PUBLIUS
Αποφυγή της λογοκρισίας και ψευδαίσθηση ανωνυμίας

Ενα νέο σύστημα κρυπτογράφησης και διανομής εγγράφων μέσω του Παγκόσμιου Ιστού Πληροφοριών υπόσχεται εξασφάλιση από κυβερνητικές απαγορεύσεις και ανωνυμία εκείνου που δημοσιεύει το έγγραφο στο Ιντερνετ

Κυριακή 5 Νοέμβρη 2000

Υπάρχουν πολλοί τρόποι να τοποθετήσεις έγγραφα στο Ιντερνετ ανώνυμα (ή τουλάχιστον έτσι να νομίζεις). Αλλά κάθε ιστοσελίδα του Παγκόσμιου Ιστού Πληροφοριών (World Wide Web ή WWW ή Web) και κάθε αρχείο υπολογιστή είναι εγκατεστημένα σε κάποιον διακομιστή (υπολογιστής που εξυπηρετεί πολλούς χρήστες). Κάθε διακομιστής του Ιντερνετ έχει έναν ιδιοκτήτη γνωστό στις αρχές. Με μια δικαστική εντολή (σε ορισμένες περιπτώσεις και χωρίς αυτή) και με τη βοήθεια της αστυνομίας μια κυβέρνηση μπορεί να βρει αυτόν τον ιδιοκτήτη.

Το σύστημα Publius που μετράει ήδη μερικούς μήνες ζωής αλλάζει τον τρόπο που λειτουργεί το Web, κατά τρεις τρόπους. Πρώτα σπάει την αμφιμονοσήμαντη αντιστοιχία μεταξύ ενός ηλεκτρονικού αρχείου και ενός διακομιστή. Δεύτερο, δεν επιτρέπει στον ιδιοκτήτη του διακομιστή (και στους κυβερνητικούς πράκτορες) να διαβάσουν όλα τα αρχεία που φιλοξενεί ο διακομιστής. Τρίτο, κωδικοποιεί με τέτοιο τρόπο το αρχείο, ώστε κάθε αλλαγή σ' αυτό να μπορεί να ανιχνευτεί και να αποκαλυφθεί.

Το πρώτο βήμα είναι το πιο δύσκολο. Το συνηθισμένο είναι μια ιστοσελίδα να αντιγράφεται απευθείας στο διακομιστή που θα την κάνει διαθέσιμη στο κοινό. Το Publius παρεμβάλει ένα ενδιάμεσο βήμα. Το λογισμικό του Publius, λειτουργεί σαν μεσολαβητής - διακομιστής είτε στον υπολογιστή του συντάκτη του εγγράφου είτε σε κάποιο άλλο μηχάνημα. Με την κατάλληλη προστασία της ανωνυμίας του, μέσω μιας υπηρεσίας Ιντερνετ που προσφέρει αυτή τη δυνατότητα, ο ενδιαφερόμενος μπορεί να στείλει ένα έγγραφο (νόμιμο ή παράνομο) στο μεσολαβητή μαζί με έναν κωδικό ασφαλείας. Το λογισμικό θα κατασκευάσει μια τυχαία ακολουθία χαρακτήρων, δηλαδή ένα κλειδί, με το οποίο θα κωδικοποιήσει το αρχείο. Σε όποιον δεν έχει το κλειδί, το αρχείο φαίνεται σαν «αλαμπουρνέζικα».

Οι κατασκευαστές του συστήματος Publius, Μαρκ Γουόλντμαν, Λόρι Κράνορ και Αβιελ Ρούμπιν
Χρησιμοποιώντας μια τεχνική που υπάρχει εδώ και τριάντα χρόνια, το λογισμικό σπάει στη συνέχεια το κλειδί σε πολλά κομμάτια - 100 ή και περισσότερα. Αυτό το κάνει με τρόπο που με συγκεκριμένο αριθμό κομματιών του κλειδιού, π.χ. 20 οποιαδήποτε από τα 100 κομμάτια, να είναι δυνατή η ανασύσταση ολόκληρου του κλειδιού και η αποκωδικοποίηση του εγγράφου.

Τέλος ο μεσολαβητής στέλνει 100 αντίγραφα του κωδικοποιημένου αρχείου μαζί με ένα κομμάτι του κλειδιού το καθένα σε 100 διαφορετικούς διακομιστές ιστοσελίδων. Κανένας από τους ιδιοκτήτες των διακομιστών δεν μπορεί να αλλάξει το αρχείο γιατί δεν έχει ολόκληρο το κλειδί. Μπορεί μάλιστα να επικαλεστεί και άγνοια του περιεχομένου του αρχείου σε περίπτωση δικαστικής δίωξής του. Επιπλέον, ακόμα κι αν το κράτος καταφέρει να αποκλείσει τους 80 από τους 100 διακομιστές (πράγμα όχι εύκολο, γιατί το Ιντερνετ από κατασκευής μπορεί να παρακάμπτει προβλήματα που εμφανίζονται σε τμήμα του δικτύου) και πάλι το έγγραφο θα είναι διαθέσιμο από τους άλλους 20 διακομιστές.

Οποιος ενδιαφέρεται μπορεί να δει το αποκρυπτογραφημένο έγγραφο αλλάζοντας απλώς τις ρυθμίσεις στο πρόγραμμα πλοήγησης ιστοσελίδων που χρησιμοποιεί, έτσι ώστε να κάνε χρήση ενός μεσολαβητή του Publius. Ο μεσολαβητής θα φροντίσει να ανακτήσει όσα κομμάτια του κλειδιού χρειάζονται ώστε να αποκωδικοποιήσει το έγγραφο και να το στείλει στο χρήστη. Οπως και με τη διάθεση του εγγράφου, η ανάγνωσή του μπορεί να γίνει με σχεδόν πλήρη ανωνυμία.

Οπως λέει ο λαός μας «πίσω έχει η αχλάδα την ουρά». Η σχεδόν πλήρης ανωνυμία δεν είναι ανωνυμία. Οι κρατικές υπηρεσίες μπορούν με πολλούς τρόπους να μάθουν τόσο ποιος έβαλε τι στο σύστημα Publius, όσο και ποιος διάβασε τι. Είτε με απευθείας συνεργασία με τις ιδιωτικές εταιρίες που προσφέρουν υπηρεσίες ανωνυμίας, είτε με μυστική διείσδυση σ' αυτές, είτε με τον κλάδο του Εσελον που ασχολείται με το Ιντερνετ, μπορούν να συσχετίσουν τους επισκέπτες ενός διακομιστή με τα έγγραφα που φιλοξενεί.

Η ψευδαίσθηση του ακαταλόγιστου, η ψευδαίσθηση της ανωνυμίας και της ασφάλειας μπορεί να είναι πολύ χειρότεροι σύμβουλοι από την ανασφάλεια. Πάντως το Publius φαίνεται να εξασφαλίζει σε κάποιον αποφασισμένο να υποστεί τυχόν συνέπειες ότι θα μπορέσει να διαδώσει κάποιο σημαντικό για την κοινωνία έγγραφο που αποκρύπτεται από τους ιδιοκτήτες του, ακόμα κι αν ιδιοκτήτης είναι το κράτος.


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Scientific American»