|
Με την Μπέτυ Βαλάση στο θέατρο «Μίνωα» (1995) |
Θα προσέξατε ασφαλώς πως ένας κοινός παρονομαστής για τις ανεπάρκειες που εμφανίζει το Κόμμα, στις οποίες έχουμε αναφερθεί αναλυτικά, είναι και οι καθυστερήσεις στο ιδεολογικό επίπεδο των γραμμών του. Πρέπει συνεπώς να υπάρξει, επίσης, στροφή στη δουλειά μας, στον ιδεολογικό τομέα.
Αλλά, ποιος θα κάνει αυτή τη στροφή; Κάποιοι άλλοι; Οχι, σύντροφοι. Ολοι εμείς, όποια θέση κι αν έχουμε στο Κόμμα, πρέπει να κάνουμε στροφή στη σχέση μας με τη θεωρία μας, την επιστήμη και τον πολιτισμό γενικότερα.
Με έμφαση πρέπει να υπογραμμίσουμε απ' αυτό το βήμα ότι πολλά στελέχη μας, και των πιο πάνω καθοδηγητικών οργάνων, αντιμετώπισαν τις αυστηρές εκτιμήσεις και την κριτική του 8ου κεφαλαίου των Θέσεων της ΚΕ σα να μην αφορούσαν τους ίδιους. Το είδαν περισσότερο σαν ένα πρόβλημα που εντοπίζεται μόνο στα μέλη του Κόμματος, το πολύ πολύ στα Γραφεία των ΚΟΒ.
Το ζήτημα όμως: Πού πάει, πού βρίσκεται και ποιο είναι το επίπεδο της θεωρητικής γνώσης και ιδεολογικής δουλειάς του Κόμματος και του κάθε κομμουνιστή ξεχωριστά, αφορά όλο το Κόμμα, αρχίζοντας από την ΚΕ του.
Ας σκεφτεί καθένας μας, πόσο συχνά προτρέπει έναν σύντροφο, που καθοδηγεί, να διαβάζει και πρωταρχικά τα έντυπα του Κόμματος, να μελετά γενικότερα τη θεωρία μας, οργανωμένα και συστηματικά; 'Η πότε ενθαρρύναμε τους συντρόφους μας να διαβάσουν ένα λογοτεχνικό βιβλίο ή να δουν ένα κινηματογραφικό ή θεατρικό έργο, που το κουβεντιάζει πλατιά ο κόσμος;
|
Με την Αλέκα Παΐζη στην πρεμιέρα του έργου «Η διήγηση της υπηρέτριας Τσερλίντ» (1992) |
Παλιότερα και μάλιστα στους δύσκολους καιρούς της δεκαετίας του '30, όταν βλέπαν κάποιον να διαβάζει, λέγαν: Είναι κομμουνιστής. Κουλτούρα και Αριστερά συμβάδιζαν κατά κανόνα. Κάτι τέτοιο δε συμβαίνει σήμερα στο βαθμό που απαιτεί η έκρηξη των γνώσεων και των πληροφοριών που χαρακτηρίζει την εποχή μας. Κομμουνιστής δε γίνεσαι μόνο με την πραχτική δραστηριότητα ή μόνο με τη γενική μαχητικότητα.
Ο κομμουνιστής πρέπει να παλεύει διαρκώς να καταχτήσει την κοσμοθεωρία μας, τις σύγχρονες γνώσεις, τις νέες καταχτήσεις των επιστημών, να έχει κουλτούρα, να γίνεται ανάμεσα στους συνανθρώπους του φυσικός ηγέτης και σ' αυτούς τους τομείς, να είναι η προσωπικότητα στο χώρο του. Ισως ορισμένοι σύντροφοι από μέσα τους να χαμογελούν. Να λένε οι επιστήμες είναι για τους επιστήμονες κι η κουλτούρα για τους ανθρώπους της τέχνης και του πολιτισμού, δεν είναι για τους εργάτες. Είναι έτσι πραγματικά; Στον καπιταλισμό επιδιώκεται να είναι έτσι, αφού είναι αποτέλεσμα του καπιταλιστικού καταμερισμού εργασίας. Ενός καταμερισμού που θέλει ν' αποκλείσει ακόμα και από την πολιτική τους εργάτες, να την αναγάγει σε απασχόληση μόνο των επαγγελματιών πολιτικών της αστικής τάξης. Αλλά, δε φταίει μόνο ο καπιταλισμός. Το ερώτημα είναι τι κάνουμε εμείς. Τι κάνει ο καθένας μας. Τι κάνουν οι Οργανώσεις μας. Γιατί, εμείς, σύντροφοι, παλεύουμε για μιαν άλλη κοινωνία, όπου ο πολιτισμός, οι επιστήμες κι η πολιτική δε θα 'ναι προνόμιο κανενός άλλου, θα γίνονται μια φυσιολογική λειτουργία και ενασχόληση όλων των πολιτών της. Στο Κόμμα μας πρέπει να πνέει από σήμερα, όσο είναι δυνατό, ο αέρας αυτής της μελλοντικής κοινωνίας, θα πρέπει να σπάσουμε τα φράγματα ενός καταμερισμού εργασίας, που στηρίζει την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Σε μας δεν μπορεί να υπάρχει διαχωρισμός ανάμεσα σ' αυτούς που μελετούν, σκέφτονται, διευθύνουν και σ' αυτούς που εκτελούν και δρουν πραχτικά. Θέλουμε στελέχη, θέλουμε κομματικούς διανοούμενους που να θέλουν να εξυψώσουν όλα τα μέλη του Κόμματος ως το δικό τους επίπεδο και μέλη του Κόμματος που αγωνίζονται να καταχτήσουν την επαναστατική και επιστημονική μας θεωρία και ν' ανέβουν ως το επίπεδο της κομματικής διανόησης.
|
Ο Χ. Φλωράκης με την Ρ. Κουκούλου και τον Μ. Θεοδωράκη στην παράσταση «Εντα Γκάμπλερ» με πρωταγωνιστές την Τζ. Καρέζη και τον Κ. Καζάκο (1984) |
Το χτύπημα του πραχτικισμού δεν μπορεί να γίνει από τις θέσεις της αφηρημένης θεωρητικολογίας, που ξεκόβει από την κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα, από τις θεωρητικές και πολιτικές αναζητήσεις του κινήματος κι επιδίδεται σε κατασκευές με αφηρημένα σχήματα. Πραχτικισμός και ιδεολογισμός εξίσου αδυνατούν να πετύχουν για το Κόμμα μας το ζητούμενο. Δηλαδή, τη διαλεχτική αλληλοσύνδεση θεωρίας και πράξης, επιστήμης και πολιτικής.
Και βέβαια δεν πρέπει να θεωρούμε ότι επειδή μάθαμε κάποιες ερωτήσεις - απαντήσεις, επειδή διαβάσαμε κάποιο βοήθημα ή επειδή μάθαμε μερικά γενικά προγραμματικά συνθήματα, ότι ξεμπερδέψαμε και μπορούμε να δηλώνουμε με ήσυχη τη συνείδηση «μαρξιστές - λενινιστές» και ν' αποφαινόμαστε μ' ευκολία για όλα. Οχι. Χρειάζεται συστηματική, κοπιαστική προσπάθεια για την ιδεολογική μας κατάρτιση και ωρίμανση. Ούτε να περνά από το μυαλό μας καμιά αντίληψη ότι η θεωρία μας είναι ένα στατικό σύνολο από κωδικοποιημένες ιδέες που τις μάθαμε μια φορά και τελειώσαμε. Μην ξεχνάμε ποτέ, ούτε στη θεωρητική - μελετητική μας προσπάθεια, ούτε στο καθημερινό μας ιδεολογικό μέτωπο ότι ο μαρξισμός - λενινισμός δεν είναι δόγμα, αλλά μια ζωντανή θεωρία, σε διαρκή ανάπτυξη, που δέχεται τα κεντρίσματα των μεγάλων προβλημάτων της εποχής μας, εμπλουτίζεται και ανανεώνεται πάνω στις δικές της επαναστατικές και επιστημονικές βάσεις.
|
Με τον Γ. Ρίτσο στην παράσταση «Ξαφνικά πέρσι το καλοκαίρι» στο θέατρο «ΟΡΒΟ» (1988) |
Τα ερεθίσματα για ν' αναπτύξουμε δημιουργικά τα μαρξιστικο-λενινιστικά θεωρητικά και μεθοδολογικά μας εργαλεία έρχονται πρωταρχικά από τις ανάγκες βαθύτερης μελέτης των τάσεων και προοπτικών της ελληνικής κοινωνίας, σ' έναν κόσμο που αλλάζει γοργά, από την ανάγκη να προσδιορίσουμε σε βάθος τα προβλήματα και τις λύσεις της ανάπτυξης νέου τύπου, από τα θεωρητικά ζητήματα που προκύπτουν από την ίδια την πολιτική μας πρόταση για αλλαγή, με κατεύθυνση το σοσιαλισμό, από τις ανάγκες επεξεργασίας των θέσεών μας για το σοσιαλισμό στην πραγματικότητα της χώρας μας. Εδώ πρέπει να συγκεντρώσουν την προσοχή τους οι επιστημονικές δυνάμεις του Κόμματος. Ταυτόχρονα πρέπει, χωρίς δισταγμούς, ν' απευθυνθούμε σ' όλους τους διανοητές του ευρύτερου αριστερού και προοδευτικού χώρου και να καθιερώσουμε έναν ουσιαστικό και ανοιχτό διάλογο μαζί τους για όλα τα προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας και τις λύσεις τους.
Σύντροφοι,
Συστατικό στοιχείο της κομμουνιστικής διαπαιδαγώγησης και της ανάπτυξης της πολιτικής και ιδεολογικής συνείδησης των εργαζομένων πρέπει να είναι η γνωριμία τους με τα επιτεύγματα της κουλτούρας. Γι' αυτό πρέπει να πάρουν τη θέση που τους ανήκει στις γραμμές μας. Πλουτίζοντας το μορφωτικό και πολιτιστικό επίπεδο των μελών και στελεχών μας, καλλιεργώντας στις γραμμές μας τα δημιουργικά μαρξιστικά κριτήρια της αξιολόγησης των καλλιτεχνικών έργων, θ' αναδείχνεται το Κόμμα μας ακόμα περισσότερο σε φορέα ανάπτυξης του Πολιτισμού στην κοινωνία και διάδοσης των προοδευτικών και ανθρωπιστικών του αξιών, καθώς και φορέας ευρύτερης συσπείρωσης και στήριξης των ζωντανών πνευματικών και καλλιτεχνικών δυνάμεων της χώρας.