Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Ασυλο (ΕΥΣΑ) εντάσσεται στη συνολική αντιδραστική Μεταναστευτική Πολιτική της ΕΕ και ειδικότερα στην πολιτική της ΕΕ για το Ασυλο, το Κοινό Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασύλου (ΚΕΣΑ) και το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Ασυλο που συμφωνήθηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το 2008.

Μετά τη Συνθήκη του Αμστερνταμ, το 1999, η Μεταναστευτική Πολιτική της ΕΕ έφευγε από τον κανόνα της ομοφωνίας και πέρασε στο λεγόμενο «Κοινοτικό Πυλώνα», όπου ισχύει η αρχή της ειδικής πλειοψηφίας. Ηδη, από το Συμβούλιο Κορυφής του Τάμπερε, τον Οκτώβρη του 1999, καθορίστηκε ο στόχος της ΕΕ για τη δημιουργία Ενιαίου Χώρου Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης (ΧΕΑΔ), που συγκεκριμενοποιήθηκε ακόμη περισσότερο με τα μέτρα που προέβλεψε το Πρόγραμμα της Χάγης το 2004. Η ίδρυση του ΧΕΑΔ περιλάμβανε και περιλαμβάνει το στόχο μιας κοινής μεταναστευτικής πολιτικής και τη δημιουργία κοινής πολιτικής Ασύλου της ΕΕ, δεδομένων των διαφορετικών συστημάτων που ισχύουν στα κράτη - μέλη της ΕΕ.

Η ιδέα για τη δημιουργία της ΕΥΣΑ χρονολογείται, ήδη, από το Πρόγραμμα της Χάγης, επανήλθε στο Συμβούλιο Υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων τον Απρίλη του 2008 και περιλήφθηκε στο Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Ασυλο που συμφωνήθηκε στο Συμβούλιο Κορυφής της 15 - 16 Οκτώβρη του 2008. Στην ουσία, πρόκειται για ένα συμβιβασμό ανάμεσα στα κράτη - μέλη, τα οποία, λόγω των αυξημένων μεταναστευτικών ροών, ως «πύλες εισόδου» (Ελλάδα, Ισπανία, Μάλτα), ζητάνε μία πιο ομογενή πολιτική της ΕΕ για την Μετανάστευση και το Ασυλο και τη στήριξή τους, κυρίως την οικονομική, από την ΕΕ συνολικά και σε εκείνες τις χώρες που δε θέλουν να επωμιστούν τέτοια βάρη, μέσα από τον κοινοτικό προϋπολογισμό (Γερμανία, χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης).

Η Πρόταση Κανονισμού της Επιτροπής για την Ιδρυση της ΕΥΣΑ - COM(2009) 66 τελικό - αποτελεί υλοποίηση των παραπάνω κατευθύνσεων του Συμβουλίου. Πρόκειται για ένα «ρυθμιστικό οργανισμό», που θα έχει σαν στόχους:

Α) Την ανταλλαγή πληροφοριών, αλληλοενημέρωση, ανταλλαγή «βέλτιστων πρακτικών» για τις χώρες καταγωγής των αιτούντων άσυλο. Διερευνητικές αποστολές σε αυτές τις χώρες. Εκπαίδευση υπαλλήλων που ασχολούνται με το άσυλο. Δράσεις για την εθελοντική μεταφορά δικαιούχων ασύλου από ένα κράτος - μέλος, που αντιμετωπίζει μεγάλο αριθμό αιτούντων, σε άλλα κράτη - μέλη.

Β) Ενίσχυση των κρατών - μελών που αντιμετωπίζουν μεγάλο αριθμό προσφύγων και μεταναστών, κυρίως με τη δημιουργία Ομάδων Ενίσχυσης Ασύλου, που θα αποτελούνται από διάφορους εμπειρογνώμονες και θα οργανώνουν αποστολές σε κράτη - μέλη που δέχονται πιέσεις, ύστερα από αίτημά τους. Θα παρέχουν υποστήριξη κυρίως σε ζητήματα διερμηνείας, πληροφορίες για τις χώρες καταγωγής, εξέταση αιτήσεων ασύλου.

Γ) Συνδρομή στη δημιουργία Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου, με συντονισμό των αρχών των κρατών - μελών μεταξύ τους και με την Επιτροπή, δημιουργία βάσης δεδομένων, ετήσιες εκθέσεις.

Η ΕΥΣΑ θα παρεμβαίνει και θα συνεργάζεται με τρίτες χώρες, τις χώρες καταγωγής και θα έχει στενή συνεργασία με τον FRONTEX.

Δομή: Διοικητικό Συμβούλιο, όπου συμμετέχει ένας εκπρόσωπος από κάθε κράτος - μέλος και δύο αντιπρόσωποι της Επιτροπής. Θα συμμετέχει χωρίς δικαίωμα ψήφου και εκπρόσωπος της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες. Εκλέγει τον Πρόεδρό του. Εκτελεστική Επιτροπή από 8 κράτη - μέλη για τη λήψη αποφάσεων σε επείγουσες περιπτώσεις. Εκτελεστικός διευθυντής, που στην ουσία είναι αυτός που θα διοικεί τον οργανισμό. Συμβουλευτικό Οργανο - Φόρουμ διαβουλεύσεων με ΜΚΟ και την Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ.

Εξοδα: Προβλέπονται 5 εκατ. για την ίδρυσή του και μετά για τη λειτουργία του 8 εκατ. για το 2011, 12 εκατ. το 2012 και 15 εκατ. για το 2013. Θα χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο για τους Πρόσφυγες, ένα σχετικά νέο χρηματοδοτικό μέσο της ΕΕ, που εντάσσεται στον κοινοτικό προϋπολογισμό.

Ιδρυση: Γίνεται προσπάθεια ο σχετικός Κανονισμός να ψηφιστεί μέσα στο 2009 και να ξεκινήσει η λειτουργία του το 2010. Ερχεται για ψήφιση στο ΕΚ στη Σύνοδο του Μάη.

Εδρα: Η έδρα του θα αποφασιστεί έπειτα από συμφωνία των κρατών - μελών. Εντονο ενδιαφέρον δείχνει η ελληνική κυβέρνηση να αναλάβει την έδρα της ΕΥΣΑ. Ενδιαφέρον έχει εκδηλωθεί και από τη Μάλτα με τη στήριξη της Ιταλίας.

Η Ελλάδα διεκδικεί, επίσης, έντονα τη θέση του εκτελεστικού διευθυντή ή του αναπληρωτή του. Επίσης, την επιλογή Ελλήνων για τη θέση των προϊσταμένων των διοικητικών μονάδων και υπαλλήλων - εμπειρογνωμόνων.

Το Σχέδιο Γνώμης του ελληνικού Κοινοβουλίου που διανεμήθηκε απηχεί τις κυβερνητικές θέσεις. Χαιρετίζει την ίδρυση της ΕΥΣΑ, ενώ για την έδρα, χωρίς να προτείνει την Ελλάδα, βάζει κριτήρια που φωτογραφίζουν τη χώρα μας, σύμφωνα με τις κυβερνητικές θέσεις. Ωστόσο, βάζει στο τέλος έναν «προβληματισμό» γιατί επιλέχθηκε μία τόσο «δαπανηρή» λύση όπως η ΕΥΣΑ, αντανακλώντας τη κυβερνητική θέση για μεγαλύτερη ενίσχυση των κρατών - μελών, όπως η χώρα μας, που αντιμετωπίζουν αυξημένα μεταναστευτικά ρεύματα.

Το Σχέδιο δεν κάνει την παραμικρή αναφορά στα σοβαρά προβλήματα των μεταναστών και προσφύγων στη χώρα μας και σ' όλη την ΕΕ, ούτε για το γεγονός ότι στην Ελλάδα, από τις αιτήσεις ασύλου που υποβάλλονται, γίνεται δεκτό ποσοστό που είναι μικρότερο από το 1%, πράγμα που αποτελεί ανθρωπιστικό όνειδος.

Η ΕΥΣΑ αποτελεί τμήμα της συνολικής αντιμεταναστευτικής πολιτικής της ΕΕ. Εντάσσεται στην προσπάθεια για το Κοινό Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασύλου, όπως αυτό γίνεται προσπάθεια να προωθηθεί σε πρώτη φάση με ένα πακέτο νομοθετικών μέτρων που αφορούν αναδιατύπωση και συμπλήρωση οδηγιών και κανονισμών που ήδη υπάρχουν, όπως σχετικά με: α) Τις προϋποθέσεις για τη χορήγηση ασύλου, β) Τον Κανονισμό «Δουβλίνο ΙΙ» για τη χώρα που είναι αρμόδια για την εξέταση των αιτήσεων ασύλου και γ) Τον Κανονισμό για το «Εurodack», που αποτελεί βάση ηλεκτρονικών δεδομένων δακτυλικών αποτυπωμάτων καθενός που ζητάει άσυλο, ακόμη και παιδιών από 14 ετών, ώστε να γίνεται ηλεκτρονική ταυτοποίησή τους και να αποτρέπουν τη δυνατότητα να ζητήσει κάποιος άσυλο περισσότερες φορές σε διαφορετικά κράτη - μέλη.

Εντάσσεται ακόμη στο σύνολο της μεταναστευτικής πολιτικής της ΕΕ, που περιλαμβάνει:

• Την Οδηγία της ντροπής για την κράτηση επί 18 μήνες, την απέλαση και την απαγόρευση εισόδου στην ΕΕ για μία 5ετία, όσων μεταναστών δεν έχουν άδεια παραμονής.
• Τη «μπλε κάρτα» για τους «ειδικευμένους» μετανάστες - φτηνό επιστημονικό εργατικό δυναμικό για εκμετάλλευση.
• Την ενιαία άδεια διαμονής και εργασίας, που χειροτερεύει τους όρους και την πρόσβαση μεταναστών στην ΕΕ.
• Την επιβολή κυρώσεων στους εργοδότες που απασχολούν μετανάστες χωρίς άδεια διαμονής, που στην ουσία στρέφεται ενάντια στους μετανάστες και όχι τους εργοδότες, στερώντας τους τη δυνατότητα να εργαστούν.
• Το νέο Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν, το SIS II, που αποτελεί ανώτερη τεχνική εξέλιξη του Συστήματος Σένγκεν, για το αποτελεσματικότερο και πληρέστερο φακέλωμα και την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των μυστικών υπηρεσιών, όλων όσοι κυκλοφορούν εντός της ΕΕ.
• Το Σύστημα Θεωρήσεων και Πληροφοριών Θεωρήσεων VIS, το οποίο φιλοδοξούν να αποτελέσει τη μεγαλύτερη βάση δεδομένων - φακελώματος στον κόσμο, με βιομετρικά (φωτογραφία, δακτυλικά αποτυπώματα) όλων των υπηκόων τρίτων χωρών που εισέρχονται ή ακόμη και απλώς διέρχονται στην ή από την ΕΕ.
• Το νέο σύστημα ελέγχου συνόρων που προτείνεται, με προσχήματα τη μετανάστευση και την ασφάλεια της ΕΕ (τρομοκρατία, οργανωμένο έγκλημα), που προβλέπει το Σύστημα EUROSUR (Σύστημα Διαρκούς Παρακολούθησης Εισόδου - Εξόδου και Παραμονής κάθε υπηκόου τρίτης χώρας που εισέρχεται στην ΕΕ, με βάση νέα βάση δεδομένων διασυνδεμένης με το Σύστημα Πληροφοριών VIS).
• Την ενίσχυση και στρατιωτικοποίηση του FRONTEX.

Αυτό που ενδιαφέρει την ΕΕ δεν είναι η προστασία των κυνηγημένων από τον τόπο τους, εξαιτίας της ιμπεριαλιστικής βαρβαρότητας, των επεμβάσεων, που γεννάνε τη φτώχεια, την πείνα και τη δυστυχία. Την ενδιαφέρει μόνο η αποτελεσματικότερη εκμετάλλευση των μεταναστών και προσφύγων, η διατήρησή τους σε καθεστώς μισονομιμότητας και διαρκούς ομηρίας, ώστε να αποτελούν φτηνότερη εργατική δύναμη, χωρίς δικαιώματα. Οσοι είναι χρήσιμοι για το κεφάλαιο θα ζουν στην ΕΕ, στο καθεστώς αυτό της πιο άθλιας εκμετάλλευσης. Οσοι περισσεύουν θα απελαύνονται βίαια στις χώρες καταγωγής τους, ανεξάρτητα από τον κίνδυνο ζωής που μπορεί να διατρέχουν ή θα πνίγονται στα θαλάσσια σύνορα, προσπαθώντας να πλησιάσουν την ΕΕ - φρούριο. Στο μεταξύ, οι δουλέμποροι θα συνεχίζουν να θησαυρίζουν.

Ακριβώς στην κατεύθυνση αυτή της ΕΕ κινείται η πολιτική της κυβέρνησης της ΝΔ, όπως και των προηγούμενων του ΠΑΣΟΚ.

Με πρόταση του Κ. Καραμανλή, το 2004, στον Ισπανό πρωθυπουργό Χ. Λουίς Θαπατέρο στη Μαδρίτη, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μάρτη του 2006 αποφάσισε τη δημιουργία Μόνιμου Δικτύου Θαλάσσιων Περιπολιών. Η κυβέρνηση της ΝΔ, με τη συμφωνία και του ΠΑΣΟΚ, πρωτοστατεί στην εξέλιξη, ανάπτυξη και γιγάντωση των κατασταλτικών μηχανισμών. Η πρότασή της, που παρουσίασε ο Πρ. Παυλόπουλος, είναι πολύ ευρύτερη και αποσκοπεί στη δημιουργία Ευρωπαϊκής Δύναμης Ακτοφυλακής. Πρωτοστατεί στην αναβάθμισή της, με βάση και την πρόταση για 4 περιφερειακά κέντρα επιχειρήσεων (Ζώνη 1 Ατλαντικός, Ζώνη 2, 3, 4 Δυτική, Κεντρική και Ανατολική Μεσόγειος, αντίστοιχα - η ελληνική κυβέρνηση θέλει να πάρει τη διοίκηση της Ζώνης 4, με έδρα τον Πειραιά, όπου ήδη λειτουργεί το Εθνικό Κέντρο).

Η ΕΥΣΑ δεν αποσκοπεί να βελτιώσει τις συνθήκες αίτησης και χορήγησης ασύλου, αντίθετα ο προορισμός του είναι να βελτιώσει τη συνεργασία των κρατών - μελών για να τους αντιμετωπίζουν αποτελεσματικότερα, δηλαδή να τους απωθούν ή να τους διώχνουν ευκολότερα. Γι' αυτό και συναντά την ένθερμη στήριξη της κυβέρνησης, που θέλει να πάρει και την έδρα, ώστε να βελτιώσει τις επιχειρησιακές δυνατότητες της απώθησης, καταστολής, δίωξης και επαναπροώθησης των προσφύγων, των μεταναστών συνολικά.

Αυτό που χρειάζονται οι πρόσφυγες είναι η πιστή εφαρμογή των Διεθνών Συμβάσεων για την προστασία τους, η χορήγηση ασύλου, η αποφασιστική βελτίωση των συνθηκών υποδοχής και διαβίωσής τους. Να πάψουν να αντιμετωπίζονται ως εγκληματίες, σε στρατόπεδα κράτησης.

Η νομιμοποίηση όλων των μεταναστών, η απόλαυση των ίδιων δικαιωμάτων με αυτά των ντόπιων εργαζομένων.