Κρίση, κρίση, κρίση... Σε όλα τα επίπεδα. Παντού. Οπου κι αν γυρίσεις, με όποιον κι αν μιλήσεις για μια κρίση θα σου πει. Η κρίση βέβαια στα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα (ΔΗΠΕΘΕ) κρατάει πολλά χρόνια. Αλλά ποιος νοιάζεται; Οι υπουργοί Πολιτισμού τα τελευταία χρόνια αλλάζουν σαν τα πουκάμισα. Ωσπου να ενημερωθεί ο ένας, έρχεται ο άλλος και το παραμύθι συνεχίζεται.

Ετσι και ο νέος υπουργός Πολιτισμού - Τουρισμού, Παύλος Γερουλάνος, δύο μήνες και κάτι μέρες μετά την ανάληψη καθηκόντων του και ακόμη ενημερώνεται! Για όλα τα θέματα που ζητούν λύση η απάντηση είναι ότι ενημερώνεται ο υπουργός. Στο μεταξύ, τα ΔΗΠΕΘΕ δεν έχουν πάρει ακόμη ούτε την προτελευταία δόση που έπρεπε να την πάρουν γύρω στο Μάη. Πότε θα πάρουν την τελευταία δόση της περσινής θεατρικής περιόδου; «Αγνωσται αι βουλαί» του ΥΠΠΟ και του υπουργού αλλά ...και του ΕΚΕΘΕΧ, που δεν ακούγεται καθόλου τελευταία. Από την άλλη δε πηγή χρηματοδότησης, που είναι οι δήμοι, κι εκεί τα πράγματα είναι δύσκολα. Και οι δήμοι δεν έχουν λεφτά. Πού πήγαν αυτά τα λεφτά; Πώς θα επιβιώσουν τα ΔΗΠΕΘΕ; Ποιος αλήθεια νοιάζεται;

Ανεξαρτήτως, βέβαια, των όποιων προβλημάτων, που μας υποχρεώνουν τα τελευταία χρόνια να μιλάμε για κρίση, ο θεσμός των Δημοτικών Περιφερειακών Θεάτρων διέγραψε έναν κύκλο θετικό και αποδοτικό. Ολοι θεωρούν απαραίτητο τον επανακαθορισμό του θεσμού επάνω σε νέες βάσεις, οι οποίες θα ακολουθούν τόσο τις καλλιτεχνικές όσο και τις ευρύτερες κοινωνικές εξελίξεις, σε καμιά περίπτωση όμως αυτό δεν μπορεί να σημαίνει κατάργηση κάποιων θεάτρων όπως συζητήθηκε αρκετές φορές, χωρίς να έχει λήξει τελείως το θέμα.

Πάει καιρός που ο πρώην υπουργός Πολιτισμού, Μιχάλης Λιάπης, μπροστά στο πρόβλημα που αντιμετώπιζαν τα ΔΗΠΕΘΕ και είχε να κάνει με τη μη καταβολή της επιχορήγησης από την πλευρά του ΥΠΠΟ, είχε χαρακτηρίσει το 2008 μεταβατικό χρόνο, καθώς σύμφωνα με τα σχέδια θα γινόταν επαναδιαπραγμάτευση των επιχορηγήσεων από το νεοσυσταθέν τότε Εθνικό Κέντρο Θεάτρου και Χορού (ΕΚΕΘΕΧ), με βάση τις υπάρχουσες πιστώσεις. «Στο τέλος του 2008, όμως» - είχε πει χαρακτηριστικά - «τραβάμε μία γραμμή! Από τώρα το ΕΚΕΘΕΧ θα συνεργαστεί με τα ΔΗΠΕΘΕ, ώστε να διαμορφωθεί νέο πλαίσιο συνεργασίας, με ισχύ από 1/1/09, με βάση το ποια πληρούν τις προϋποθέσεις. Ελεγχος, με προϋπολογισμό - απολογισμό, αξιολόγηση. Χρειάζεται επανεξέταση και προσαρμογή στα νέα δεδομένα. Γιατί άλλα Περιφερειακά Θέατρα απέδωσαν πολλά, άλλα ελάχιστα».

Παρουσία του ίδιου υπουργού λίγο πριν την αντικατάστασή του, από τον νυν αρχηγό της ΝΔ, Αντώνη Σαμαρά, αρχές του περσινού φθινοπώρου ο πρόεδρος του Κέντρου, Γ. Δραγώνας, είχε πει: «Τους δίνουμε δύο χρόνια χάριτος. Θα παίρνουν ένα ποσοστό χρημάτων και το υπόλοιπο θα μπαίνει σε λογαριασμό από όπου τα πιο "κινητικά" ΔΗΠΕΘΕ θα παίρνουν τα υπόλοιπα ως μπόνους».

Ετσι, λοιπόν, διάγοντας περίοδο «χάριτος» τα ΔΗΠΕΘΕ κλήθηκαν να υπογράψουν μια προγραμματική σύμβαση για ενάμιση χρόνο. Από την 1/1/2009 μέχρι τις 30/6/2010, καθώς αυτή είχε προ πολλού λήξει. Ωστόσο, σημειώθηκε εμπλοκή στην υπογραφή της «Προγραμματικής Συμφωνίας». Το ΔΣ του ΕΚΕΘΕΧ σε ανακοίνωσή του αναφέρει: «Μολονότι αρκετά ΔΗΠΕΘΕ είχαν ήδη υπογράψει τη σχετική συμφωνία, η ΚΕΔΚΕ ενημέρωσε το ΕΚΕΘΕΧ για διαφωνίες που είχε επί ορισμένων σημείων. Ο πρόεδρος του ΕΚΕΘΕΧ Γ. Δραγώνας συναντήθηκε με τον δήμαρχο Λάρισας και αντιπρόεδρο της ΚΕΔΚΕ Κωνσταντίνο Τζανακούλη και συμφωνήθηκε να ορίσουν έναν εκπρόσωπό τους, ώστε να αναζητηθεί κοινά αποδεκτή λύση. Από πλευράς ΕΚΕΘΕΧ τη διαπραγμάτευση θα διενεργήσει το μέλος του ΔΣ, καθηγητής του ΑΠΘ, Απόστολος Βέττας».

Τα βασικά σημεία της συνταχθείσας προγραμματικής σύμβασης ήταν οι υποχρεώσεις του ΕΚΕΘΕΧ, η καταβολή της επιχορήγησης, οι υποχρεώσεις του δήμου, τα όργανα διοίκησης και λειτουργίας των ΔΗΠΕΘΕ και οι υποχρεώσεις τους. Σε ό,τι αφορά στην επιχορήγηση παραμένει ασφαλώς στα ίδια επίπεδα, 200.000 ευρώ για το 2009 και 100.000 ευρώ για το πρώτο εξάμηνο του 2010, «εφόσον και από την πλευρά του δήμου επιχορηγηθεί αποδεδειγμένα το ΔΗΠΕΘΕ τουλάχιστον με ίσο ποσό»... «Αλλως και εφόσον η επιχορήγηση εκ μέρους του δήμου είναι μικρότερη, η επιχορήγηση του ΕΚΕΘΕΧ θα ανέλθει σε ποσό ίσο προς την επιχορήγηση του δήμου». Στο άρθρο 4, όμως, σε μια παράγραφο έμπαινε το ζήτημα έκτακτης επιχορήγησης για την οποία καθοριστικά κριτήρια θα αποτελούν ...«η προσωπικότητα και το έργο του καλλιτεχνικού διευθυντή, ο συνδυασμός ποικίλων κριτηρίων ποιοτικών και ποσοτικών... καθώς και η αξιολόγηση του γενικού επιπέδου της καλλιτεχνικής, οργανωτικής και διοικητικής ηγεσίας των ΔΗΠΕΘΕ»!

Βέβαια, στη σύμβαση τίθεται χρονοδιάγραμμα καταβολής της επιχορήγησης, άσχετα αν ποτέ δεν τηρείται. Πρώτη καταβολή το Φλεβάρη, δεύτερη το Μάη, τρίτη τον Αύγουστο και η τελευταία το Νοέμβρη. Το ΕΚΕΘΕΧ, βέβαια, γίνεται αυστηρό με το δήμο υποχρεώνοντάς τον τουλάχιστον μέχρι το τέλος της θεατρικής σεζόν να έχει καταβάλει την επιχορήγηση, διαφορετικά «το ΕΚΕΘΕΧ αποκτά δικαίωμα καταγγελίας της σύμβασης». Δε βάζει παρόμοιο όρο για το Κέντρο ή το ΥΠΠΟ, φυσικά. Αυτό έχει το δικαίωμα να τα δίνει όποτε θέλει, κι ας ορίζει - δήθεν - τους μήνες καταβολής της επιχορήγησης.

Κι έτσι τα ΔΗΠΕΘΕ βρίσκονται και πάλι στη δυσάρεστη θέση της αναμονής της κρατικής επιχορήγησης, ενώ ταυτόχρονα πρέπει να παράξουν έργο, που σημαίνει οικονομικές υποχρεώσεις απέναντι στο καλλιτεχνικό και διοικητικό προσωπικό, απέναντι στους προμηθευτές, απέναντι στο ΙΚΑ, κλπ.

Η προσπάθεια, από το 1983 και μετά, να αποκτήσει η περιφέρεια την πολιτιστική της φυσιογνωμία, ώστε οι δήμοι και οι κοινότητες να μη δέχονται παθητικά τα πολιτιστικά αγαθά του κέντρου, αλλά και η προσπάθεια να δοθεί η ευκαιρία στους νέους της περιφέρειας να εκφράσουν τις καλλιτεχνικές τους ανησυχίες, να τονωθεί η πολιτιστική ζωή που ήταν υποβαθμισμένη και γενικότερα να δοθούν ευκαιρίες και δυνατότητες για γενικότερη πολιτιστική άνθηση, ευοδώθηκε, ως ένα βαθμό τουλάχιστον, με τη λειτουργία των ΔΗΠΕΘΕ, που σήμερα αριθμούν τα δεκαέξι. Τα ΔΗΠΕΘΕ, άλλο περισσότερο και άλλο λιγότερο, προσφέρουν αξιόλογο έργο στην επαρχία και δίνουν μια σοβαρή πολιτιστική ανάσα στην ύπαιθρο.

Ομως, τα ΔΗΠΕΘΕ αντιμετώπισαν και αντιμετωπίζουν ποικίλα εμπόδια, που είναι κυρίως τα οικονομικά προβλήματα του δήμου που δεν επιτρέπουν την έγκαιρη κατάθεση της επιχορήγησης, και οι καθυστερήσεις της επιχορήγησης και από την πλευρά του ΥΠΠΟ. Πώς λοιπόν να συνεχίσουν; Μπορούν τα πάντα να στηρίζονται στον ηρωισμό των εργαζομένων σ' αυτά;

Καλά τα ταξιδάκια, κύριε υπουργέ, σε Ουάσιγκτον και Νέα Υόρκη, αλλά τα θέματα του υπουργείου σας τρέχουν... και στη μικρή Ελλάδα περιμένουν. Πόσο ακόμη;