Σάρκα και οστά παίρνει ο στρατηγικός στόχος της κυβέρνησης για πλήρη ανατροπή των ασφαλιστικών δικαιωμάτων όλων των ασφαλισμένων και η εφαρμογή ενός νέου μοντέλου ασφάλισης, που αντιστοιχεί στην εποχή της «απασχολησιμότητας». Η πορεία του στημένου διαλόγου με τους κοινωνικούς εταίρους και ειδικά οι ανακοινώσεις του υπουργείου Εργασίας, αλλά και οι δηλώσεις του ίδιου του πρωθυπουργού, κάνουν καθαρό ότι η κυβέρνηση έχει ήδη προαποφασίσει να «τελειώνει» με ό,τι δικαιώματα έχουν απομείνει στους ασφαλισμένους. Και πάνω στην «καμένη γη», τοποθετεί ένα σύστημα που δεν εγγυάται ούτε συντάξεις, ούτε παροχές, που εξοβελίζει την Υγεία, τσαλαπατά την Πρόνοια και μειώνει την κρατική χρηματοδότηση. Οι εργάτες και οι εργάτριες, οι αυτοαπασχολούμενοι, οι υπάλληλοι του Δημοσίου - σύμφωνα με το νέο σχέδιο - θα πρέπει να ξεχάσουν ότι κάποια στιγμή θα έχουν σύνταξη, έστω και στα σημερινά χαμηλά επίπεδα. Θα πρέπει να πάψουν να θεωρούν δεδομένο ότι την ώρα ανάγκης θα έχουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Ολα αναιρούνται, τα πάντα μπαίνουν υπό αμφισβήτηση. Τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης θα αυξηθούν είτε με νόμο είτε με εξαναγκασμό, το ύψος της σύνταξης δε θα είναι δεδομένο, και σε κάθε περίπτωση θα είναι χαμηλότερο ακόμα και από τα σημερινά μίζερα επίπεδα.

Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα ανακοινώσεις, η κυβέρνηση έχει ήδη περιγράψει τις δύο φάσεις της επίθεσής της. Η πρώτη φάση περιλαμβάνει μέτρα που θα τεθούν σε ισχύ άμεσα, τα επόμενα χρόνια, ενώ η δεύτερη φάση προδιαγράφει το νέο μοντέλο που θα ισχύσει μετά το 2017.

Κεντρική επιδίωξη της πρώτης φάσης είναι:

• Η αύξηση κατά δύο χρόνια του μέσου όρου ηλικίας συνταξιοδότησης, ο οποίος το 2015 θα πρέπει να ξεπερνά τα 63 χρόνια, από 61,4 χρόνια που είναι σήμερα.
• Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, καταργούνται όλες οι «πρόωρες» συντάξεις, επεκτείνονται και σε άλλα ταμεία τα αντικίνητρα και ιδιαίτερα η μείωση της σύνταξης κατά 6% για κάθε χρόνο που υπολείπεται από το ανώτατο όριο. Στην πενταετία, η μείωση θα ανέρχεται στο 30%. Με δεδομένο ότι οι συντάξεις που αποδίδονται σήμερα είναι ήδη χαμηλές, το «πρόστιμο» του 30% οδηγεί σε ρητή απαγόρευση για κάθε «πρόωρη συνταξιοδότηση». Επιπλέον, όσοι εργαζόμενοι, για λόγους ανωτέρας βίας, οικογενειακά βάρη, ασθένειες, ανεργία, αναγκαστούν να συνταξιοδοτούνται νωρίτερα από το ανώτερο ηλικιακό όριο, αυτό θα οδηγεί σε δραματική μείωση της σύνταξης. Ετσι, η κυβέρνηση επιτυγχάνει και αύξηση ορίων ηλικίας και μείωση συντάξεων.
• Αναθεωρείται η λίστα των ΒΑΕ, εξοβελίζονται εκατοντάδες επαγγέλματα στα οποία εργάζονται εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι. Στους κλάδους αυτούς, η αύξηση των ορίων ηλικίας θα είναι από 5 - 7 χρόνια.

Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Μια τέτοια ανατροπή θα δώσει τη δυνατότητα στους εργοδότες για αντικατάσταση των «παλιών» εργαζομένων, με «νέους» για τους οποίους δε θα καταβάλλεται το επασφάλιστρο των ΒΑΕ. Η εξέλιξη αυτή θα δημιουργήσει απότομη αύξηση της ανεργίας στις ηλικίες των 40 και 50 ετών. Συνακόλουθα, οι άνεργοι αυτοί, αν και θα έχουν ήδη χιλιάδες ένσημα στα ΒΑΕ, θα αδυνατούν να βρουν μεροκάματο και να συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, με το καθεστώς των ΒΑΕ. Ετσι και με αυτόν τον τρόπο επί της ουσίας επιτυγχάνεται η επιμήκυνση του εργάσιμου βίου για χιλιάδες εργαζόμενους που σήμερα είναι στα ΒΑΕ, αλλά και μείωση της σύνταξής τους.

• Καθορίζεται νέος τρόπος απονομής των αναπηρικών συντάξεων. Οι μέχρι τώρα αναθεωρήσεις έχουν κάνει πιο δύσκολη την απονομή και έχουν μειώσει το ύψος των συντάξεων αυτών.

Ο κουρνιαχτός της κυβέρνησης περί δήθεν υψηλού αριθμού αναπηρικών συντάξεων δεν μπορεί να κρύψει ότι η βασική επιδίωξη είναι «ο περιορισμός των δαπανών». Αυτό τη στιγμή που η μέση αναπηρική σύνταξη - σύμφωνα με μελέτη της Διεύθυνσης Αναλογιστικών Μελετών του ΙΚΑ - ανέρχεται στα 517 ευρώ (!), όταν ο αριθμός τους είναι στα επίπεδα και των άλλων χωρών της ΕΕ περίπου στο 11%, ενώ η δαπάνη των αναπηρικών συντάξεων στο ΙΚΑ σε σχέση με τη συνολική δαπάνη των συντάξεων είναι μόλις 8,4%!

• Μετατροπή της Κοινωνικής Ασφάλισης των δημοσίων υπαλλήλων σε επαγγελματική που σαν πρώτο αποτέλεσμα θα έχει την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης των γυναικών από 5 έως 17 χρόνια.

• Από το 2018 εφαρμόζεται το νέο μοντέλο ασφάλισης, με το οποίο η σύνταξη διασπάται σε δύο μέρη. Θεσμοθετείται η βασική σύνταξη, η οποία θα κινείται στα σημερινά όρια της προνοιακής σύνταξης του ΟΓΑ, ενώ το υπόλοιπο τμήμα (αναλογικό ή «ανταποδοτικό») θα υπολογίζεται με βάση νέους μειωμένους συντελεστές.

Μέσα από το εφεύρημα της «βασικής» επιδιώκεται να καταργηθούν τα «κατώτερα όρια» συντάξεων, ενώ σε αμφισβήτηση τίθεται και το ΕΚΑΣ. Στην περίπτωση π.χ. του ΙΚΑ, η κατώτερη σύνταξη ανέρχεται στα 486 ευρώ, όταν η προνοιακή του ΟΓΑ σήμερα είναι πολύ χαμηλότερη (360 ευρώ.) Η «βασική», μαζί με το αναλογικό τμήμα της σύνταξης, θα είναι πολύ κατώτερη από τα σημερινά επίπεδα που έτσι και αλλιώς είναι χαμηλά. Οι ισχυρισμοί του υπουργείου Εργασίας, ότι δήθεν, μέσα από την «ανταποδοτικότητα» θα οδηγηθούμε σε καλές συντάξεις και ότι έτσι δε θα χάνεται κανένα ένσημο, δεν έχουν την παραμικρή βάση. Και αυτό γιατί, πέρα από τη μείωση των κατώτερων ορίων των συντάξεων, ο υπολογισμός στο αναλογικό τμήμα της σύνταξης θα γίνεται με βάση τους μισθούς όλου του εργάσιμου βίου και όχι της «καλύτερης πενταετίας» της τελευταίας δεκαετίας (ΙΚΑ), όπου κατά τεκμήριο ο εργαζόμενος έχει και τους μεγαλύτερους μισθούς. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, να επέλθει και επιπλέον μείωση των συντάξεων στο νέο σύστημα, μέσα από τη μείωση και του συντελεστή αναπλήρωσης.

Ηδη μια τέτοια μείωση έχει επιβληθεί στους «νέους εργαζόμενους» του ιδιωτικού τομέα, για τους οποίους ο συντελεστής αναπλήρωσης μειώθηκε από το 80% στο 70%, ενώ στο Δημόσιο και τις ΔΕΚΟ, από το 2008, σταδιακά μειώνεται από το 80% στο 70% κατά 1% ετησίως και μέχρι το έτος 2017. Πάντως, προτάσεις που διατυπώθηκαν στην Επιτροπή του στημένου «διαλόγου» οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο συντελεστής αναπλήρωσης θα μειωθεί και άλλο. Ετσι, με το νέο σύστημα μέσα από τρεις διαφορετικούς τρόπους, τη «βασική σύνταξη», το συντελεστή αναπλήρωσης και τον υπολογισμό του συντάξιμου μισθού σε ολόκληρο τον εργάσιμο βίο, σχεδιάζεται δραστική μείωση των συντάξεων.

• Η κρατική χρηματοδότηση περιορίζεται στη βασική σύνταξη. Το κονδύλι αυτό - σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του υπουργείου - δε θα υπερβαίνει το 1/3 της συνολικής δαπάνης για τις συντάξεις.

Ο τρόπος αυτός χρηματοδότησης του συστήματος δεν προεξοφλεί μόνο τα χαμηλά επίπεδα της «βασικής σύνταξης». Κάνει κάτι ακόμα χειρότερο. Αποσυνδέει τη χρηματοδότηση του κράτους από το ύψος των εισφορών των εργαζομένων και τις συνδέει με τις δαπάνες των συντάξεων. Ετσι, αφού το κονδύλι των συντάξεων με το νέο σύστημα θα μειώνεται, ταυτόχρονα θα μειώνεται και η κρατική χρηματοδότηση.

• Τα αποθεματικά των Ταμείων υπάγονται σε ένα φορέα και μέσω της ΑΕΔΑΚ του ΙΚΑ θα οδηγηθούν στα χρηματιστήρια.

Επί της ουσίας, διευρύνεται η δυνατότητα τοποθέτησης των εισφορών των Ταμείων στις χρηματαγορές, όπου αποδεδειγμένα τα τελευταία χρόνια χάθηκαν δισεκατομμύρια ευρώ.

• Οι κλάδοι Υγείας των Ταμείων αποκόπτονται, εντάσσονται στο ΕΣΥ, σαλαμοποιούνται δικαιώματα, περιορίζονται δραστικά οι παροχές, επιτυγχάνεται και εδώ η μείωση της κρατικής χρηματοδότησης.
• Οι επικουρικές δε θα ξεπερνούν το 20%. Στο σχεδιασμό τους είναι οι επικουρικές ή τμήμα τους να ενταχθούν στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα, οι αποδόσεις τους να εξαρτώνται από τον τζόγο. Δε θα υπάρχει καμιά εγγύηση του κράτους.

Στην πραγματικότητα, οι επικουρικές - μέσα στο νέο σύστημα - θα πάψουν να αποτελούν τμήμα της Κοινωνικής Ασφάλισης. Η μετάλλαξή τους σε επαγγελματικά ταμεία είναι ένας παλιός στόχος. Μετατρέπονται σε μοχλό ενίσχυσης των χρηματαγορών, ενώ το ύψος των αποδόσεων εξαρτάται από την πορεία των χρηματιστηρίων και την τύχη των «επενδύσεων» που θα έχουν τοποθετηθεί.