Παρ' όλες τις αναλύσεις επί αναλύσεων που ακολούθησαν το τραγικό περιστατικό στην ΕΠΑΣ Μαθητείας του ΟΑΕΔ στο Ρέντη όπου μαθητής πυροβόλησε συμμαθητή του και αυτοκτόνησε, στο απυρόβλητο έμεινε το γεγονός ότι τα παιδιά που σπουδάζουν στις ΕΠΑΣ μαθητείας είναι παιδιά που δε βλέπουν άλλη διέξοδο, που είναι αναγκασμένα να δουλέψουν ακόμα και από τα 16 τους χρόνια, που εργάζονται χωρίς δικαιώματα και αποτελούν αντικείμενο στυγνής εκμετάλλευσης. Και φυσικά, στο απυρόβλητο έμενε και μένει το γεγονός ότι όλα αυτά τα προγράμματα, ακόμα και η ύπαρξη των ίδιων των ΕΠΑΣ Μαθητείας είναι ένας τρόπος, ώστε να αναγκάζονται τα παιδιά των λαϊκών στρωμάτων να βγαίνουν νωρίς στην παραγωγή, χωρίς να έχουν τελειώσει το σχολείο, χωρίς δικαιώματα. Γιατί στις ΕΠΑΣ σπουδάζει η νέα βάρδια της εργατικής τάξης και από όλες τις μπάντες προσπαθούν να κρατήσουν το κεφάλι της σκυφτό.
Eurokinissi |
Οι ΕΠΑΣ Μαθητείας του ΟΑΕΔ απευθύνονται σε παιδιά 16 - 23 χρόνων και μέσα από τη «μαθητεία» στέλνονται για δουλειά παιδιά 16 - 17 χρόνων... Για να πάνε τα παιδιά αυτά για δουλειά υπογράφει και ο κηδεμόνας τους. Είναι στην ίδια τη φύση του διαχωρισμού της τεχνικοεπαγγελματικής από τη γενική εκπαίδευση η προώθηση της ανήλικης εργασίας, ακριβώς γιατί στον πυρήνα αυτού του διαχωρισμού βρίσκεται η επιδίωξη του κεφαλαίου να στείλει τα παιδιά της εργατικής τάξης από πολύ νωρίς και με συγκεκριμένες γνώσεις στην παραγωγή.
Μάλιστα, όπως επισημαίνει η Κωνσταντίνα, «κάποιες ειδικότητες που είναι στο Εθνικό Τυπογραφείο, όπως των εκτυπωτών, είναι βαριές δουλειές. Δηλαδή ένα παιδί 16 - 17 χρόνων να κουβαλάει χαρτί και να είναι σε ανθυγιεινές συνθήκες... Δουλεύει σε τέτοιες συνθήκες φυσικά με μισό ένσημο».
Motion Team |
«Σε επαγγέλματα που δε χρειάζονται ιδιαίτερη εκπαίδευση μέσα από σχολή, οι νέοι μαθητευόμενοι - εργαζόμενοι πρέπει να αμείβονται και να ασφαλίζονται με βάση τις Συλλογικές Συμβάσεις. Μετά το πέρας της μαθητείας, να προσλαμβάνονται σε δουλειές αντίστοιχες με την ειδικότητά τους», υπογραμμίζει το ΚΚΕ στην Απόφαση της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης για τη Νεολαία και διεκδικεί Ενιαίο 12χρονο υποχρεωτικό σχολείο, δημόσιο και δωρεάν για όλα τα παιδιά.
Το γεγονός βέβαια ότι οι μαθητές κάνουν πρακτική και απασχολούνται σε υπηρεσίες και επιχειρήσεις που έχουν θέσεις εργασίας της ειδικότητάς τους, δε σημαίνει ότι εργάζονται πάνω στο αντικείμενό τους ή ότι μέσα από τη δουλειά μαθαίνουν την ειδικότητα. Οπως λέει η Κωνσταντίνα, «είμαι σε χώρο που έχει να κάνει με το αντικείμενό μου, αλλά πολύ λίγα πράγματα κάνω σε σχέση με την ειδικότητά μου. Ενώ σπουδάζω γραφικές τέχνες, στην πρακτική κυρίως διεκπεραιώνω έγγραφα, μεταφέρω τα έγγραφα στα τμήματα πάνω - κάτω στα σκαλιά... Ε, όταν δεν έχει φόρτο εργασίας ο προϊστάμενος και έχει όρεξη να μας μάθει, κάνουμε και κάνα χάρτη στο φότοσοπ...».
Η Αλεξάνδρα σπουδάζει ζαχαροπλαστική - αρτοποιία στην ΕΠΑΣ Γαλατσίου και αυτή τη στιγμή δεν κάνει πρακτική γιατί δε βρίσκει ...εργοδότη. Δηλαδή, ενώ ο ΟΑΕΔ δηλώνει πως βρίσκει ο ίδιος την πρακτική στους μαθητές και ενώ η ολοκλήρωση της πρακτικής και η συμπλήρωση συγκεκριμένου αριθμού ενσήμων αποτελεί προϋπόθεση για την προαγωγή στην επόμενη τάξη, υπάρχουν παιδιά που δε βρίσκουν δουλειά. Οπως σημειώνει η Αλεξάνδρα «ένας λόγος που έφυγα από την προηγούμενη πρακτική ήταν επειδή δεν ήξερα τη δουλειά. Μου είπαν ότι είμαι πολύ αργή, δεν ξέρω το ένα, δεν ξέρω το άλλο», τη στιγμή που, υποτίθεται πως οι μαθητές κάνουν την πρακτική ακριβώς για να μάθουν τη δουλειά...
Μάλιστα, δεν είναι λίγες οι φορές που οι «ρόλοι» των μαθητών έρχονται σε σύγκρουση καθώς οι εργοδότες δεν τους αφήνουν να σχολάσουν στην ώρα τους ή γιατί σχολάνε στο «παραπέντε» και πηγαίνουν στο σχολείο εξαντλημένοι από τη δουλειά. Οπως τονίζει η Αυγή, «δουλεύουμε από τις 8 μέχρι τις 2 και ξεκινάμε μάθημα στις 4.15 μέχρι τις 8.30. Εγώ είμαι τυχερή, πάω μια ώρα στο σπίτι... Γενικά τα παιδιά μετά τη δουλειά είναι σε αποχαύνωση, δεν μπορούν να προσέξουν στο μάθημα γιατί είναι τόσες ώρες στη δουλειά»...
«Πολλοί μαθητές έχουν χάσει μαθήματα γιατί τους καθυστερούν από τις δουλειές τους - συμπληρώνει η Κωνσταντίνα - σε σημείο που να κινδυνεύουν να μείνουν κιόλας και οι καθηγητές να τους λένε, εμένα δε με νοιάζει, στο μάθημα δεν ήσουν. Δηλαδή, ενώ υποτίθεται ότι η σχολή πρέπει να έχει μια παρέμβαση στο χώρο δουλειάς, να πηγαίνει να τον επισκέπτεται, να παρακολουθεί, να βλέπει πού είναι ο κάθε μαθητής, αν κάνει όντως πρακτική ή αν τον έχουν "χαμάλη", κάτι τέτοιο δεν υφίσταται. Τόσον καιρό που δουλεύω δεν έχω δει κανέναν υπεύθυνο από τη σχολή μου να έρχεται να ελέγξει το χώρο δουλειάς μου. Το μόνο που σου λέει είναι ότι έτσι είναι ο εργοδότης, έτσι είναι η δουλειά έξω, και όταν θα τελειώσεις από εδώ πέρα θα είναι ακόμα πιο δύσκολα. Πρέπει να το ανεχτείς».
Και βέβαια τα ...ιλιγγιώδη ποσά των 280 και 480 ευρώ δε μπορούν σε καμία περίπτωση να θεωρηθούν μισθός, δε φτάνουν «ούτε για ζήτω»! Οπως σημειώνει η Κωνστανίνα «μέχρι το Δεκέμβρη δούλευα και δεύτερη δουλειά. Ξύπναγα στις 5.30 για να πάω στις 7 στο τυπογραφείο, μετά πήγαινα στη σχολή και το βράδυ δούλευα σε καφετέρια... Εφευγα από το σπίτι μου στις 6 το πρωί και γύριζα στη 1 το βράδυ. Σαφώς και δεν είχα χρόνο να διαβάσω. Μέχρι το Δεκέμβρη το έκανα αυτό, δεν άντεξα άλλο. Δούλευα πέντε μέρες την εβδομάδα».
Αντίστοιχα, η Μαρία εξηγεί πως μια συμμαθήτριά της που είναι από την επαρχία «πηγαίνει μέχρι και Κυριακές - που υποτίθεται ότι απαγορεύεται - στο νοσοκομείο. Εχει τύχει σε παιδιά που κάνουν πρακτική να τα βάλουν να κάνουν βάρδια και βράδυ, που απαγορεύεται. Μια φίλη μου πηγαίνει και το απόγευμα της Παρασκευής, 3-9, απλά για να πάρει ένα ακόμα μεροκάματο. Εγώ θα προτιμούσα να πιάσω μια δεύτερη δουλειά...».
Το μάθημα στις ΕΠΑΣ Μαθητείας δεν έχει καμία σχέση με το σχολείο, δεν παρέχονται μαθήματα γενικής μόρφωσης και ταυτόχρονα και μια επαγγελματική εκπαίδευση, αλλά είναι καθαρή εκμάθηση δεξιοτήτων σε μια ειδικότητα. Οπως σημειώνει η Κωνσταντίνα, «τα μαθήματα είναι καθαρά τεχνικά, δεν έχει ούτε ένα θεωρητικό μάθημα, δηλαδή ένα παιδί που δεν έχει τελειώσει το Λύκειο δε μαθαίνει τίποτα, μαθαίνει αποκλειστικά εργαστήρια πάνω στην ειδικότητά του. Ενα εργοστάσιο παραγωγής εργατών, τίποτα άλλο».
Την ίδια στιγμή, μεγάλες είναι οι ελλείψεις σε υλικοτεχνική υποδομή: Οπως λένε οι μαθήτριες, γύρω από έναν υπολογιστή κάθονται τρία και τέσσερα παιδιά, ενώ οι νοσηλευτές κάνουν εργαστήρια με διαμελισμένη κούκλα... «Εγώ που είμαι τεχνικός, πέρα από τη θεωρία - που μαθαίνεται στο τέλος - πρέπει να ξέρω να ανοίγω τον υπολογιστή, να τον συναρμολογώ, να βρίσκω το πρόβλημα... Πώς να ξέρω τι πρόβλημα έχει αν δεν τον έχω ανοίξει ποτέ. Οι καθηγητές μας λένε ότι αυτά θα τα μάθουμε το δεύτερο χρόνο και στις δουλειές μας. Εγώ τουλάχιστον από τη δουλειά μου δεν το μαθαίνω και στην τάξη μου μόνο ένα παιδί κάνει πρακτική πάνω στην ειδικότητα», σημειώνει η Αυγή.
«Οι περισσότεροι καθηγητές είναι ωρομίσθιοι και κάποιοι μόνιμοι καθηγητές δεν έχουν καν πτυχία. Είναι επαγγελματίες στο χώρο που μπορεί να μην έχουν τελειώσει τίποτα», σημειώνει η Κωνσταντίνα και προσθέτει ότι τελικά «μαθαίνω να χειρίζομαι τα εργαλεία της δουλειάς μου. Αλλά αν δεν έχω και μια θεωρητική κατάρτιση πάνω στην ιστορία της τέχνης πως θα μπορέσω εγώ αύριο να βγω να δημιουργήσω και να λέγομαι γραφίστας; Αντίστοιχα, αν κάποιος δεν έχει μια βασική θεωρητική κατάρτιση πάνω στη ζαχαροπλαστική και στο πώς αλληλεπιδρούν τα υλικά μεταξύ τους, πώς θα βγει αύριο μεθαύριο να λέει είμαι ζαχαροπλάστης;».