Πολύμορφοι αγώνες αναπτύσσονται αυτό το διάστημα στην ακτοπλοΐα με πρωτοπόρες τις ταξικές ναυτεργατικές δυνάμεις. Η σφοδρότητα με την οποία το εφοπλιστικό κεφάλαιο χτυπάει τα εναπομείναντα δικαιώματα των εργατών της θάλασσας μεγαλώνει ακόμα περισσότερο, καθώς βαθαίνει η οικονομική κρίση. Μέσα σ' αυτές τις συνθήκες, τα ταξικά ναυτεργατικά σωματεία, οι κομμουνιστές και οι άλλοι πρωτοπόροι εργάτες, που δρουν μέσα από τις γραμμές τους, αναλαμβάνουν νέες, μεγαλύτερες ευθύνες. Για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στις ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες, αλλά και για τα καθήκοντα που προκύπτουν για τις ταξικές δυνάμεις, ο «Ρ» συζητάει με τον Σάββα Τσιμπόγλου, πρόεδρο της Πανελλήνιας Ενωσης Μηχανικών Εμπορικού Ναυτικού (ΠΕΜΕΝ).

-- Ποια στοιχεία περιγράφουν την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στις ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες;

-- Η πολιτική της απελευθέρωσης των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών, σύμφωνα με τη Συνθήκη του Μάαστριχ, που κωδικοποιήθηκε στον κανονισμό της Ευρωπαϊκής Ενωσης 3577/92, είχε κύριο σκοπό να προωθήσει τις τέσσερις ελευθερίες - κίνησης κεφαλαίων, εμπορευμάτων, υπηρεσιών και εργατικού δυναμικού - για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της κερδοφορίας του κεφαλαίου και, στην προκειμένη περίπτωση, του εφοπλιστικού κεφαλαίου, σε βάρος των δικαιωμάτων των εργαζομένων.

Σταδιακά, μεθοδικά, προωθούν, μέσα από ένα πλέγμα μέτρων και την ταυτόχρονη ανάπτυξη του παρασιτικού δουλεμπορικού κυκλώματος - που υπηρετεί το εφοπλιστικό κεφάλαιο και υπηρετείται από αυτό, τροφοδοτείται και γιγαντώνεται από την ελεύθερη δράση του κεφαλαίου - εργαζόμενους χωρίς συγκροτημένα δικαιώματα, χαμηλόμισθους. Επικράτησαν και επικρατούν δύο τάσεις στο χώρο των θαλάσσιων μεταφορών και των εσωτερικών θαλάσσιων μεταφορών σε όλη την Ευρώπη και την Ελλάδα: Συγκέντρωση και συγκεντροποίηση κεφαλαίων, ενίσχυση των κερδών του μεγάλου μονοπωλιακού κεφαλαίου, από τη μια, και, από την άλλη, ραγδαία χειροτέρευση του βιοτικού επιπέδου των ναυτεργατών και των άλλων εργαζομένων.

Με την όξυνση του ανταγωνισμού και της ανταγωνιστικότητας, έχουμε εξάρθρωση του ακτοπλοϊκού συγκοινωνιακού δικτύου σταδιακά. Δηλαδή, πρακτικά, έχουμε πλοία λιγότερα και παλαιότερα, δρομολόγια αργότερα και εισιτήρια ακριβότερα. Οι συγκοινωνίες και οι συνθήκες, συνολικά για τους ναυτεργάτες, τους επιβάτες, τους νησιώτες είναι χειρότερες.

Η εξέλιξη αυτή κορυφώθηκε, ενόψει και της κρίσης σε όλες τις κατηγορίες πλοίων και στην ακτοπλοΐα. Είναι χαρακτηριστικό ότι από το σύνολο των 83 ακτοπλοϊκών πλοίων, που ήταν δρομολογημένα πέρσι, δουλεύουν σήμερα - και αυτά μετ' εμποδίων - τα 40. Είναι ακινητοποιημένα για αρκετούς μήνες 43 πλοία. Είκοσι πλοία μόνο δύο εταιρειών, του Αγούδημου και του Μανούση - 9 πλοία έχει ο ένας και 11 ο άλλος - είναι υπερήλικα, ανασφαλή.

Είναι άθλια η κατάσταση με μία κουβέντα, παρότι παίρνουν επιδοτήσεις και ενισχύσεις με όλους τους τρόπους, και αυτούς που ανακοινώνονται, και αυτούς που δεν ανακοινώνονται. Δεν είναι μόνον οι κρατικές επιδοτήσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων. Είναι και άλλοι τρόποι, όπως με το να παραβιάζεται το πρωτόκολλο επιβατών, δηλαδή να βάζουν υπεράριθμους. Να βγάζουν εισιτήρια στη «μαύρη» αγορά, να κάνουν υπερκατασκευές που υπονομεύουν την ασφάλεια του πλοίου, να κατεβάζουν επιβάτες στις καμπίνες των ναυτεργατών, να κατεβάζουν ναυτεργάτες στις αποθήκες του πλοίου και να τις κάνουν καμπίνες του πληρώματος, να μην κάνουν τις αναγκαίες επισκευές και συντηρήσεις των πλοίων.

Ο αριθμός των πλοίων που δεν εκτελεί ακτοπλοϊκά δρομολόγια αντιστοιχεί σε πάνω από 2.000 ναυτεργάτες, που δεν εργάζονται, είναι εγκαταλειμμένοι και απλήρωτοι. Αλλά και αυτοί που εργάζονται, στις περισσότερες των περιπτώσεων, παίρνουν το μισθό τους μετ' εμποδίων. Σε ό,τι αφορά τα νησιά, δεν μπορούν να καλυφθούν οι μεταφορικές τους ανάγκες, ακόμα και αυτές των μεγαλύτερων νησιών που έχουν αεροδρόμια.

-- Η ΠΕΜΕΝ αναπτύσσει σταθερά πλούσια αγωνιστική δραστηριότητα. Πώς ανταποκρίνονται οι ναυτεργάτες σ' αυτές τις κινητοποιήσεις;

-- «Σε αυτές τις συνθήκες, οι ναυτεργάτες έχουν δώσει πολύμορφους αγώνες. Εχουν καθυστερήσει σειρά μέτρων και έχουν επιβάλει και λύσεις, σε αντίθεση με αυτό που προωθείται από τις δυνάμεις του ευρωμονόδρομου. Εχουμε υποχρεώσει εφοπλιστές με πλοία, ακόμα και με ξένη σημαία, ανασφάλιστα, στην Πάτρα και την Ηγουμενίτσα, να υπογράφουν σύμβαση και να έχουν Ελληνες ασφαλισμένους στο ΝΑΤ, κάτι για το οποίο δεν τους υποχρεώνει το νομικό καθεστώς που έχει διαμορφωθεί μέσα από την ΕΕ.

Αυτό έχει γίνει με σκληρούς παρατεταμένους αγώνες. Εχουμε επιβάλει στο ακτοπλοϊκό δίκτυο της χώρας να απασχολούνται μόνον Ελληνες ναυτεργάτες, δηλαδή ναυτεργάτες με συγκροτημένα εργασιακά δικαιώματα και συνδικαλιστική εκπροσώπηση και αυτό έχει γίνει με σκληρούς αγώνες. Με μία κουβέντα, έχουμε καταφέρει να μην έχει εφαρμοστεί ο 3577/92 στο σύνολό του, όπως το θέλουν οι εφοπλιστές και οι πολιτικοί τους εκπρόσωποι.

Αλλά η ταξική πάλη δε σταματάει. Οι εφοπλιστές αυτήν την περίοδο προωθούν σε συνθήκες παγκόσμιας οικονομικής κρίσης τα αντιδραστικά τους σχέδιά, που τα έχουν επεξεργαστεί εδώ και χρόνια. Θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι σε αυτές τις συνθήκες το να επιβάλλεις λύσεις, από το να πληρώνεται και να είναι ασφαλισμένος ο ναυτεργάτης, μέχρι το να γίνονται σεβαστά δικαιώματα και να υπάρχουν κάποιοι σύγχρονοι όροι εργασίας, διαβίωσης, αμοιβής, είναι δύσκολο.

Μόνο εάν συνειδητοποιούν οι ναυτεργάτες, οι εργάτες, συντονίζονται και δρουν για την υπεράσπιση των συμφερόντων τους, μπορούν να αναχαιτίζουν την επιθετικότητα του κεφαλαίου, να επιβάλλουν έστω και μερικές λύσεις. Ολα αυτά προϋποθέτουν σκληρή, αποφασιστική δουλειά, από τις ταξικές δυνάμεις. Αφοσίωση στην εργατική τάξη και στην ιστορική της αποστολή. Πνεύμα μαχητικότητας, αυτοθυσίας και να κερδίζεις διαρκώς όλο και νέες δυνάμεις. Είναι υποχρέωση κάθε πρωτοπόρου εργάτη, να εμπνέει, να οργανώνει, να καθοδηγεί και να κινητοποιεί όλο και ευρύτερες δυνάμεις της εργατικής τάξης.

-- Ποια είναι η συμβολή της πλειοψηφίας της ΠΝΟ στις εξελίξεις σε βάρος των ναυτεργατών;

-- Οι ηγεσίες της ΠΝΟ και της ΓΣΕΕ είναι συνειδητοί εκπρόσωποι του κεφαλαίου. Για μας, το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι πρέπει να τους αφαιρέσουμε τη βάση. Δηλαδή, τους εργάτες που επηρεάζονται από αυτούς τους συνειδητούς εκπρόσωπους του κεφαλαίου, να τους απομονώσουμε, να αλλάξουμε τους συσχετισμούς δύναμης στη συνδικαλιστική και πολιτική ζωή. Ο εργάτης δημιουργεί κοινωνικά τον πλούτο και το δημιούργημά του πρέπει να επιστρέφει στη βασική παραγωγική δύναμη που είναι η εργατική τάξη, οι εργαζόμενοι.

Ο εργάτης οπλίζεται με ασύλληπτη δύναμη, όταν συνειδητοποιεί ότι μπορεί και έχει ιστορικό καθήκον να καταργήσει αυτούς που ιδιοποιούνται το κοινωνικά παραγόμενο προϊόν, τους καπιταλιστές, και να δημιουργήσει μία κοινωνία χωρίς εκμεταλλευτές και εκμεταλλευόμενους. Το συνδικαλιστικό κίνημα, οι εργαζόμενοι πρέπει να δημιουργήσουν συνδικάτα και να αναδείξουν εκπροσώπους που να έχουν εμπιστοσύνη στη τάξη τους και την ιστορική αποστολή της. Σ' αυτό το πλαίσιο πρέπει να εντάσσονται μικροί και μεγάλοι αγώνες. Από το να παλεύεις για έναν εργάτη που δεν πληρώθηκε, μέχρι να παλεύεις για μία τάξη που την εκμεταλλεύονται.

-- Πώς προετοιμάζεται η ΠΕΜΕΝ για την 1η του Μάη και ποιοι στόχοι μπαίνουν;

-- Δίνουμε τη μάχη της Πρωτομαγιάς μαζί με τις υπόλοιπες ταξικές δυνάμεις, τις δυνάμεις του ΠΑΜΕ, αναδεικνύοντας την ανάγκη να οργανωθεί ο αγώνας με επιθετικά αιτήματα. Ταυτόχρονα, ξεκινώντας από το τι είναι οι θαλάσσιες μεταφορές και ιδιαίτερα οι ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες, εμείς λέμε ότι η συγκοινωνία είναι δημόσιο κοινωνικό αγαθό και η ακτοπλοϊκή συγκοινωνία δεν μπορεί να είναι στα χέρια των εφοπλιστών, των καπιταλιστών. Η ακτοπλοΐα, για να εξυπηρετήσει τις πραγματικές λαϊκές ανάγκες, πρέπει να μπει κάτω από κεντρικό σχεδιασμό και λαϊκό έλεγχο. Για να γίνει αυτό, χρειάζεται μία άλλη εξουσία που να υπηρετεί άλλα συμφέροντα. Χρειάζεται λαϊκή οικονομία.

Ακτοπλοϊκή συγκοινωνία δε σημαίνει μόνο μεταφορά επιβατών και φορτηγών. Είναι ένα πλέγμα μέτρων στις θαλάσσιες μεταφορές, γι' αυτό μιλάμε για κεντρικό σχεδιασμό και λαϊκό έλεγχο, αξιοποιώντας τις πλουτοπαραγωγικές δυνατότητες σε αναπτυξιακή τροχιά προς όφελος των διευρυμένων κοινωνικών αναγκών της εργατικής τάξης, των εργαζομένων. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται καθετοποίηση, από την εξόρυξη πρώτων υλών, από την ενέργεια, μέχρι τη χημική βιομηχανία, τη χαλυβουργία, τη μεταλλουργία, τη ναυπηγική. Κεντρικός σχεδιασμός σημαίνει τυποποίηση πλοίων και μηχανών με βάση τις πραγματικές λαϊκές ανάγκες σε όλο το πλέγμα των θαλάσσιων μεταφορών και με στόχο την αξιοποίηση όλων των πλουτοπαραγωγικών πηγών.

Η πολιτική που υπηρετεί το κεφάλαιο και το κέρδος του κεφαλαίου έχει παλιά και νέα προβλήματα, που συντηρούνται, διογκώνονται και αναπαράγονται. Γι' αυτό η οργάνωση μέσα και έξω από τα καράβια για μία πολιτική προς όφελος των ναυτεργατών και των εργαζομένων, είναι αγώνας και μάθημα για αγώνα.