ΣΠΥΡΟΣ ΣΑΜΟΪΛΗΣ
Πορεία δημιουργική και αγωνιστική
Κυριακή 5 Σεπτέμβρη 2010

Σπύρος Σαμοΐλης
«Δημόσιος κίνδυνος, φέρων το ονοματεπώνυμον Σπύρος Σαμοΐλης - συνθέτης, πλανάται από ...χωρίου εις χωρίον, της επαρχίας Λοκρίδος, προκαλώντας αναστάτωσιν εις την κοινωνικο-οικονομικήν ζωήν των κωμοπόλεων»...

Η παραπάνω ανακοίνωση - άποψη της Διεύθυνσης Χωροφυλακής Λαμίας, το 1979, είναι χαρακτηριστική του τρόπου «υποδοχής» του συνθέτη εκείνη την περίοδο από τα «όργανα της τάξεως» σε διάφορες γωνιές της Ελλάδας, την οποία «όργωνε» κυριολεκτικά ο δημιουργός μαζί με την ορχήστρα του, δίνοντας εκατοντάδες συναυλίες. Μας τη θύμισε στην επικοινωνία που είχαμε μαζί του, με αφορμή την εμφάνισή του στο φετινό Φεστιβάλ ΚΝΕ - ΟΔΗΓΗΤΗ. Από τους πρωτεργάτες των πρώτων φεστιβάλ της ΚΝΕ, κάνοντας για πολλά χρόνια προφεστιβαλικές συναυλίες σε όλη την Ελλάδα, αλλά και στο κεντρικό φεστιβάλ της Αθήνας, ο Σπύρος Σαμοΐλης στη συναυλία του θα παρουσιάσει τραγούδια από το δίσκο του «Οι γειτονιές του κόσμου» σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου, καθώς και τραγούδια από το νέο κύκλο τραγουδιών με τίτλο: «Δεν βαρέθηκες να σκύβεις;». Ανάμεσά τους είναι τα κομμάτια «Αδεια ταμεία», «Και τους ψηφίζω, ο μαλά.», «Φέρτε πίσω τα κλεμμένα».

«Είναι τιμή μου που θα εμφανιστώ, μετά από χρόνια, πάλι, στο κεντρικό φεστιβάλ», δηλώνει ο συνθέτης. «Και είναι τιμή και περηφάνια για μένα, που έβαλα το λιθαράκι μου, στο πρώτο φεστιβάλ στην Καισαριανή και σε τόσα άλλα στο Περιστέρι. Οι καιροί είναι δύσκολοι κι αυτοί που θα 'ρθουν ακόμα πιο δύσκολοι... Και είναι ανάγκη των καιρών, οι πνευματικοί άνθρωποι, οι άνθρωποι της Τέχνης και του Πολιτισμού, να μπούνε και πάλι μπροστάρηδες στους αγώνες του λαού. Και είναι ανάγκη, όλοι, μαζί με τη νεολαία της ΚΝΕ και με το ΚΚΕ μπροστά, να δείξουμε ότι υπάρχει ο άλλος δρόμος, ο δρόμος του σοσιαλισμού, για ένα λαό κυρίαρχο και περήφανο».

Γεννημένος στη Λευκίμμη της Κέρκυρας, ο Σπύρος Σαμοΐλης κληρονόμησε από την οικογένειά του δύο μεγάλες αγάπες: Τη μουσική και την αγιογραφία. Η οικογένεια της μητέρας του ήταν λαϊκών μουσικών, η δε οικογένεια του πατέρα του, ζωγράφων, αγιογράφων και ξυλογλυπτών. Το 1966 έρχεται στην Αθήνα, όπου μαθητεύει δίπλα στον Μίκη Θεοδωράκη. Το 1972, μέσα στη χούντα, δίνει την πρώτη του συναυλία στο θέατρο «Διάνα». Στις πρώτες θέσεις, ανάμεσα στους παρευρισκόμενους, βρίσκονται οι ποιητές Κώστας Βάρναλης και Γιάννης Ρίτσος και η συγγραφέας και παιδαγωγός Ελλη Αλεξίου. Η νεολαία και ιδιαίτερα οι φοιτητές στέκονται δίπλα του, από τα πρώτα του βήματα, και του δίνουν θάρρος και κουράγιο να αντιμετωπίσει τα κυνηγητά και τις απαγορεύσεις των τραγουδιών του.

Κυνηγημένος από τη χούντα, φεύγει το 1973 για το Παρίσι, όπου ξανασυναντά τον Θεοδωράκη. Το 1974, ο Στράτος Διονυσίου τραγουδά σε δίσκο το πρώτο τραγούδι του Σπ. Σαμοΐλη «Το τραγούδι της πέρδικας», που βραβεύεται στον πανελλήνιο διαγωνισμό τραγουδιού της «Κολούμπια». Ενα χρόνο μετά, το 1975, μαζί με τον Μίκη Θεοδωράκη δίνουν μια συναυλία στο Δημοτικό Στάδιο Κέρκυρας. Ο πρώτος μεγάλος προσωπικός δίσκος του, με τίτλο «Βάστα καρδιά» και σε ποίηση Κώστα Βάρναλη, Νίκου Πανδή και Σαράντη Αλιβιζάτου, κυκλοφορεί το 1975 με ερμηνευτές τον Πέτρο Πανδή και την Ελένη Βιτάλη. Σύντομα, ακολουθούν οι δίσκοι «Κραυγή στα πέρατα» σε ποίηση Μενέλαου Λουντέμη και «Οι γειτονιές του κόσμου» σε ποίηση του Γιάννη Ρίτσου.

Ο Σπ. Σαμοΐλης μάς θυμίζει την τριπλή λογοκρισία που υπέστη το τραγούδι «Γεια σου, σύντροφε» από τις «Γειτονιές του κόσμου», τόσο από το υπουργείο Προεδρίας όσο και από ΕΡΤ και ΥΕΝΕΔ, καθώς απαγορεύτηκε η μετάδοσή του από ραδιόφωνο και τηλεόραση. Ο ίδιος δεν το βάζει κάτω. Το 1976 ξεκινά τις περιοδείες του στις συνοικίες της Αθήνας και το 1977 το ατέλειωτο «ταξίδι» του σε όλη την Ελλάδα, δίνοντας σε πόλεις και χωριά μέσα σε 10 χρόνια 2.000 συναυλίες! Συνεργάζεται με τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου, τον Αντώνη Καλογιάννη, τον Γιώργο Ζωγράφο, την Ελένη Βιτάλη και τον ρεμπέτη Νίκο Περγιάλη. Στις εκλογές του 1977 είναι υποψήφιος βουλευτής του ΚΚΕ στην Κέρκυρα, ενώ παράλληλα συνεχίζει να οργώνει, χειμώνα και καλοκαίρι, όλη την Ελλάδα, κάνοντας συναυλίες και στο πιο μικρό και απομακρυσμένο χωριό. Για τις συναυλίες του αυτές υφίσταται διωγμούς, απειλές, εκβιασμούς και ατέλειωτο κυνηγητό από αστυνομικές δυνάμεις και κατάλοιπα της χούντας, ενώ οδηγείται συχνά, μετά από μηνύσεις της αστυνομίας, στα δικαστήρια.

Το 1977, σε συνεργασία με το θεατρικό τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών και την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, ανεβάζει, σε δύο παραστάσεις στο Ηρώδειο, τη λαϊκή όπερά του «Σαν του γιοφυριού της Αρτας», σε ποίηση Νίκου Πανδή. Στη συνέχεια, κυκλοφορούν οι δίσκοι του «Λαϊκές Εικόνες», «Ρεμπέτικη ταβέρνα» και μαζί με τον Ηλία Ανδριόπουλο η «Λαϊκή ανθολογία». Ο συνθέτης έχει βραβευτεί δυο φορές, στο φεστιβάλ Εντεχνου Tραγουδιού του «Οδηγητή», ενώ έχει πάρει βραβεία μουσικής στα Πανελλήνια Φεστιβάλ Θεάτρου: Ιθάκης - Καρδίτσας και Κορίνθου.

Από το 1987 μένει μόνιμα στην Κέρκυρα, όπου αγιογραφεί σε πάρα πολλές εκκλησίες στη νότια Κέρκυρα - αγιογραφίες του υπάρχουν επίσης και σε εκκλησίες της Αθήνας (Καλλιθέα, Μοσχάτο, πλατεία Βάθης). Παράλληλα, συνεχίζει την πορεία του στην ελληνική μουσική, γράφοντας μουσική για θεατρικά έργα και συνεργαζόμενος με τους τραγουδιστές Μιχάλη Βιολάρη, Γεράσιμο Ανδρεάτο, Σοφία Βόσσου, Καίτη Χωματά, Ρένα Κουμιώτη, Κλειώ Δενάρδου κ.ά. Στην Κέρκυρα, επίσης, εμπνέεται και δημιουργεί τους Πανελλήνιους Ποιητικούς Αγώνες, που από το 2000 διοργανώνει ο Πολιτιστικός Οργανισμός του Δήμου Λευκιμμαίων και στη συνέχεια το Πανελλήνιο Φεστιβάλ Τραγουδιού στην Κέρκυρα. Παράλληλα, στο νησί του, έχει δώσει πολλές αντιπολεμικές συναυλίες, με αφορμή τους πολέμους στη Γιουγκοσλαβία, στο Ιράκ κλπ. Αξέχαστη θα του μείνει η συναυλία του στη Σερβία, μπροστά στα ορφανά παιδιά και τις χαροκαμένες μάνες, κατά την επίσκεψή του με αντιπροσωπεία του Δήμου Λευκιμμαίων.


Ρουμπίνη ΣΟΥΛΗ