ΖΑΝ ΒΙΓΚΟ
Αταλάντη
Πέμπτη 1 Ιούλη 2010

Μετά από πολύμηνη συντονισμένη διαφήμιση, για τη διαμόρφωση ατμόσφαιρας αναμονής, βγήκε επιτέλους το 1991 στις αίθουσες η ταινία του Leos Carax «Οι εραστές του Pont Neuf» με την Ζιλιέτ Μπινός και τον Ντενί Λαβάν στους κύριους ρόλους. Η δήλωση του σκηνοθέτη ότι το φιλμ του συνιστούσε φόρο τιμής στον Ζαν Βιγκό και το «Αταλάντη» φιγουράριζε σε όλα τα άρθρα που έβλεπαν το φως της δημοσιότητας. Η εκστρατεία που χρονικά συνέπιπτε με την ανακαίνιση της μοναδικής μεγάλου μήκους ταινίας του Βιγκό από το 1934 έφερε διττά αποτελέσματα, προκαλώντας αφ' ενός το ενδιαφέρον του κοινού για την ταινία του Carax και αφ' ετέρου την περιέργεια για το λησμονημένο αριστούργημα της σχολής του γαλλικού ποιητικού ρεαλισμού, που στις αρχές του 1990 άρχισε να επανέρχεται στην επιφάνεια.

Ο καπετάνιος Ζαν παντρεύεται την Ζιλιέτ, κόρη χωρικών και την παίρνει στον κόσμο του, για γαμήλιο ταξίδι πάνω στη φορτηγίδα που ονομάζεται «Αταλάντη». Η ζωή τους κυλά με εναλλαγές μικρών ευτυχισμένων και δυστυχισμένων στιγμών, δεν αποφεύγουν όμως το μαρασμό της σχέσης, που ζει απομονωμένη πάνω στη φορτηγίδα του Ζαν που μεταφέρει εμπορεύματα από πόλη σε πόλη, σαν κι αυτές που μέχρι και σήμερα διασχίζουν τα κανάλια και τους ποταμούς της Kεντρικής Ευρώπης. Το πλήρωμα του πλοίου αποτελείται από δυο εκκεντρικούς χαρακτήρες, ένα μούτσο και έναν πολυταξιδεμένο, γραφικό και πολύπειρο θαλασσόλυκο τον Ζιλ, που ζει στην καμπίνα του ανάμεσα σε γάτες και χιλιάδες άλλα αντικείμενα πεταμένα εδώ κι εκεί. Η νεαρή Ζιλιέτ, που ανέκαθεν ονειρευόταν να γνωρίσει τον κόσμο, σε μια στιγμή ανίας και θλίψης εξωτερικεύει την επιθυμία της να δει το Παρίσι και λαχταρά να ζήσει τους πειρασμούς της ωραίας ζωής. Φθάνοντας στην πρωτεύουσα, η Ζιλιέτ αφήνεται στη γοητεία ενός πωλητή, το σκάει και περιπλανιέται στην πολύβουη νύχτα της πόλης, ενώ η ζήλεια οδηγεί τον Ζαν να σαλπάρει για την Χάβρη και να αφήσει τη γυναίκα του πίσω, μολονότι την σκέφτεται νυχθημερόν, παραμελώντας τη δουλειά του. Η Ζιλιέτ βρίσκεται ξαφνικά ολομόναχη σε ένα μουχλιασμένο χειμώνα, ανάμεσα σε ανέργους και σε πεινασμένους, να ακούει με νοσταλγία το τραγούδι των ναυτικών. Ο Ζιλ αναλαμβάνει να την φέρει πίσω και πάνω στο κατάστρωμα της φορτηγίδας το νιόπαντρο ζευγάρι συμφιλιώνεται ξανά.

Ο σκηνοθέτης Ζαν Βιγκό γεννήθηκε στο Παρίσι το 1905. Μητέρα του ήταν η Εmily Clero και πατέρας του ο Eugene Bonaventure de Vigo, γόνος ξεπεσμένων ευγενών από την Ανδόρα. Οι γονείς του υπήρξαν στρατευμένοι αντιμιλιταριστές. Ο πατέρας του, που γνώρισε από μικρός την ανεργία και τη μιζέρια, δημοσιογράφος στην αναρχική εφημερίδα «Le Libertaire», πέθανε το 1917, υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες, σε κελί των φυλακών της Φρεν όπου κρατείτο για πολιτικούς λόγους. Από παιδί ο Ζαν προσβλήθηκε από φυματίωση, αρρώστια από την οποία τελικά πέθανε το 1934, αμέσως μετά την ολοκλήρωση της ταινίας του «Αταλάντη» σε ηλικία μόλις 29 ετών. Αξίζει να σημειωθεί ότι - στην εποχή της - η «Αταλάντη» κατακρεουργήθηκε για να γίνει πιο εμπορική. Της έδωσαν τον τίτλο «Le Chaland qui passe», ίδιο με αυτόν κάποιου δημοφιλούς τραγουδιού της εποχής, από το οποίο υποτίθεται ότι είχε εμπνευστεί η ταινία.

Η ταινία, σπουδή στον έρωτα, που φτιάχτηκε στον απόηχο του παγκόσμιου οικονομικού κραχ του 1929, μέσα σε οξυμένες κοινωνικο-ταξικές αντιθέσεις που προαναγγέλλουν την επικείμενη δημιουργία, αλλά και αποτυχία του Λαϊκού Μετώπου, έχει δομή που συντίθεται από επεισόδια με σκηνές ονειρικές και στοιχεία σουρεαλιστικά, στοιχεία λυρικά, κωμικά και δραματικά. Εχει σπουδαίες και μοναδικές ερμηνείες, εκπληκτικά πλάνα, μοναδικό μοντάζ και αριστουργηματική, αληθινή λαϊκή μουσική, γραμμένη από τον Maurice Jaubert. Για τη μουσική ο ποιητής Ζακ Πρεβέρ έγραψε ότι «συνόδευε ακούραστα και αδιάλλακτα τις εικόνες στην οθόνη κι εκείνες πάλι, μαγεμένες από την τόσο ωραία και τόσο πιστή μουσική, την συνόδευαν με τη σειρά τους». Η «Αταλάντη» του Ζαν Βιγκό δεν ωραιοποιεί ανθρώπους και καταστάσεις, δεν κρύβει την ασχήμια του κόσμου, αλλά καταγράφει τα πράγματα με ωμό ρεαλισμό και αποδίδει την πραγματική και αυθεντική τους διάσταση. «Σ' αυτό το φιλμ, δείχνοντας συγκεκριμένες βασικές πλευρές της πόλης, ένας ολόκληρος τρόπος ζωής οδηγείται στο εδώλιο. Οι τελευταίοι ρόγχοι μιας κοινωνίας τραγικά χαμένης στη φυγή της, που σε αρρωσταίνει και σε στρέφει προς την επαναστατική λύση». Μην τυχόν τη χάσετε!

Παίζουν: Μισέλ Σιμόν, Ντιτά Παρλό, Ζαν Νταστέ, Λουί Λεφέβρ, Ζιλ Μαργκαριτίς κ.ά.

Παραγωγή: Γαλλία (1934).

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
Εφυγε από τη ζωή η Ζαν Μορό (2017-08-01 00:00:00.0)
Ολοκληρώθηκε το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου στο Βερολίνο (2016-02-23 00:00:00.0)
Βδομάδα με εκλάμψεις! (2015-11-19 00:00:00.0)
Οι αποψινές επιλογές (2012-10-02 00:00:00.0)
6 + 1 απιστίες (2012-06-14 00:00:00.0)
Ο δήμιος του Σεν Πιερ (2005-07-27 00:00:00.0)