάρα πολύ καλά ότι όταν διαφωνούμε με την κυβερνητική πολιτική, δε διαφωνούμε σε κάποια σημεία. Το ίδιο αναφέρεται από εμάς σε όλα τα προηγούμενα χρόνια.

Για μας η αφετηρία, την οποία εξετάζουμε και κρίνουμε την πολιτική των κομμάτων, όχι μόνο τη γενική αλλά και την έκφρασή της σε όλα τα πεδία - και ανάμεσα σε αυτά και στην Παιδεία - είναι ότι εξ αντικειμένου υπάρχουν δύο δρόμοι ανάπτυξης της ελληνικής κοινωνίας. Διαφωνούμε ριζικά με το πώς εννοείτε εσείς την ανάπτυξη. Οχι πώς εννοείτε, αλλά ποια πολιτική υλοποιείτε. Δεν είναι θεωρητικό θέμα, ούτε φιλοσοφικό για να το συζητήσουμε. Ας πάρουμε τον τομέα της Παιδείας. Πώς οργανώνεται, πως δομείται ο τομέας της Παιδείας; Ανάλογα με το τι κοινωνία θέλεις, με το τι οικονομία θέλεις, τι ανάπτυξη θέλεις.

Βρείτε μου μια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, από τις κακές μέχρι αυτές που περιείχαν και κάποια θετικά στοιχεία - γιατί ιστορικά υπάρχουν τέτοια - που να μην υποτάσσεται σε αυτό το κύριο. Και είναι πάρα πολύ φυσικό. Δεν πηγαίνει ο άλλος να κάτσει στο θρανίο με αυτοσκοπό τη γνώση. Και αν κάποιοι ξεκινάνε έτσι, πολύ γρήγορα καταλαβαίνουν ότι η γνώση είναι αναπόσπαστα δεμένη με την κοινωνική εξέλιξη, αν θα είναι έτσι ή αλλιώς.

Και δεν είναι τυχαίο ότι ξεκινήσατε το θέμα με το εξεταστικό και το φέρνετε σαν ένα βασικό σημείο διαλόγου. Γιατί σήμερα το εξεταστικό, πραγματικά, δεν είναι η ουσία του προβλήματος, γιατί πριν από όλα πρέπει να δεις τι Παιδεία θέλεις και μετά να δεις το εξεταστικό, να το εκσυγχρονίσεις και να το αλλάξεις.

Το εξεταστικό όμως σήμερα αποτελεί ένα μοχλό, ιδιαίτερα στην Ελλάδα, που θα βοηθήσει όχι να αναπαραχθούν, αλλά να οξυνθούν οι ταξικοί φραγμοί που υπάρχουν στην πρόσβαση στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και όχι μόνο, να οξυνθούν και τα εμπόδια που υπάρχουν να ολοκληρώσει ένα παιδί τη δωδεκάχρονη εκπαίδευση, που ακόμα στην Ελλάδα δεν είναι υποχρεωτική. Θα μου πείτε, είναι στις άλλες χώρες; Οχι. Γιατί, όμως, ο εκσυγχρονισμός που απαιτείται σήμερα δε συνδέεται και με την υποχρεωτικότητα στη δωδεκάχρονη εκπαίδευση; Γιατί όλοι καταλαβαίνουμε, είτε είμαστε από εδώ, είτε είμαστε από εκεί, ότι αυτό που λέμε "γνώση" σήμερα δεν έχει καμία σχέση, όχι με αυτό που ήταν τον περασμένο αιώνα - εννοώ τον 19ο αιώνα, τον προπερασμένο - αλλά πραγματικά, σχηματικά από δεκαετία σε δεκαετία η απαίτηση για γνώση σε ατομικό επίπεδο - για να μιλάμε και για συλλογικό - ανεβαίνει.

Ετσι, οι γνώσεις που έχουμε αποκτήσει εμείς - και ας περάσαμε τα πανεπιστήμια - καταντάνε αρκετά ξεπερασμένες. Επομένως, γιατί σήμερα το κυριότερο ζήτημα δεν είναι η δωδεκάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση; Τι φανταζόσαστε; Οτι θα καταψηφίζαμε αυτήν την πρόταση; Βεβαίως, μιλάμε για δωδεκάχρονη ενιαία εκπαίδευση χωρίς το διχασμό της σε γενική και επαγγελματική και χωρίς τα φίλτρα που έχουν σχέση με τα ΕΠΑΛ, ΕΠΑΣ ή την πρώην ΤΕΕ. Εν πάση περιπτώσει, είναι ένα θέμα το οποίο θέτουμε, η υποχρεωτική δωδεκάχρονη ενιαία Παιδεία, ούτως ώστε όλα τα παιδιά, ανεξαρτήτως αν συμφωνούμε με το περιεχόμενο των αναλυτικών προγραμμάτων, να έχουν ένα ενιαίο γενικό επίπεδο μόρφωσης και να μην αναγκάζονται, πριν τα δεκαοχτώ, να επιλέγουν το αντικείμενο της επιστημονικής ή επαγγελματικής μόρφωσης. Οι νέοι σήμερα έχουν περισσότερες γνώσεις σαν ποσότητα, όχι σαν ποιότητα. Εχουν πιο ανοιχτούς ορίζοντες, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι ένα παιδί των δεκατριών, των δεκατεσσάρων ή των δεκαπέντε ετών μπορεί να επιλέξει και να πει "θα πάω στα ΕΠΑΣ, στα ΕΠΑΛ, θα πάω στο Λύκειο ή από τώρα θα προετοιμαστώ για το αν θα γίνω φιλόλογος, ιστορικός, αρχαιολόγος, μαθηματικός, φυσικός κ.λπ.". Μετά τα δεκαοχτώ. Βεβαίως, οι κλίσεις θα εμφανίζονται και πιο πριν.

Δε μιλάμε για ένα σχολείο ισοπεδωτικό. Μιλάμε για ένα σχολείο που βοηθάει το μαθητή να καταπιάνεται, να ασχολείται, να προβληματίζεται, να γνωρίζει και τα μαθήματα, τα αντικείμενα του ιδιαίτερου ενδιαφέροντος. Εφυγα όμως, από το κυρίως θέμα.

Κύριε πρωθυπουργέ, δεν έχουμε καμία σκοπιμότητα όταν αρνούμαστε αυτόν τον τύπο του διαλόγου που προτείνετε, καμία σκοπιμότητα, κομματική ούτε πολύ περισσότερο προεκλογική. Αλλωστε, εμείς κρίνουμε τις επιλογές σας και δε σας φορτώνουμε εύκολα ότι είναι προεκλογικό αυτό. Μια κυβέρνηση μέχρι να γίνουν εκλογές, κάτι πρέπει να κάνει. Εμείς κρίνουμε αυτό που κάνει. Εχουμε πιο ουσιαστικά επιχειρήματα. Εχουμε μια σκοπιμότητα και το λέμε, να αντιπαλέψουμε την πολιτική σας. Από αυτήν την άποψη την αντιπαλεύουμε και στη γενική της κατεύθυνση και στη ραχοκοκαλιά της και στα σημεία. Δεν είναι κακή η σκοπιμότητα αυτή. Αναλαμβάνουμε την ευθύνη των λεγομένων μας.

Σχετικά μ' αυτό το ζήτημα του διαλόγου. Πρώτα - πρώτα δεν είναι κενή η σελίδα του διαλόγου κι έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία. Είναι γεμάτη. Στο εξεταστικό αν είναι κενή, αμφιβάλλω. Εν πάση περιπτώσει, είναι γεμάτη από μέτρα, από νόμους που ψηφίστηκαν έως τώρα και από το ΠΑΣΟΚ και από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, τα οποία έχουν δημιουργήσει εντελώς - για να πω την πιο ήπια έκφραση - αρνητικά δεδομένα. Εξω από την ανατροπή αυτών των δεδομένων, πώς να συζητήσουμε το εξεταστικό ή το γλωσσικό ή όποιο άλλο; Υπάρχουν βασικά χαρακτηριστικά στο σύστημα Παιδείας, που διαμορφώθηκαν σταδιακά, και τα οποία εμείς δεν μπορούμε να τα παρακάμψουμε. Και θα πω ορισμένα πολύ επιλεκτικά. Για κοιτάξτε την αλλαγή της κοινωνικής σύνθεσης στα ΑΕΙ και την κοινωνική σύνθεση επίσης στα ΤΕΙ. Για απαντήστε, γιατί τα παιδιά εγκαταλείπουν το σχολείο, το θρανίο. Δηλαδή, μιλάμε ότι το ποσοστό των μαθητών, που δεν ολοκληρώνουν την υποχρεωτική εκπαίδευση, τα τελευταία χρόνια ξεπερνά το 15%. Περισσότεροι από ένας στους πέντε μαθητές της τεχνικοεπαγγελματικής εκπαίδευσης εγκαταλείπουν το σχολείο πριν από την ενηλικίωσή τους. Το 42,5% στα ΤΕΕ εργάζονται και είναι ανήλικοι. Τώρα τα είπατε ΕΠΑΣ. Αυτό είναι στοιχείο που ίσχυε μέχρι πέρυσι για τα ΤΕΕ. Και μη μου πείτε ότι δεν είναι υποχρεωτικό μέχρι τα 18. Γιατί;

Για να δούμε, πόσοι φοιτητές στα ΑΕΙ και πολύ περισσότεροι βεβαίως στα ΤΕΙ εργάζονται σήμερα; Εμείς θεωρούμε ότι είναι αδύνατον να συνδυάζεται η δουλειά και η μόρφωση, όταν αυτό - προσέξτε - είναι αποτέλεσμα της δυσκολίας της οικογένειας να σπουδάσει το παιδί της. Δε θα εμποδίσει κανείς έναν φοιτητή αν θέλει να πάει να πιάσει δουλειά. Αλίμονο! Αλλά να μην το κάνει από ανάγκη. Επομένως, να ένα πρόβλημα. Υπάρχει μία μελέτη του υπουργείου γιατί γίνεται αυτό; Καμία μελέτη. Υπάρχει ο εντοπισμός των ερευνών. Χαίρω πολύ.

Αλλο ζήτημα: Υπάρχει μια διαμορφωμένη κατάσταση, εξαιρετικά αρνητική, θα έλεγα δραματική, που μπορεί να μη φαίνεται - αυτή δεν μπαίνει σε ποσοστά, αυτή δεν μπορεί να μπει μέσα στις στατιστικές - ότι δηλαδή έχει υποκατασταθεί η γνώση με τις δεξιότητες. Η αποσπασματικότητα είναι κάτι τραγικό στη γνώση. Και βεβαίως, αυτά σταδιακά έχουν περάσει και έχουν περάσει μέσα από τα αναλυτικά προγράμματα. Εδώ υπάρχουν γονείς που έχουν τελειώσει το πανεπιστήμιο, που έχουν τελειώσει Σχολές, που έχουν σχέση με την Παιδαγωγική και λένε: "Αδυνατώ να καταλάβω τι λένε τα βιβλία", λόγω αποσπασματικότητας.

Κύριε Παπανδρέου, ειλικρινά δε θα συμφωνήσω μ' αυτά που είπατε, όχι γι' αυτό το μέσο το οποίο αναδείξατε (σ.σ. ηλεκτρονικό βιβλίο), γιατί πραγματικά είναι πολύτιμο. Εγώ θα έλεγα ότι είναι πολύτιμο, αντί να έχω μια βιβλιοθήκη και να την ξεσκονίζω να τα έχω τα βιβλία εκεί. Αλλά το να έχεις μια εγκυκλοπαίδεια στην τσέπη σου, το να έχεις μια βιβλιοθήκη στην τσέπη σου, αυτό δε σημαίνει γνώση. Και μ' αυτήν την έννοια δε θα συμφωνήσω μ' αυτό που είπατε. Πώς το είπατε; Μαθητοκεντρικό σχολείο. Και ξέρω ότι αυτό απηχεί μια γενικότερη φιλοσοφική και παιδαγωγική άποψη, η οποία - δε λέω ότι συνειδητά το κάνετε αυτό - είναι απολύτως επικίνδυνη και απορριπτέα. Και μάλιστα θα το πω. Εχουμε μελετήσει στο Κόμμα όλες τις συζητήσεις που έχουν γίνει στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και στον προηγούμενο διάλογο που είχε γίνει όταν ήταν υπουργός η κυρία Γιαννάκου. Είμαι βέβαιη ότι κι ο κ. Παπανδρέου όταν τα διαβάσει δε θα συμφωνήσει τελικά. Τι λένε αυτά; Οτι ο δάσκαλος κι ο εκπαιδευτικός δεν είναι τίποτα. Κάθεται και είναι ένας συντονιστής. Η βάση είναι η γνώμη του μαθητή, η επιλογή του μαθητή. Μα, με συγχωρείτε, μπορεί ένα παιδί δώδεκα, δεκαπέντε χρόνων να επιλέξει τι θέλει, ποια γνώση, ποια βιβλιογραφία; Είναι άλλο πράγμα αυτό που έχουμε, το μαθητή - ακροατή, το μαθητή παθητικό. Αλλά, κακά τα ψέματα. Εντάξει η αντιαυταρχική μόρφωση, ωραία - κι ο αυταρχισμός έχει σχέση και με το περιεχόμενο, δεν είναι μόνο στη μέθοδο διδασκαλίας - αλλά είναι δυνατόν να λέγεται αυτό το πράγμα, ότι το παιδί των δέκα, των δώδεκα, των δεκαπέντε χρόνων - αυτά ειπώθηκαν στο διάλογο και λέγονται και γραπτά στις οδηγίες προς τους εκπαιδευτικούς - θα καθορίζει την ύλη, τι θα διαβάσει, πώς θα διαβάσει ο μαθητής; Και μάλιστα αυτό από την Α΄ Δημοτικού. Μα είναι δυνατόν να το κάνει αυτό ένα παιδί; Τότε γιατί πάει σχολείο; Αμα ήταν σε θέση να επιλέξει δε χρειαζόταν το σχολείο. Ούτε τα "παιδιά - θαύματα" δεν μπορούν να το κάνουν αυτό, που δεν πιστεύω, ας πούμε, σ' αυτήν την ιδέα».

Είναι σοβαρό ζήτημα. Και θα το πω καθαρά: Να η προσαρμογή της Παιδείας στις σύγχρονες ανάγκες της καπιταλιστικής οικονομίας, σε συνθήκες που διαμορφώθηκαν στη δεκαετία του '70 και μετά, όπου άλλαξε η μορφή διαχείρισης, άλλαξαν πολλά πράγματα και πια έχουμε πλήρη απελευθέρωση αγοράς, ευέλικτο εργατικό δυναμικό. Η ουσία ποια είναι; Μέσα από αυτόν τον τρόπο γίνεται το εξής φιλτράρισμα, πριν το νέο εξεταστικό: Να παράγεται ένα φτηνό εργατικό δυναμικό που να έχει δεξιότητες.

Η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει καθορίσει οκτώ δεξιότητες για τις σύγχρονες ανάγκες. Μάλιστα αυτές τις δεξιότητες τις βάζει στην ίδια μοίρα στο Λύκειο και στο Πανεπιστήμιο και σε όλα αυτά τα ΙΕΚ κλπ. Είναι οκτώ δεξιότητες. Τι πρέπει δηλαδή να ξέρεις; Να χειρίζεσαι κομπιούτερ - λες και αυτό είναι μεγάλη επιστημονική πρόοδος - να μπορεί κάποιος να επικοινωνεί σε παραπάνω από δυο - τρεις γλώσσες. Για τι να επικοινωνεί; Για τουρισμό, για να προβάλλει εν πάση περιπτώσει τις τουριστικές αξίες της χώρας ή της Ελλάδας και να υπάρχει μια επικοινωνία στον τομέα της εξυπηρέτησης. Δηλαδή με πεντακόσιες λέξεις ο καθένας μπορεί να μάθει μέχρι και πέντε γλώσσες...

Για να μην αναφέρω το δράμα πια της ελληνικής γλώσσας, το πώς διδάσκεται η ελληνική λογοτεχνία, η ελληνική κουλτούρα κλπ. Από εκεί και πέρα, θα πηγαίνουν όλο και λιγότεροι, διότι σήμερα, έτσι όπως είναι οργανωμένη η παραγωγή και η εργασιακή διαδικασία, χρειάζεται ένα μικρότερο αριθμητικά επιστημονικό δυναμικό, πιο ειδικευμένο από χτες και από εκεί και πέρα να υπάρχει ένα εργατικό δυναμικό που, βεβαίως, αυτό δεν είναι το εργατικό δυναμικό του μεσοπολέμου, των μεταπολεμικών χρόνων της δεκαετίας του '50. Είναι πιο ανεπτυγμένο, αλλά θα έχει κάποιες δεξιότητες, θα μπορεί να αλλάζει γρήγορα επάγγελμα, να προσαρμόζεται στο καινούριο κλπ.

Είναι ακριβώς η ευθυγράμμιση, η προσαρμογή της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης και του εξεταστικού, στη συγκεκριμένη περίπτωση, στην παγκόσμια τάση που υπάρχει σήμερα, να γίνεται όλο και πιο φτηνή η εργατική δύναμη. Θέλετε να αντιμετωπίσετε και ένα άλλο πρόβλημα. Δεν ξέρω αν θα κάνετε καινούρια μεταρρύθμιση. Βλέπετε ότι τα παιδιά δεν πηγαίνουν στα ΕΠΑΣ και δεν πηγαίνουν και στα ΕΠΑΛ. Και πραγματικά βλέπετε ότι η γενική τάση της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι αυτή, δηλαδή η επαγγελματική ειδίκευση - ας το πω τέλος πάντων έτσι - στα δεκαπέντε χρόνια. Σας ανησυχεί και θα πάρετε μέτρα. Μπορεί να είναι και μέτρα - εντός εισαγωγικών - "βελτίωσης" ή και βελτίωσης ορισμένων στοιχείων, για να σπρώξετε τα παιδιά εκεί. Γιατί υπάρχει ένα πρόβλημα στην Ελλάδα, δηλαδή υπάρχει πολύ μεγάλος αριθμός πτυχιούχων, τους οποίους δεν μπορείτε να τους απορροφήσετε. Σκέφτεστε να φέρετε και τη γνωστή πιστοποίηση. Δηλαδή παίρνω το πτυχίο και αυτόματα αυτό δε μου δημιουργεί προϋπόθεση να ζητήσω δουλειά, αλλά πρέπει να περάσω από διαγωνισμούς, από πιστοποίηση. Γιατί, στην ουσία, πιστοποίηση δεν έγινε με το ΑΣΕΠ στους εκπαιδευτικούς, που πρέπει να δώσουν διαγωνισμό στο ΑΣΕΠ; Καταργήθηκε η επετηρίδα και μπήκε το ΑΣΕΠ. Τι διαφορά έχει; Βεβαίως με το ΑΣΕΠ ενδεχομένως τα φίλτρα και τα εμπόδια γίνονται ακόμη μεγαλύτερα.

Θέλετε - λέει - να καταργήσετε τα φροντιστήρια με το νέο εξεταστικό. Τώρα μόλις είπα για το διαγωνισμό του ΑΣΕΠ. Οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί πάνε και κάνουν φροντιστήρια. Υπάρχουν φροντιστήρια ειδικά για το ΑΣΕΠ, ακόμα και στην τελευταία γειτονιά της Αθήνας. Το "τελευταία" δεν το λέω υποτιμητικά, αλλά το λέω με την έννοια ότι ακόμα στην τελευταία άκρη της Αθήνας υπάρχουν πίνακες που λένε "φροντιστήριο για το ΑΣΕΠ". Ακόμα και αν καταργήσετε εξ ολοκλήρου τις εξετάσεις, θα μετατεθούν αλλού οι εξετάσεις.

Να πω ένα παράδειγμα με βάση την πρόταση και του ΠΑΣΟΚ, αυτή που ανέπτυξε σήμερα ο πρόεδρος - και την ξέρω - και με βάση τα όσα τώρα έχουν ειπωθεί από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ; Δεν ξέρω, ο ΣΥΡΙΖΑ αλλάζει και εύκολα, αλλά - εν πάση περιπτώσει - πιθανώς σε αυτό το θέμα να μένει σταθερός. Υιοθέτησε το σύνθημα που είχε παλιά ο κ. Αρσένης "ελεύθερη πρόσβαση". Βέβαια, ο κ. Αρσένης δεν την εφάρμοσε. Αυξήθηκε βεβαίως ο αριθμός στα πανεπιστήμια, είναι αλήθεια, αλλά αυτό δε σήμαινε ότι η πρόσβαση ήταν ελεύθερη, με κοινωνικοταξικά κριτήρια. Δυσκόλεψαν τα πράγματα. Ξαναλέω ότι φαίνεται σήμερα από την κοινωνική σύνθεση στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Είτε με ένα εξεταστικό είτε με άλλο, μεταφέρεται το εξεταστικό στο Α' έτος του πανεπιστημίου. Και τι είναι αυτό το Α' έτος του πανεπιστημίου; Περίπατος, θα γραφτεί σε μια Σχολή, γενικώς, και μετά από ένα χρόνο, θα πάει σε ένα Τμήμα.

Και εδώ θα ανοίξει η πόρτα κάθε πανεπιστημίου για να βάζει τα δικά του κριτήρια, ποιους θα κρατάει και ποιους όχι. Πάμε για την αυτονόμηση των πανεπιστημίων, την ακόμα πιο επίσημη κατηγοριοποίηση. Είμαστε ριζικά αντίθετοι σε αυτό το ζήτημα. Και θα έχουμε τα πανεπιστήμια που θα παίρνουν την κορυφή, άλλα που θα παίρνουν τους μικρομεσαίους και άλλα που θα τους πετάνε με τις κλοτσιές. Μα, αν πάρουμε το σύστημα, όπως εφαρμόζεται στη Γερμανία και στην Αυστρία, το 25% μπαίνουν τελικά στα πανεπιστήμια. Και για να δούμε πόσοι αποφοιτούν από τα ιταλικά πανεπιστήμια, που είναι ελεύθερη πρόσβαση; Ενα μικρό ποσοστό από αυτά.

Θέλω να σταθώ στο ζήτημα του ασύλου. Κατ' αρχήν, υπάρχουν ζητήματα: Εκπαιδευτικοί, μισθολογική τους αναβάθμιση, επιστημονική τους αναβάθμιση κλπ. Υπάρχουν τεράστια προβλήματα, είναι κατατεθειμένα εδώ. Δυστυχώς, ο χρόνος δε φθάνει, αλλά θέλω να σταθώ στο θέμα του ασύλου και της κατάστασης που διαμορφώθηκε στα πανεπιστήμια. Η δική μας θέση είναι η εξής:

Οταν λέμε άσυλο, δεν εννοούμε αυτά που λέτε για ελεύθερη διακίνηση ιδεών κλπ. Ελεύθερη δεν είναι. Βεβαίως, διαπάλη μπορεί να γίνεται. Εδώ καθηγητές αποκλείονται, όταν είναι να αναδειχτούν καθηγητές - ή γίνονται, αφού περάσουν σαράντα κύματα - αν δεν τους αρέσει η ιδεολογία με βάση την οποία επεξεργάζονται και τις επιστημονικές θέσεις. Ας το αφήσουμε αυτό. Δεν είναι απλώς κέντρα διακίνησης ιδεών. Βεβαίως, είναι μορφωτικά ιδρύματα, είναι ερευνητικά ιδρύματα. Εμείς ταυτόχρονα βλέπουμε και αυτό που λέμε κέντρα πάλης, με όλες τις μορφές, όταν χρειάζεται και όχι μόνο για τους φοιτητές και για τους σπουδαστές, αλλά, βεβαίως, μπορούν να γίνουν και γενικότερα κέντρα κοινωνικής πάλης, σύνδεσης του φοιτητικού, του σπουδαστικού κινήματος με τους άλλους φορείς του λαϊκού κινήματος. Βεβαίως, κάποια συνεννόηση και κάποιους όρους χρειάζονται σε αυτήν τη συμμετοχή. Ομως, δεν είναι απλώς άσυλο για τους φοιτητές. Αυτό να το ξεκαθαρίσουμε.

Ως προς το ζήτημα αρνητικών φαινομένων - που και εμείς τα έχουμε καταδικάσει - δεν μπορώ να πω αναλυτικά, γιατί δεν υπάρχει χρόνος, αλλά θα ήθελα να ξεκαθαρίσω το εξής πράγμα. Πρώτον, εμείς θεωρούμε ότι υπάρχουν προϋποθέσεις να γίνει σεβαστό το άσυλο, όπως τουλάχιστον εμείς το καταλαβαίνουμε, και άσυλο για την ανάπτυξη αγώνων και διαπάλης, με την αστυνομία μακριά, όχι την αστυνομία να ωθεί τους γνωστούς - αγνώστους και τους κουκουλοφόρους να μπαίνουν μέσα στα πανεπιστήμια. Διότι υπάρχει τέτοιος σχεδιασμός, εδώ και χρόνια - δεν είναι κάτι τελευταίο - τάχα λέει, για να μη σπάνε βιτρίνες των καταστημάτων. Υπάρχει σχεδιασμός και αξιοποίηση αυτών.

Δεύτερον, θέλω να σταθώ στον εκφυλισμό που επικρατεί σήμερα στα όργανα του φοιτητικού κινήματος. Και ενώ έχεις αγώνες, έχεις μια ζωντάνια, ο εκφυλισμός είναι τεράστιος. Και γι' αυτό εμείς δεν μπορούμε να υιοθετήσουμε, εκτός των άλλων, και για άλλους λόγους, τον όρο "εξέγερση". Εξέγερση από θυμό, εξέγερση με όρους εκφυλιστικούς δεν υπάρχει, και πολύ περισσότερο, χωρίς στόχους, χωρίς πολιτικό σχέδιο. Ολες οι εξεγέρσεις είχαν ένα στόχο, από τον Σπάρτακο μέχρι την Οκτωβριανή Επανάσταση και ό,τι ζήσαμε μετά. Μπορεί να έχεις εξέγερση και να μην γίνει επανάσταση - δεν το συζητάμε αυτό - αλλά έχεις στόχο. Τι στόχο είχαν αυτοί; Και ευτυχώς, το σχέδιο να περάσουν όλοι αυτοί οι κουκουλοφόροι μέσα στο μαθητικό κίνημα δεν έχει περάσει. Λέω προς το παρόν, γιατί τέτοιοι σχεδιασμοί υπάρχουν...

Να ξεκαθαρίσουμε, όμως, το εξής ζήτημα και επειδή έβαλε ένα θέμα ο κ. Παπανδρέου, με το οποίο, βεβαίως, συμφωνώ. Για πρώτη φορά το βάζει και με καθυστέρηση, όπως το έχει βάλει και ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ τελευταία, για πρώτη φορά, με πολύχρονη καθυστέρηση. Να συγκροτηθεί, λέει, η ΕΦΕΕ. Μα, χρόνια τώρα τα μέλη της Κομμουνιστικής Νεολαίας και οι συνεργαζόμενοι μαζί τους, που εκλέγονται μέσα από το γνωστό ψηφοδέλτιο της Πανσπουδαστικής, ορίζονται εκπρόσωποι, πάνε για τη συνεδρίαση και δεν έρχεται ούτε η ΔΑΠ, ούτε η ΠΑΣΠ, ούτε τα ψηφοδέλτια τα οποία στηρίζει ο ΣΥΡΙΖΑ. Δεν πάνε. Και φέτος έγινε αυτό. Εν πάση περιπτώσει ή εσείς θέλετε και δεν πείθεται η νεολαία σας ή κάτι πρέπει να γίνει. Και μη μου πείτε για την ελευθερία της νεολαίας να κάνει ό,τι θέλει. Εδώ πρόκειται για εκφυλισμό.

Αυτός μόνο είναι ο εκφυλισμός; Εκφυλισμός είναι ότι γίνονται εκλογές και δεν ορίζεται καν ποιοι εκλέχτηκαν. Δε συνεδριάζουν τα διοικητικά συμβούλια. Γιατί γίνονται εκλογές; Για να καταγράψουμε τη δύναμή μας; Για να πάρει συγχαρητήρια η ΔΑΠ, η ΠΑΣΠ ή δεν ξέρω ποιος άλλος; Αυτό δεν έχει ξαναγίνει. Καλώς δεν υπάρχει σταυροδοσία. Εκ των υστέρων οι παρατάξεις - δεν είναι άσχημο αυτό - να ορίσουν τους εκπροσώπους. Δε συνεδριάζουν. Ετσι, λοιπόν, μπορεί πολύ εύκολα να γίνει επιτροπή κατάληψης από μη φοιτητές και επιτροπή κατάληψης από μια χούφτα φοιτητών.

Πρέπει να σας πω το εξής: Δεν μπορείτε να φανταστείτε τι έχει γίνει τώρα, μετά τις γιορτές, μέσα στα πανεπιστήμια. Είναι κατάσταση που κυριολεκτικά δείχνει σχεδιασμό. Γιατί μπορεί και ο εκφυλισμός να έρχεται μέσα από έλλειψη σχεδιασμού. Και πρέπει να σας πω ότι οι άλλες παρατάξεις, ακόμα και η ΔΑΠ, που δε θέλει τις καταλήψεις, εκεί που μπορεί να περάσει η κατάληψη, έστω και αν δε συμφωνεί, πάει μαζί με τις άλλες παρατάξεις ή ρυθμίζει τις ψήφους, όπως έγινε στη Φιλοσοφική. Γιατί; Για να γίνει μια εβδομάδα κατάληψη και να υπάρχει εκφυλισμός.

Πρέπει να σας πω ότι εμείς, και με τις καταλήψεις είμαστε, και με όλα. Αλλά καταλήψεις από τη μια και παζαρεύουμε να μη χάσουμε το έτος από την άλλη, δε γίνεται. Θα χάσεις και τη χρονιά σου και δυο χρονιές αν χρειάζεται, ώστε με αυτή τη μορφή πάλης και με αυτούς τους αγώνες να υπάρχει ένα έστω προοδευτικό βήμα προς τα εμπρός.

Είναι εκφυλισμός, εμείς δεν έχουμε συμμετάσχει και δε χαϊδεύουμε τα αυτιά του κινήματος. Βεβαίως γι' αυτό δε φταίει η μεγάλη μάζα των φοιτητών. Εκατό χιλιάδες ψηφίζουν στις εκλογές και πάνε μετά με τριάντα άτομα να κάνουν συνέλευση. Βεβαίως τι γίνεται; Δεν είναι ότι δε θέλουν να συμμετέχουν οι φοιτητές στις συνελεύσεις, αλλά συνελεύσεις στις οποίες συμμετέχουν οι ηγεσίες των παρατάξεων...».

Στο σημείο αυτό της ομιλίας ο πρώην πρόεδρος της Βουλής Απ. Κακλαμάνης διέκοψε την Αλ. Παπαρήγα λέγοντας πρέπει «να βρούμε άκρη με τις καταλήψεις εάν τις θέλουμε ή δεν τις θέλουμε» και η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ του απάντησε:

«Δε θα λύσουμε μέσα στη Βουλή το ζήτημα με τις καταλήψεις. Θα λυθεί μέσα στα πανεπιστήμια από τους ίδιους τους φοιτητές και τους σπουδαστές. Εμείς δεν είμαστε ούτε εκπρόσωποι του φοιτητικού κινήματος και του σπουδαστικού...».

Ο Απ. Κακλαμάνης επέμενε λέγοντας ότι το θέμα δεν το λύνουν τα πανεπιστήμια «και εμείς εδώ νίπτουμε τας χείρας μας» για να πάρει την απάντηση από την Αλ. Παπαρήγα:

«Δε νίπτουμε τας χείρας μας. Παλεύουμε μέσα στα πανεπιστήμια. Ακου νίπτουμε τας χείρας μας! Πού το είδατε αυτό; Εμείς τουλάχιστον δε νίπτουμε τας χείρας μας και παίρνουμε και την ευθύνη και λέμε τα σύκα - σύκα και τη σκάφη - σκάφη».

«Θα τελειώσω με ένα πράγμα, που με συγχωρείτε, αλλά ξέχασα, για την ανώτατη εκπαίδευση και επειδή δεσμεύτηκα, αν θέλετε - και σωστά δεσμεύτηκα - στη συνάντηση που είχαμε αυτές τις μέρες με τον πρύτανη του Πολυτεχνείου και τον πρόεδρο του ΤΕΕ. Το πρόβλημα με τα επαγγελματικά δικαιώματα και οι αντιθέσεις Πολυτεχνείου - ΤΕΙ (και δεν είναι μόνο αυτά, είναι και τα ΚΕΣ και τα ΙΕΚ) φουντώνουν. Εγώ θα πω μια φράση. Είναι ελλιπής, αλλά προς αυτή την κατεύθυνση πιστεύω ότι πρέπει να λυθεί το ζήτημα, πριν έχουμε συντεχνιακές αντιπαραθέσεις και μπερδέψουμε κυρίως τη νεολαία. Οσα ΤΕΙ έχουν επιστημονικό αντικείμενο, να ενταχθούν στα πανεπιστήμια, αφού βεβαίως γίνει μια κατάλληλη προσαρμογή και αντίστοιχα να ενταχθούν οι καθηγητές εκείνοι που έχουν τις προϋποθέσεις. Οχι εκείνοι που δεν έχουν τις προϋποθέσεις. Οσες σχολές των ΤΕΙ δεν έχουν επιστημονικό αντικείμενο, να ενταχθούν στη μεταλυκειακή βαθμίδα επαγγελματικής εκπαίδευσης που προτείνουμε εμείς, να τελειώσει αυτή η ιστορία με μια ανώτατη βαθμίδα που έχει ΑΕΙ εκεί και ΤΕΙ από κει και που τα διαχωρίζει και που τα κάνει ένα κουρκούτι, με συγχωρείτε, μαζί με τα ΚΕΣ, τα ΙΕΚ και όλα τα άλλα. Είναι σοβαρό το ζήτημα, πρέπει να το αντιμετωπίσουμε, είναι επείγον, σε συνδυασμό με την κατάργηση βέβαια του διπλού Λυκείου».