Μετά τα κρυστάλλινα Αμίλητα βαθιά νερά (Η απαγωγή της Τασούλας), το μυθιστορηματικό χρονικό που απέσπασε το βραβείο αναγνωστών το 2006 του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου, το νέο βιβλίο της Ρέας Γαλανάκη «Φωτιές του Ιούδα, Στάχτες του Οιδίποδα» (εκδόσεις «Καστανιώτη»), πραγματεύεται ένα εντελώς διαφορετικό θέμα, ένα θέμα βγαλμένο μέσα από τα σπλάχνα της ορεινής, της κλειστής στον εαυτό της, Κρήτης. Το παλιό έθιμο, της καύσης του ομοιώματος του Ιούδα, της βιβλικής μορφής, ταυτόσημη με εκείνη του τραγικού Οιδίποδα, που και οι δυο αντιπροσωπεύουν το απόλυτο κακό, κέντρισε την περιέργεια της συγγραφέως, πυροδότησε την έμπνευσή της και απογείωσε την πέννα της. Τελικό προϊόν ένα άρτιο λογοτεχνικό κομψοτέχνημα.

Η Ρέα Γαλανάκη έσκυψε πάνω από τις πηγές με σεβασμό, όπως κάνει πάντα, προσπαθώντας να αποκρυπτογραφήσει την «ιστορία» της παράδοσης και στη συνέχεια να την κάνει τέχνη. Υλικά: η δεισιδαιμονία, η άγνοια, η σοφία του απλού ανθρώπου, η κακία και η εθνικιστική διαστροφή κάποιων μορφωμένων, η σιωπή των αμνών, η αποδοχή, η συνενοχή, το «εύκολο χρήμα», η αξιοπρεπής φτώχεια. Μια νεαρή δασκάλα πάει να διδάξει σε ένα ορεινό χωριό της νήσου, παραμονές εκλογών. Η άφιξή της προκαλεί τη δυσπιστία των ντόπιων, όχι όλων ευτυχώς, και η παρουσία της θα προκαλέσει προβλήματα στην κλειστή κοινωνία του μικρού τόπου.

Ανομολόγητα μυστικά θα αφυπνιστούν και θα σηκωθούν από τα βάθη της λήθης, μυστικά που μιλούν για άνομους έρωτες, για αιμομιξίες, για φυγές, για περίεργες αντιλήψεις σχετικά με το Νόμο αλλά και την παρανομία. Μυστικά βαμμένα με αίμα, μυστικά καλά κρυμμένα μέσα στη σιωπή, που είναι ένα είδος συνενοχής. Δεν είναι; Μα πάνω απ' όλα, ο κυρίαρχος, ο μάγος έρωτας, ο μεγάλος ανατροπέας, που δεν υπακούει σε κανέναν νόμο, που αψηφά τις συμβάσεις και τους κινδύνους, που καταργεί τους άγραφους νόμους και υπαγορεύει τον δικό του, το μοναδικό νόμο.

Ο γάμος του Ζάχαρη και της Μάρθας στο λημέρι πάνω στο βουνό, όπου οι αντάρτες χόρεψαν τον δικό τους χορό του Ησαΐα, έναν παμπάλαιο χορό της Κρήτης, με ένα «κλαράκι από θυμάρι αντί για λεμονανθούς, καρφιτσωμένο στο αμπέχονο πάνω στο μέρος της καρδιάς της» είναι από τις κορυφαίες σελίδες του μυθιστορήματος.

«Οι αντάρτες μαζί με τη νύφη, όλοι τους ζωσμένοι τα όπλα και φισεκλίκια τους, με το κοντό στη μέση τους μαχαίρι, είχαν πιάσει τα χέρια σχηματίζοντας γύρω από το λυράρη τον κύκλο του χορού».

Σελίδες γραμμένες με πάθος και έμπνευση, σελίδες υψηλής λογοτεχνίας αλλά όχι μόνον. Η ηρωίδα της Ρέας Γαλανάκη, η Μάρθα κατανοεί και εξηγεί και τα παλιά και τωρινά, κατανοεί, εξηγεί αλλά δεν αποδέχεται. Κάποια στιγμή, η νεαρή γυναίκα θα ορθώσει το ανάστημά της και θα σταματήσει το απόλυτο κακό να συνεχίζει να κάνει τη δουλειά του - να λερώνει ό,τι αγγίζει. Η νεαρή δασκάλα μαθαίνει να αγνοεί το φόβο. Αντιστέκεται. Γι' αυτό παραμένει συναισθηματικά και ηθικά αλώβητη στο εκρηκτικό σκηνικό, όπου ο μύθος και η πραγματικότητα, η παράδοση και το σήμερα, το υπαρκτό - ανύπαρκτο συγκρούονται βάζοντας φωτιά σε αρχετυπικά πρότυπα.

Ενα πολυδιάστατο και πολυσήμαντο μυθιστόρημα όπου όλες οι λογοτεχνικές και συγγραφικές αρετές της Ρέας Γαλανάκη ενώθηκαν στις σελίδες του.