ΒΙΒΛΙΟ
«Κιβωτός» του νεοελληνικού θεάτρου
Κυριακή 19 Νοέμβρη 2000

Οι ερευνητές, οι μελετητές, οι καλλιτέχνες του Ελληνικού θεάτρου, ιδιαίτερα οι ηθοποιοί και το σωματείο τους, οφείλουν μεγάλες χάρες στο σεμνό «εργάτη» του θεάτρου και των γραμμάτων (ηθοποιό, συγγραφέα, μεταφραστή) Θόδωρο Εξαρχο και στο μακρόχρονο, αντιμέτωπο με πολλά προβλήματα, επίπονο ερευνητικό και συγγραφικό πόνημά του «Ελληνες Ηθοποιοί» («Δωδώνη»). Πόνημα, καθ' όλα σπουδαίο και αξιέπαινο, το οποίο όχι μόνον «απαθανατίζει» (και με φωτογραφίες) όλους τους ηθοποιούς, προσφέροντας πολύπλευρες πληροφορίες για τον ατομικό και θεατρικό βίο τους, αλλά και συνιστά ένα είδος ελληνικής θεατρικής εγκυκλοπαίδειας. Εγκυκλοπαίδεια, η οποία, καθώς εμμέσως καταγράφει την εξέλιξη του θεάτρου μας τους δύο τελευταίους αιώνες, αποτελεί «παρακαταθήκη» για μια σφαιρική ιστοριογράφηση, στο μέλλον, του νεοελληνικού θεάτρου. Δίκαια, λοιπόν, οι δύο πρώτοι τόμοι αυτού του πρωτότυπου έργου, οι οποίοι υποτιτλίζονται «Αναζητώντας τις ρίζες», απέσπασαν το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών (1997). Θυμίζουμε ότι ο α' τόμος λεξικογραφούσε ηθοποιούς από τα τέλη του 18ου αιώνα μέχρι το 1899 και ο β' εκκινούσε με έτος γέννησης από το 1900 μέχρι το 1925.

Πρόσφατα ολοκληρώθηκε το έργο αυτό, με την έκδοση του γ' τόμου, με υπότιτλο «Η γενιά μας (έτος γέννησης από 1926 μέχρι 1940)», γενιά στην οποία ανήκει και ο Θ. Εξαρχος. Ο γ' τόμος (800 σελίδες) - λόγω του πολλαπλάσιου αριθμού των ηθοποιών, σε σχέση με όσους από τον 18ο αιώνα και μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αποτολμούσαν να κάνουν το «αμαρτωλό», καταραμένο, επικηρυγμένο από την εκκλησία «επάγγελμα του διαβόλου» - απαρτίζεται από δύο τόμους, από τους οποίους ο πρώτος περιλαμβάνει ονόματα από το Α έως το Λ και ο δεύτερος από το Μ έως το Ω. Ο γ' τόμος χωρίζεται σε τρία μέρη. Στο α' μέρος περιλαμβάνονται: Σημείωμα του εκδότη. Πρόλογος του Κώστα Γεωργουσόπουλου, ο οποίος χαρακτηρίζει τον Θ. Εξαρχο «κηπουρό» του «βαθύρριζου, πολύκλαδου δέντρου» του νεολληνικού θεάτρου και το έργο του «σωσίβιο του θεάτρου μας». Εισαγωγή του συγγραφέα. Οι γεννημένοι από το 1926-40 ηθοποιοί. Το β' μέρος παρουσιάζει ειδικό κεφάλαιο για πρόσωπα που ξεκίνησαν σαν ηθοποιοί (λχ Κ. Γεωργουσόπουλος, Σπ. Ευαγγελάτος). Το γ' μέρος περιέχει το Μητρώο του ΣΕΗ, ένα ιστορικό έγγραφο του «Σωματείου Ελλήνων Σπουδαστών Θεάτρου» (1946), το οποίο ζητούσε από το Υπουργείο Εφοδιασμού να βοηθήσει για να ποδεθούν τα ξυπόλυτα μέλη του. Κατάλογος ηθοποιών, καταχωρημένων με διπλά ονόματα. Αλφαβητικό ευρετήριο ονομάτων και βιβλιογραφία.


Αρ. ΕΛΛΗΝΟΥΔΗ