Συζήτηση με τον Λάκη Χαλκιά και τον Βαγγέλη Κορακάκη, με αφορμή την πρώτη δισκογραφική τους συνεργασία «Λεβέντικες καρδιές» και τις κοινές εμφανίσεις τους στο «Περιβόλι τ' ουρανού»
Με αφορμή την κυκλοφορία του δίσκου και τις εμφανίσεις τους έγινε και η κουβέντα μας με τους δύο καλλιτέχνες.
Β. Κορακάκης: «Οι "Λεβέντικες καρδιές" είναι ένας λαϊκός δίσκος με ερμηνευτή τον Λάκη Χαλκιά, έναν πολύ μεγάλο τραγουδιστή, γεμάτο ήθος και γνώση και πάνω απ' όλα έναν άνθρωπο που σου δημιουργεί τη διάθεση να δουλέψεις μαζί του και να βγάλεις τον καλύτερό σου εαυτό. Ο Λάκης είναι ένας τραγουδιστής - εθνικό κεφάλαιο. Είμαι πάρα πολύ τυχερός και πολύ περήφανος που μπόρεσα να συνεργαστώ μαζί του και να κάνω ένα δίσκο ο οποίος θα μείνει για μένα, για την οικογένειά μου και για όλο τον κόσμο. Για μένα αυτή είναι όλη η μαγεία και χαρά αυτού του δίσκου...
-- Ονομάσατε το δίσκο «Λεβέντικες καρδιές». Τι είναι λεβεντιά σήμερα για έναν άνθρωπο, για έναν λαό;
Λ. Χαλκιάς: «Πιστεύω ότι το εξώφυλλο του δίσκου, που μας έκανε την τιμή να φιλοτεχνήσει ο φίλος Σπύρος Ορνεράκης (σ.σ. σκίτσο με τη φιγούρα ενός οικοδόμου με φτερά στις πλάτες, που χορεύει), τα λέει όλα για το πώς πρέπει να είναι ο λεβέντης. Είναι ο άνθρωπος που δεν έχει σκύψει ποτέ. Λεβέντης και στην καρδιά και στο μυαλό, αυτό μετράει».
Β. Κορακάκης: «Λεβέντης είναι ο άνθρωπος που δεν κάνει εκπτώσεις στη ζωή του, που παλεύει για τα ιδανικά του και αυτά που πιστεύει. Είναι ο άνθρωπος ο δίκαιος, ο τίμιος, ο αγωνιστής, αυτός που δεν είναι ρουφιάνος, που δεν είναι γλείφτης, που δεν είναι καιροσκόπος. Είναι αυτός που παλεύει για να έχει το κεφάλι ψηλά και το μέτωπο καθαρό. Αυτό είναι μεγάλη υπόθεση και για την προσωπική ζωή του καθενός και για τις σχέσεις των ανθρώπων και για τους λαούς - για τα πάντα. Οι "Λεβέντικες καρδιές" και ειδικά το ομώνυμο τραγούδι είναι ίσως το πιο πολιτικοποιημένο μέσα στο δίσκο. Σε κάποιο σημείο λέει "γι' αυτούς που κρύψανε το σπόρο της ζωής", γι' αυτούς τους ανθρώπους που πραγματικά κρατήσανε. Το τραγούδι δίνει και μια υπόσχεση και μια ελπίδα ότι αυτός ο σπόρος της ζωής υπάρχει, δεν χάνεται. Κι όταν λέμε ζωή εννοούμε μια δίκαιη ζωή με αξιοπρέπεια και χωρίς ηθικούς ξεπεσμούς».
-- Σε μια εποχή που δεν κυριαρχεί αυτό το πρότυπο ζωής...
Β. Κορακάκης: «Είναι η εποχή που καλπάζει ο καπιταλισμός, που σαρώνει... Τα μεγαλύτερα σκουπίδια που αφήνει πίσω του είναι η ηθική πτώση των ανθρώπων. Οτι πλέον αξία και μαγκιά σήμερα γίνεται η χυδαιότητα. Δηλαδή, όσο πιο χυδαίος, όσο πιο λαμόγιο είσαι, τόσο πιο πολύ είσαι μέσα σ' αυτό το κόλπο. Είναι δύσκολες οι εποχές, αλλά όσο δύσκολες και να είναι πάντα υπάρχουν και άνθρωποι οι οποίοι αντιστέκονται».
Λ. Χαλκιάς: «Υπάρχει κόσμος, νεολαία, που αντιστέκεται σήμερα σε όλο αυτό το μπάχαλο της παγκοσμιοποίησης, η οποία σαρώνει και ισοπεδώνει τους πολιτισμούς των λαών. Αυτός πιστεύω ότι είναι ο κύριος στόχος της παγκοσμιοποίησης και, βέβαια, να συνενωθούν τα μεγάλα κεφάλαια, να γίνουν ακόμα μεγαλύτερα για να κάνουν τις δικτατορίες που χρειάζονται».
-- Ο πολιτισμός, το λαϊκό τραγούδι τι θέση έχει μέσα σ' αυτό το σκηνικό;
Λ. Χαλκιάς: «Είναι παραγκωνισμένο το λαϊκό τραγούδι, είναι κόκκινο πανί, όπως λέει ο Βαγγέλης, για τα ΜΜΕ. Δεν το παίζουν. Αντίθετα, παίζουν ανθρώπους που δεν έχουν καμία σχέση με αυτό, που έχουν μάθει περισσότερο να γδύνονται παρά να ντύνονται και οι οποίοι δεν έχουν σχέση με την τέχνη και τη φιλοσοφία αυτής της δουλειάς. Αυτοί το μόνο που βλέπουν είναι το χρήμα, δεν υπάρχει τίποτα άλλο από σόου μπιζ. Ομως, δεν μπορείς να χάνεις την αξιοπρέπειά σου προκειμένου να οικονομήσεις. Οταν φεύγει από πάνω σου γίνεσαι ένα τσουβάλι με πίτουρα».
-- Παρότι το λαϊκό τραγούδι δεν στηρίζεται, συνεχίζει να συγκινεί τον κόσμο. Από πού αντλείτε, κ. Κορακάκη, την έμπνευσή σας;
Β. Κορακάκης: «Αυτό που κάνω το θεωρώ πολύ φυσιολογικό. Είναι η άποψή μου, η ματιά μου στον κόσμο, η αίσθηση που έχω για τη ζωή. Και επειδή αναφερόμαστε στο λαϊκό τραγούδι, αν κάποιοι αποφασίσανε κάποια στιγμή ότι πρέπει σιγά σιγά να το τελειώνουνε, αυτό δεν σημαίνει ότι ισχύει στην πραγματικότητα. Ισχύει για τα ΜΜΕ, που κάνουν ό,τι γουστάρουν, αλλά μέσα στην ψυχή και στην καρδιά του κόσμου αυτό το πράγμα είναι πάρα πολύ ζωντανό. Καθότι λάτρης του λαϊκού τραγουδιού, πάντα πίστευα ότι μπορώ την άποψή μου για τον κόσμο, τα όσα αισθάνομαι κλπ. να τα εκφράσω με το μπουζούκι μου και με τα τραγούδια μου. Θεωρώ ότι είναι κάτι πολύ φυσιολογικό και σημερινό, παρότι κάποιοι μπορούν να το θεωρήσουν παρωχημένο. Αυτό για μένα είναι ζωντανό, είναι αληθινό. Οσο για τα προβλήματα που υπάρχουν στη ζωή μας, μην κλείνουμε τα μάτια. Αν βγούμε έξω στο δρόμο θα τα δούμε όλα μπροστά μας. Εμπνέομαι από την καθημερινή μου ζωή. Δεν μπορείς να μην σε συγκινήσουν αυτά που αντιμετωπίζεις και βλέπεις. Εμένα με πέθανε η ιστορία ότι γκρεμίστηκε η Καισαριανή και γέμισε πολυκατοικίες. Χρόνια το έβλεπα το σκηνικό ότι κάποια στιγμή αυτά τα σπίτια θα πέσουν, θα χαθεί η γειτονιά και αυτό όντως γίνεται. Χρόνια είχα μέσα στην ψυχή μου την εικόνα του Περάματος, το οποίο σαν μαγνήτης με δένει εκεί μέσα. Με το Λαύριο το ίδιο. Νομίζω ότι αρκετά απ' αυτά τα τραγούδια έχουν αγγίξει τον κόσμο και προφανώς δεν είναι κάτι παρωχημένο αλλά επίκαιρο».
Λ. Χαλκιάς: «Ο δίσκος "Λεβέντικες καρδιές" είναι άγγιγμα ψυχής. Εχει ορισμένα τραγούδια που πραγματικά σου φέρνουν δάκρυα στα μάτια. Ο Βαγγέλης δεν είναι τυχαίος. Μεγάλωσε σε μια λαϊκή συνοικία, όπως η Καισαριανή, συνδιαλέγεται με τον κόσμο και ακούει τα πάντα. Είναι στην ηλικία που θα δώσει ακόμη μεγαλύτερα πράγματα».
-- Η διάθεση ενός δημιουργού ή ερμηνευτή να κάνει σήμερα έναν λαϊκό δίσκο συνήθως αντιμετωπίζει τις κλειστές πόρτες των περισσότερων δισκογραφικών εταιρειών. Τι σημαίνει αυτό για σας, κ. Χαλκιά, που τόσα χρόνια υπηρετείτε το λαϊκό και παραδοσιακό τραγούδι;
Λ. Χαλκιάς: «Είναι το πιο δύσκολο βήμα για έναν άνθρωπο να κάνει τη δουλειά αυτή σήμερα. Εγώ ευτύχησα να μεγαλώσω και να περάσει η θητεία μου μέσα στο τραγούδι, που αγαπώ περισσότερο και από τη ζωή μου, και να επιβιώσω με αυτό. Σήμερα είναι φοβερά δύσκολο κάποιος νέος να γίνει μουσικός και τραγουδιστής και να επιβιώσει απ' αυτό το επάγγελμα. Περάσαμε σε άλλες εποχές πια. Οι μεγάλοι καλλιτέχνες που βγήκαν κάποια στιγμή δεν έγιναν τυχαία. Δουλεύανε καταρχήν 6-7 μέρες τη βδομάδα και το πατάρι ήταν το μόνιμο σχολείο τους. Μέσα απ' αυτό και επειδή ακούγανε και λειτουργούσανε μαζί με τους άλλους που ήταν ήδη μεγάλοι, γινόταν ο ένας καλύτερος από τον άλλο. Αυτό έχει σταματήσει πια, γιατί όταν δουλεύεις 2-3 μέρες τη βδομάδα, μέχρι που να επικοινωνήσεις με τον άλλο και να ακούσεις πέντε πράγματα που θα επηρεάσουν και σένα, περνάει η σεζόν. Το πιο δύσκολο αυτή τη στιγμή είναι ότι συρρικνώθηκαν οι δισκογραφικές εταιρείες. Εφυγε η "Κολούμπια", η "Οντεόν", όλος αυτός ο κύκλος των δισκογραφικών που σε φώναζαν αν άξιζες να κάνεις δίσκο και καθένας που έβγαινε από τους μεγάλους τραγουδιστές ήταν ξεχωριστός. Σήμερα δεν υπάρχει αυτό το πράγμα. Δεν υπάρχει άνθρωπος να σου πει μια γνώμη. Γι' αυτό και δεν ξεχωρίζει τίποτα σήμερα. Ολοι οι νέοι που βγαίνουν είναι το ίδιο πράγμα, δεν ξεχωρίζουν».
-- Αυτή η ομοιομορφία προβάλλεται και από το σύνολο σχεδόν των ραδιοσταθμών...
Β. Κορακάκης: «Εκεί είναι μια απογοήτευση. Αυτό είναι ένα σχέδιο: θέλουν να τελειώνουν με την κουλτούρα των λαών».
Λ. Χαλκιάς: «Υπήρξε ένας αχταρμάς του ξένου ρεπερτορίου, που το προώθησαν επίτηδες οι δισκογραφικές στην Ελλάδα για να ξεκαρφώσουν το λαό από τη μουσική παράδοσή του. Ξεκίνησε κάτι άλλο που πέρασε και από τις γραμμές των ραδιοφώνων, που έντεχνα το άφησαν ελεύθερο για να γίνει αυτό το μπάχαλο».
-- Τι παρουσιάζετε στο «Περιβόλι τ' ουρανού»;
Β. Κορακάκης: «Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τραγούδια δικά μου, τραγούδια που έχει τραγουδήσει ο Λάκης και παλιότερα, λαϊκά και παραδοσιακά, ρεμπέτικα. Ενα απάνθισμα τραγουδιών από ένα αξιολογότατο σχήμα με μεράκι και πολύ καλές φωνές, σ' έναν ιστορικό χώρο (σ.σ. συμμετέχουν: Σταυρούλα Μανωλοπούλου, Ελένη Καπηλίδη, Αλκης Μαύρος, Βασίλης Κορακάκης).
Λ. Χαλκιάς: «Ενας χώρος καθιερωμένος στο καλό τραγούδι. Οι καλλιτέχνες που έχουν περάσει από εδώ στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων και κράτησαν το μαγαζί σε πολύ καλό επίπεδο για να μπορεί όποιος έρχεται ν' ακούσει καλό λαϊκό ελληνικό τραγούδι».
Ολοκληρώνοντας την κουβέντα οι δύο καλλιτέχνες εξέφρασαν τη ανάγκη τους να ευχαριστήσουν τον «902», τον «μοναδικό σταθμό πια που παίζει λαϊκά τραγούδια και που μας έχει στηρίξει».