Οι αλλαγές οδηγούν σε ριζική ανατροπή του υφιστάμενου συστήματος, ενώ όπως έκανε σαφές στη δεύτερη συνάντηση του προσχηματικού διαλόγου ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων Α. Λοβέρδος, όλα αυτά περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα του κυβερνώντος κόμματος από το 2007.

Συγκεκριμένα, οι δομικές αλλαγές προβλέπουν:

• Μειώνουν συντάξεις - αυξάνουν τα όρια ηλικίας καθώς σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές που θα επεξεργαστεί η Επιτροπή των Ειδικών σχεδιάζεται η «θεσμοθέτηση της βασικής σύνταξης ως κοινής αφετηρίας για όλες τις κύριες συντάξεις και στην ενίσχυση της ανταποδοτικής σχέσης εισφορών - παροχών, καθώς και στην ενίσχυση των κινήτρων ασφάλισης και παραμονής στην εργασία (εξάλειψη των κινήτρων για πρόωρη συνταξιοδότηση)». Με τη θεσμοθέτηση της «βασικής σύνταξης», που σήμερα, με όσα έχουν αναφερθεί, την ορίζουν στα 360 ευρώ περίπου (προνοιακή σύνταξη ΟΓΑ), περνάμε στο νέο μοντέλο συντάξεων, το οποίο θα εγγυάται μόνο αυτά τα ελάχιστα όρια. Από εκεί και πέρα το ύψος της σύνταξης θα εξαρτάται από το σύνολο των εισφορών και τα χρόνια εργασίας του ασφαλισμένου. Οχι από τα τελευταία χρόνια (πενταετία) όπως ισχύει σήμερα. Επιπλέον, το μοντέλο αυτό προϋποθέτει και την αλλαγή του ποσοστού αναπλήρωσης που ισχύει (70% ή 80% επί του συντάξιμου μισθού). Κάτι βέβαια για το οποίο η κυβέρνηση σκόπιμα δεν ανοίγει τα χαρτιά της. Με δυο λόγια, το νέο μοντέλο που ωριμάζει στα κυβερνητικά επιτελεία - αν ήδη δεν είναι έτοιμο - διαγράφει όλα τα μέχρι τώρα δεδομένα. Και τα χρόνια ηλικίας συνταξιοδότησης και τα ποσοστά αναπλήρωσης και το ύψος των συντάξιμων αποδοχών.

Επιπλέον η «εξάλειψη των κινήτρων στις πρόωρες» σημαίνει ότι στις κατηγορίες ασφαλισμένων που μέχρι τώρα μπορούσαν να φύγουν νωρίτερα (π.χ. μητέρες ανηλίκων) θα τους απαγορευτεί κάτι τέτοιο αυξάνοντας το «πρόστιμο» της πρόωρης αποχώρησης. Σήμερα το πρόστιμο αυτό ισούται με μείωση κατά 6% για κάθε χρόνο. Ομως θα έχουμε επεμβάσεις και στα «ειδικά όρια» στην ηλικία συνταξιοδότησης. Δηλαδή σε όλες εκείνες τις κατηγορίες εργαζομένων που εξασφάλιζαν πλήρες συνταξιοδοτικό δικαίωμα πριν από τα 65 και 60 χρόνια. Αλλωστε δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι όλοι οι αντιασφαλιστικοί νόμοι που έχουν ψηφιστεί από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 οδηγούν το ηλικιακό όριο για όλους, άνδρες και γυναίκες και για όλα τα Ταμεία στα 65 χρόνια και «εθελοντικά» και πέρα απ' αυτό.

• Μειώνουν την κρατική χρηματοδότηση. Τη δημιουργία αυτού του νέου μοντέλου έρχεται να εξυπηρετήσει και ο «λογιστικός διαχωρισμός των προνοιακών από τις ασφαλιστικές παροχές», αφού η κυβέρνηση θεωρεί ότι ένα σημαντικό τμήμα από τις σημερινές συντάξεις, και ιδιαίτερα στις κατώτερες, δεν προέρχεται από τις πραγματικές εισφορές των ασφαλισμένων, αλλά σε αυτές εμπεριέχεται και το λεγόμενο «προνοιακό» κομμάτι. Εδώ η απάτη της κυβέρνησης είναι εξόφθαλμη. Γιατί, αφού με τους νόμους τους μείωσαν τις συντάξεις σε επίπεδα κάτω και απ' αυτά των κατώτερων, στη συνέχεια τις συμπλήρωσαν με το λεγόμενο «προνοιακό» τμήμα για να μην πεθαίνουν οι συνταξιούχοι από την πείνα. Τώρα, λοιπόν ισχυρίζονται ότι π.χ. ένας συνταξιούχος με 4.500 ένσημα στο ΙΚΑ δεν εξασφαλίζει από τις εισφορές του ούτε την κατώτερη σύνταξη, που σήμερα είναι 486 ευρώ και πως ένα μέρος απ' αυτά είναι «προνοιακή» παροχή, είναι δηλαδή χάρισμα από το κράτος. Τι δε μας λένε: Οτι ένας συνταξιούχος ακόμα και με 4.500 ένσημα, δικαιούται περισσότερα, μεγαλύτερη σύνταξη από αυτή που παίρνει σήμερα, αλλά δεν του τα δίνουν γιατί διαμόρφωσαν τον υπολογισμό της σύνταξης όπως αυτοί θέλουν. Να θυμίσουμε μόνο ότι κατάργησαν από τον υπολογισμό της σύνταξης τα δώρα (Χριστουγέννων, Πάσχα), με αποτέλεσμα οι συντάξεις για εκατοντάδες χιλιάδες να κατρακυλήσουν κάτω και από τα κατώτερα όρια. Σημειώνεται πως σύμφωνα με σχετικές μελέτες η μέση σύνταξη του ΙΚΑ σήμερα (αν δεν του είχαν λεηλατήσει τα αποθεματικά του) θα 'πρεπε να ξεπερνά τα 1.170 ευρώ. Κι αυτό με εξασφαλισμένη την οικονομική βιωσιμότητα του ΙΚΑ για πολλές δεκαετίες. Ομως το 2009 η μέση σύνταξη του ΙΚΑ ήταν μόλις 662,86 ευρώ, ενώ το Ταμείο του είναι άδειο! Συμπέρασμα: Ολα αυτά τα περί «προνοιακού» τμήματος στις συντάξεις είναι μια φιλολογία για να ανοίξει το παράθυρο σε κάτι άλλο. Στον στόχο που έχει η κυβέρνηση για μείωση της κρατικής χρηματοδότησης, η οποία δε θα καλύπτει πλέον τις συντάξεις συνολικά, αλλά μόνο εκείνο το τμήμα που αφορά το «προνοιακό κομμάτι» ή στην καλύτερη περίπτωση τη λεγόμενη «βασική σύνταξη». Να, γιατί τους είναι αναγκαίος ο «λογιστικός διαχωρισμός».

• Σε κίνδυνο η δημόσια Κοινωνική Ασφάλιση

  Αυξάνουν τα χρόνια που κάποιος πρέπει να δουλεύει για να πάρει σύνταξη, με την «ενίσχυση των κινήτρων εθελοντικής παραμονής στην εργασία, μετά τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος». Αυτός είναι ο δεύτερος τρόπος αύξησης των ορίων συνταξιοδότησης και μάλιστα των ανώτερων ορίων (65ο έτος), με το «καρότο» των κινήτρων. Μόνο που η παραμονή αυτή θα καταστεί με το χρόνο υποχρεωτική καθώς το νέο σύστημα οδηγεί ντε φάκτο σε χαμηλότερες συντάξεις από τις σημερινές. Πολύ περισσότερο που ήδη η ανεργία και η ευελιξία, όποιο και αν είναι τυπικά το ανώτερο ηλικιακό όριο, οδηγεί κατ' ανάγκη σε δραματική αύξηση των ορίων ηλικίας.

• Επεκτείνουν τα «επαγγελματικά ταμεία» - ενισχύουν τον κεφαλαιοποιητικό χαρακτήρα της Ασφάλισης καθώς «θα αναζητηθούν φορολογικά κίνητρα προκειμένου να ενθαρρυνθεί η κλαδική επαγγελματική ασφάλιση, ώστε να ενισχυθούν οι συμπληρωματικές παροχές προς τους ασφαλισμένους». Τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης ήδη έχουν νομοθετηθεί με το νόμο 3029/2002 του ΠΑΣΟΚ. Στο φόντο όμως του νέου μοντέλου, όπου η δημόσια σύνταξη θα συρρικνωθεί, η επαγγελματική ασφάλιση αποκτά επείγοντα χαρακτήρα για να αναπληρώσει σε κάποιο βαθμό τις χαμένες συνταξιοδοτικές αποδοχές. Μόνο που αυτό σημαίνει πρόσθετες εισφορές από τους εργαζόμενους κι από πάνω χωρίς να υπάρχει καμιά εγγύηση για το ύψος των συντάξεων που θα δίνουν αυτά τα Ταμεία. Ολα πλέον θα εξαρτώνται από την απόδοση των εισφορών στα χρηματιστήρια. Επιπλέον, τα επαγγελματικά ταμεία θα γίνουν οι τροφοδότες των χρηματαγορών άρα και των επιχειρήσεων που ψάχνουν εκεί άντληση νέων κεφαλαίων. Η τοποθέτηση του Χρ. Πρωτόπαππα στη συζήτηση στην Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής ότι πρέπει να πάμε σε ένα «μεικτό σύστημα με κεφαλαιοποιητικά στοιχεία» είναι ενδεικτική.
• Μειώνουν τις παροχές μέσω ενοποιήσεων των Ταμείων με «Ενοποιήσεις των ταμείων κύριας ασφάλισης με κατεύθυνση τη συγκρότηση τριών ομάδων, Μισθωτοί, Αυτοαπασχολούμενοι, Αγρότες... Στο πλαίσιο αυτό είναι απαραίτητη η αναζήτηση βιώσιμων σχημάτων για την επικουρική ασφάλιση». Οι μέχρι τώρα ενοποιήσεις οδήγησαν σε συρρίκνωση των παροχών. Μέσα από τις συγχωνεύσεις έγινε και γίνεται «συγχώνευση» ασφαλιστικών δικαιωμάτων. Το ΠΑΣΟΚ, μετά το νόμο Πετραλιά, κάνει το τελευταίο βήμα με τη δημιουργία τριών (3) Ταμείων κύριας ασφάλισης. Που σημαίνει ότι π.χ. όλοι οι μισθωτοί θα καταλήξουν σε ένα Ταμείο και εννοείται αργά ή γρήγορα θα ακολουθήσει και η «ενοποίηση» προς τα κάτω όλων των ασφαλιστικών δικαιωμάτων. Οσον αφορά στα επικουρικά και εδώ αναζητούνται «βιώσιμα σχήματα», δηλαδή το τσουβάλιασμα σε 5-6 επικουρικά ταμεία, όπως προβλέπεται και στο πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ. Στόχος, τα πλεονασματικά Ταμεία να καλύψουν όσα Ταμεία παρουσιάζουν σήμερα οικονομικά προβλήματα. Η εξέλιξη αυτή θα κάνει πιο εύκολη και την εφαρμογή της πρόβλεψης του νόμου Πετραλιά, να μειωθούν οι επικουρικές συντάξεις στο 20%, καθώς ακόμα και εκείνα τα Ταμεία που σήμερα είναι πλεονασματικά, σιγά - σιγά θα φορτωθούν τα ελλείμματα κάποιων άλλων. Ετσι οι ασφαλισμένοι και πάλι θα φορτωθούν τα βάρη που δεν αναλαμβάνουν το κράτος και οι εργοδότες.

• Καταργούν το καθεστώς των ΒΑΕ με τη «θέσπιση ενιαίου καθεστώτος για τα Βαρέα και Ανθυγιεινά Επαγγέλματα και την επικαιροποίησή του...». Ηδη η κυβέρνηση της ΝΔ, με το πόρισμα της Επιτροπής Μπεχράκη, έχει κάνει την κατάλληλη προετοιμασία, αφού αποχαρακτηρίζει τη συντριπτική πλειοψηφία από τα επαγγέλματα και τις ειδικότητες που σήμερα ανήκουν στο καθεστώς αυτό. Η εφαρμογή του θα απαλλάξει πρωτίστως την εργοδοσία από το επασφάλιστρο, ενώ την ίδια στιγμή θα αυξήσει τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης 5-7 χρόνια, για τους εργαζόμενους στα επαγγέλματα που θα αποχαρακτηριστούν.
• Πετσοκόβουν τις αναπηρικές συντάξεις με τη «θέσπιση ενιαίου καθεστώτος απονομής συντάξεων με αναπηρία σε όλα τα ταμεία». Δεδηλωμένη θέση όλων των μέχρι τώρα κυβερνήσεων ήταν ο δήθεν υψηλός αριθμός αναπηρικών συντάξεων και μάλιστα τη στιγμή που το κράτος δεν κάνει τίποτα για να περιοριστούν έστω τα εργατικά δυστυχήματα, ενώ οι επαγγελματικές ασθένειες θερίζουν, χωρίς βέβαια ποτέ να καταγράφονται οι πραγματικές αιτίες που τις προκαλούν. Με δεδομένο μάλιστα ότι μέχρι τώρα οι νομοθετικές παρεμβάσεις που έχουν γίνει χειροτερεύουν τους όρους απονομής αναπηρικής σύνταξης, είναι βέβαιο ότι η κυβέρνηση θα κινηθεί στην ίδια κατεύθυνση. Οι γκαιμπελίσκοι σηκώνουν κουρνιαχτό για τις αναπηρικές συντάξεις, όταν σήμερα στον μεγαλύτερο ασφαλιστικό οργανισμό, στο ΙΚΑ, η δαπάνη του γι' αυτές είναι μόλις το 9,2% των συνολικών δαπανών για τις συντάξεις του και ενώ η μέση αναπηρική σύνταξη είναι 528,9 ευρώ (πηγή: Προϋπολογισμός ΙΚΑ 2010). Γι' αυτά τα 500 ψωροευρώ αφρίζουν, όταν δίπλα μας τα κέρδη των επιχειρήσεων συσσωρεύονται προκλητικά.
• Διατηρούν τις αδικίες στη διαδοχική ασφάλιση αφού κύριος στόχος της είναι «να διευκολυνθεί η κινητικότητα στην αγορά εργασίας». Η μέχρι τώρα επεξεργασία που έχει γίνει, καθώς και το πόρισμα από την επιτροπή που είχε συστήσει η προηγούμενη κυβέρνηση, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι τα μερεμέτια που θα γίνουν θα αυξήσουν τις συντάξεις κατά ένα 5% έως 8%, όταν οι πραγματικές απώλειες των ασφαλισμένων σε περισσότερα από ένα Ταμείο κατά τη διάρκεια του εργάσιμου βίου τους, φτάνουν μέχρι και 30% της σύνταξής τους και όταν πρόκειται για ασφαλισμένους σε περισσότερα από δύο Ταμεία, οι απώλειες ξεπερνούν και το 50%! Να, γιατί ο πραγματικός στόχος του όψιμου αυτού ενδιαφέροντος δεν είναι η αποκατάσταση των αδικιών, αλλά η ενίσχυση της εργασιακής περιπλάνησης των εργαζομένων, στην οποία μέχρι τώρα το νομοθετικό πλαίσιο της διαδοχικής ασφάλισης σηκώνει σοβαρά εμπόδια και αποτρέπει τους εργαζόμενους από το να αλλάζουν εύκολα εργασία και ταμείο ασφάλισης, όπως δηλαδή απαιτεί σήμερα η αγορά.

• Παγιώνουν τις χαριστικές ρυθμίσεις προς τις επιχειρήσεις με την «καθιέρωση πάγιου συστήματος ρύθμισης των οφειλών των επιχειρήσεων προς τα ταμεία...». Την ώρα που δήθεν κόπτονται για την εισφοροδιαφυγή και την εισφοροαποφυγή, επεξεργάζονται να παγιώσουν ένα σταθερό και πάγιο σύστημα χαριστικών ρυθμίσεων για τις οφειλές των εργοδοτών. Δηλαδή οι εργοδότες θα μπορούν να παρακρατούν τις εισφορές των εργαζομένων και να μην τις αποδίδουν, αφού θα μπορούν με αυτό το πάγιο σύστημα να ρυθμίζουν σύμφωνα με το συμφέρον τους τις οφειλές τους. Αποκαλύπτεται έτσι η τεράστια υποκρισία κυβέρνησης και εργοδοτών και γι' αυτό το ζήτημα. Αλλωστε, παρά τις χαριστικές ρυθμίσεις π.χ. στο ΙΚΑ, το ποσό των βεβαιωμένων εισφορών που δεν καταβάλλεται αντί να μειώνεται αυξάνεται με ραγδαίους ρυθμούς. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, οι βεβαιωμένες εισφορές που δεν έχουν καταβληθεί στον Οργανισμό το 2009 ανέρχονται στο ποσό των 4,7 δισεκατομμυρίων ευρώ από τα 1,7 δισ. ευρώ το 2003, αύξηση κατά 176,5%!
• Υποχρηματοδοτούν την Κοινωνική Ασφάλιση με την «Ανασύσταση του Εθνικού Κεφαλαίου Αλληλεγγύης των Γενεών με χρηματοδότηση από την άμεση φορολογία, την αξιοποίηση δημόσιας περιουσίας και άλλες πηγές...». Οι βαρύγδουποι τίτλοι δεν μπορούν να κρύψουν την ουσία. Και η ουσία είναι όχι πως θα χρηματοδοτηθεί το σύστημα της δημόσιας Κοινωνικής Ασφάλισης, αλλά πως το κράτος και οι εργοδότες θα πληρώνουν όλο και λιγότερα. Πουθενά δεν υπάρχει η δέσμευση ότι το κράτος θα χρηματοδοτεί το δημόσιο σύστημα σύμφωνα με τις ανάγκες του. Το αντίθετο, η επίκληση της δημοσιονομικής σταθερότητας, αλλά και η χρόνια πρακτική των κυβερνήσεων προεξοφλεί την πάγια υποχρηματοδότηση της Κοινωνικής Ασφάλισης και στο μέλλον. Και ένα τέτοιο σύστημα επεξεργάζονται σήμερα με το διάλογο - απάτη που έστησαν.