ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΥΓΕΙΑ - ΠΡΟΝΟΙΑ
Ενισχύει την εμπορευματοποίηση σε βάρος των λαϊκών αναγκών και των υγειονομικών

Επεξεργασία του Τμήματος Υγείας - Πρόνοιας της ΚΕ του ΚΚΕ

Κυριακή 30 Γενάρη 2011

Το κυβερνητικό νομοσχέδιο «Διαρθρωτικές αλλαγές στο Σύστημα Υγείας και άλλες διατάξεις» ως θεματολογία έχει τις προμήθειες των δημόσιων μονάδων υγείας, την ίδρυση του Εθνικού Οργανισμού Παροχών Υγείας (ΕΟΠΥ), τα φάρμακα και τα φαρμακεία, τις ιδιωτικές κλινικές, την πρόνοια και την κοινωνική αλληλεγγύη, τη δημόσια υγεία, τον εθελοντισμό, καθώς και ρυθμίσεις που αφορούν την εκπαίδευση και το εργασιακό καθεστώς των γιατρών και άλλων εργαζομένων. Η ουσία των μέτρων που προωθούνται με το πολυνομοσχέδιο είναι ότι προσαρμόζουν την οργάνωση των υπηρεσιών υγείας, ώστε να ενισχύεται ο εμπορευματικός τους χαρακτήρας. Ας το παρακολουθήσουμε.

«Σύσταση Εθνικού Οργανισμού Παροχών Υγείας (ΕΟΠΥ)»

Πρόκειται για ένα νέο Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ), στο οποίο θα ενταχθούν οι κλάδοι υγείας των ασφαλιστικών ταμείων ΙΚΑ - ΕΤΑΜ, ΟΑΕΕ, ΟΓΑ, ΟΠΑΔ, Οίκος Ναύτου, καθώς και οι υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας Υγείας, μαζί με το προσωπικό, την υλικοτεχνική υποδομή και την περιουσία που διαθέτουν αυτά. Στον ΕΟΠΥ, θα μπορούν να ενταχθούν κι άλλα ταμεία ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ και οι δικαιούχοι τους, μετά από κοινή Υπουργική Απόφαση των υπουργών Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης.

Στους σκοπούς του ΕΟΠΥπεριλαμβάνεται η συνεργασία μεταξύ Κέντρων Υγείας και αγροτικών ιατρών του ΕΣΥ, μονάδων πρωτοβάθμιας υγείας των ΟΤΑ και άλλων ΝΠΔΔ, όπου, μαζί με τις μονάδες του ΕΟΠΥ και τους συμβεβλημένους ιατρούς του, συνιστούν το δίκτυο πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.

Η εποπτεία του ΕΟΠΥ θα ασκείται από τα συναρμόδια υπουργεία, Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, που θα ασκούν ανάλογες αρμοδιότητες.

Το υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης θα «ασκεί εποπτεία στα θέματα που αφορούν την παροχή, τον έλεγχο και την κοστολόγηση των υπηρεσιών υγείας, προς τα υπαγόμενα πρόσωπα στον ΕΟΠΥ». Το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης «θα ασκεί εποπτεία στα θέματα που αφορούν την έκταση των παροχών, την οικονομική διαχείριση, τον έλεγχο και τη χρηματοδότηση του ΕΟΠΥ, καθώς και στα θέματα λειτουργίας του προσωπικού αυτού».

Με κοινή απόφαση των υπουργών Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, εγκρίνεται ο Ενιαίος Κανονισμός Παροχών Υγείας, ύστερα από πρόταση του ΔΣ του ΕΟΠΥ, με τον οποίο καθορίζεται αφ' ενός το είδος, η έκταση, το ύψος των παροχών υγείας και αφ' ετέρου ο τρόπος και η διαδικασία χορήγησής τους. Από την έναρξη λειτουργίας του ΕΟΠΥ, εφαρμόζεται ο ενιαίος κανονισμός παροχών υγείας.

Ο ΕΟΠΥ αποτελεί το φορέα αυτό, μέσω του οποίου θα παρέχονται για όλους τους ασφαλισμένους ελάχιστες υπηρεσίες υγείας με ενιαίο τρόπο. Ταυτόχρονα, θα αυξηθεί το μέρος των υπηρεσιών που οι ασφαλισμένοι θα αναγκάζονται να αγοράσουν είτε πληρώνοντας επαγγελματική - ιδιωτική ασφάλιση είτε με ζεστό χρήμα.

Επίσης το ΔΣ του ΕΟΠΥ «αποφασίζει τη σύναψη συμβάσεων με τους παρόχους υγείας, ήτοι θεραπευτήρια, ιδιωτικές κλινικές, διαγνωστικά κέντρα, κέντρα αποκατάστασης, φαρμακοποιούς και γιατρούς». Δηλαδή, ο ΕΟΠΥ είναι ένα καλό εργαλείο, που θα διευκολύνει την παραπέρα χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα και του εμπορευματοποιημένου δημόσιου.

Η κρατική υποχρηματοδότηση των ασφαλιστικών ταμείων, τα κίνητρα στους επιχειρηματίες με τη μείωση ή και απαλλαγή των εισφορών, η ανεργία, η ανασφάλιστη εργασία, θα επιφέρει δραστική μείωση της χρηματοδότησης του συστήματος, με επίπτωση στις παρεχόμενες υπηρεσίες, στην αύξηση των εισφορών ή και των περαιτέρω συμμετοχών στις πληρωμές από τους ασφαλισμένους, σε εξετάσεις, νοσήλια, φάρμακα κ.λπ.

Οι υπηρεσίες υγείας που εντάσσονται στον ΕΟΠΥ, όπως και τα δημόσια νοσοκομεία, θα πρέπει να κοστολογούν τις ιατρικές πράξεις, να αναπτύσσουν επιχειρηματική δράση, ώστε να μπορούν μέσα από την πώληση των υπηρεσιών τους στους ασφαλισμένους των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης (ΦΚΑ), στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες και σε οποιονδήποτε ζητήσει να αγοράσει υπηρεσίες, να εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητά τους. Διαφορετικά, οι υπηρεσίες που δε θα τα καταφέρουν να επιβιώσουν, θα οδηγούνται στο κλείσιμο. Ουσιαστικά, πρόκειται για προσαρμογή της λειτουργίας των δημόσιων μονάδων υγείας με επιχειρηματικά κριτήρια.

Ετσι και αλλιώς, η κυβέρνηση ετοιμάζει συγχωνεύσεις και καταργήσεις δημόσιων νοσοκομείων, υπάρχει και δημόσια δήλωση του υπουργού Υγείας, ότι τα 132 δημόσια νοσοκομεία είναι πολλά, ενώ από το ΙΚΑ έχει ανακοινωθεί η συγχώνευση και κατάργηση δεκάδων παραρτημάτων υγειονομικών υπηρεσιών.

Η κυβέρνηση προπαγανδίζει ότι από αυτές τις αναδιαρθρώσεις θα περισταλούν οι σπατάλες, θα γίνει ορθολογική ανάπτυξη των δημόσιων μονάδων υγείας, δε θα θιγούν οι παροχές προς τους ασφαλισμένους και θα διασφαλιστούν τα εργασιακά, μισθολογικά και ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων.

Κριτήριο της κυβέρνησης αποτελεί η δραστική μείωση της κρατικής δαπάνης για την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Αυτή θεωρεί ως σπατάλη. Ορθολογική ανάπτυξη σημαίνει, για την κυβέρνηση, μονάδες υγείας που το κριτήριο της λειτουργίας τους δεν είναι η ικανοποίηση των κοινωνικών - λαϊκών αναγκών, αλλά αν είναι κερδοφόρες και επιχειρηματικά βιώσιμες. Σε αυτές τις συνθήκες ανάπτυξης της επιχειρηματικής δράσης, η διατήρηση των παροχών για τους ασφαλισμένους θα εξαρτάται από τη δυνατότητά τους για επιπλέον πληρωμή τους.

Τα μέτρα των προηγούμενων χρόνων αυτό δείχνουν. Ενδεικτικά, αναφέρουμε:

Αλλά και για τους εργαζόμενους υγειονομικούς, όταν λέει διασφάλιση των δικαιωμάτων, στην καλύτερη περίπτωση «διασφαλίζει» όλες τις μισθολογικές περικοπές, τις ασφαλιστικές και εργασιακές ανατροπές που επέβαλε το ΠΑΣΟΚ μαζί με τη ΝΔ τα τελευταία χρόνια.

«Σύστημα Προμηθειών Υγείας»

Σύμφωνα με την κυβέρνηση, επιδιώκεται η «αντιμετώπιση της υπερτιμολόγησης και σπατάλης υλικών και φαρμάκων στα νοσοκομεία του ΕΣΥ ...η διασφάλιση του υγιούς ανταγωνισμού και της διαφάνειας στις προμήθειες υλικών ...η διασφάλιση της άμεσης εξόφλησης των προμηθευτών...», ενώ ως κύρια καινοτομία παρουσιάζεται «η πρόβλεψή για εκχώρηση της αρμοδιότητας διενέργειας των διαγωνισμών προμήθειας προϊόντων και υπηρεσιών για τα δημόσια νοσοκομεία, σε ιδιωτικές επιχειρήσεις». Διευρύνει τις υπηρεσίες που τα δημόσια νοσοκομεία μπορούν να αγοράζουν και να προμηθεύονται από ιδιωτικές εταιρείες, όπως: φύλαξη, εστίαση, σίτιση, καθαριότητα, ιματισμός, πληροφοριακά συστήματα, διαχείριση ακινήτων, αποκομιδή αποβλήτων, μεταφορά εξειδικευμένων υλικών, λογιστική υποστήριξη.

Παράλληλα, επαναδιατυπώνει τη δέσμευση της κυβέρνησης για άμεση εξόφληση των προμηθευτών μέσω του δανεισμού του δημόσιου συστήματος και των μονάδων του από τις τράπεζες.

Βεβαίως, το κράτος ενδιαφέρεται, στα πλαίσια της περιστολής των κρατικών δαπανών, να παίρνει μέτρα εξοικονόμησης πόρων, που, όμως, αυτοί οι πόροι δεν προορίζονται για παροχές προς τους εργαζόμενους, αλλά για κίνητρα προς τους επιχειρηματίες.

Τα πολλαπλά φαινόμενα απάτης, διαφθοράς και υπερτιμολογήσεων των ιδιωτικών εταιρειών προμήθειας υλικών, φαρμάκων και υπηρεσιών σε βάρος του δημόσιου συστήματος Υγείας - Πρόνοιας, τα οποία διαχρονικά προβάλλουν όλες οι κυβερνήσεις, δεν είναι τυχαίο ότι, παρά τα μέτρα που παίρνουν, δεν μπορούν να τα αντιμετωπίσουν. Διότι η αιτία που τα δημιουργεί, δηλαδή το κέρδος, ο ανταγωνισμός και το κυνήγι της διεύρυνσης και του ελέγχου των αγορών από τα μονοπώλια, που αποτελούν συστατικά στοιχεία του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος, όχι μόνο διατηρείται, αλλά και ενισχύεται. Σ' αυτές, λοιπόν, τις συνθήκες, δεν υπάρχει έδαφος, όπως έχει αποδειχτεί, ούτε για δίκαιο, ούτε για τίμιο, ούτε προς όφελος του «δημοσίου συμφέροντος» σύστημα προμηθειών. Οσο οξύνεται ο ανταγωνισμός, τόσο θα πολλαπλασιάζονται αυτά τα φαινόμενα.

Ακόμα και αν επιτευχθεί η οποιαδήποτε μείωση στις τιμές που προμηθεύονται τα δημόσια νοσοκομεία, από αυτήν τη μείωση θα ωφεληθεί το «νοσοκομείο - επιχείρηση», αφού θα αυξήσει τα περιθώρια κέρδους, και όχι οι «ασθενείς - πελάτες». Μέσω της έντασης της μονοπώλησης της αγοράς, τα κόστη μακροπρόθεσμα θα είναι ακόμα μεγαλύτερα. Θα ενισχυθεί ακόμα περισσότερο η εξάρτηση του συστήματος Υγείας - Πρόνοιας από τα μονοπώλια, πράγμα που έρχεται σε αντίθεση με τα λαϊκά συμφέροντα.

Η υγεία διαμορφώνεται σαν ένα ακριβό εμπόρευμα επειδή ακριβώς τα δημόσια νοσοκομεία και τα Κέντρα Υγείας έχουν πλήρη εξάρτηση από τους επιχειρηματίες προμηθευτές φαρμάκων, υλικών και υπηρεσιών, που οι ίδιοι διαμορφώνουν τις τιμές και που η κυβέρνηση στηρίζει πλήρως την επιχειρηματική τους δράση. Αλλά και η δυνατότητα να εξοφλούνται οι προμηθευτές από τις τράπεζες, σημαίνει κίνδυνο υποθήκευσης των δημόσιων μονάδων στο τραπεζικό κεφάλαιο.

Ενα δημόσιο σύστημα υγείας, για να λειτουργεί χωρίς σπατάλες προς όφελος των λαϊκών αναγκών, απαιτεί ταυτόχρονα να υπάρχει ένα σύστημα προμηθειών, στα πλαίσια ενός κεντρικού σχεδιασμού, το οποίο θα στηρίζεται σε κρατικό φορέα έρευνας και παραγωγής φαρμάκων, προϊόντων βιοϊατρικής τεχνολογίας, υγειονομικού και αναλώσιμου υλικού.

Ρυθμίσεις σχετικά με φάρμακα, φαρμακεία και φαρμακευτικές εταιρείες

Τα βασικά στοιχεία που προωθούνται με το νομοσχέδιο είναι ένα σύνολο μέτρων που υπηρετούν την «απελευθέρωση» του επαγγέλματος του φαρμακοποιού, προκειμένου να διευκολυνθεί η συγκέντρωση του λιανικού εμπορίου σε ισχυρούς επιχειρηματικούς ομίλους και η μείωση της δημόσιας δαπάνης για το φάρμακο, δηλαδή της κρατικής και ασφαλιστικής δαπάνης.

Η μείωση της δημόσιας δαπάνης επιδιώκεται μέσα από την επιστροφή, ως έκπτωση προς τα ασφαλιστικά ταμεία, ενός ποσοστού των εισπράξεων τόσο των φαρμακευτικών εταιρειών, όσο και των ιδιωτικών φαρμακείων. Επίσης, επιστροφή ενός ποσοστού των εισπράξεων των φαρμακευτικών εταιρειών από τα δημόσια νοσοκομεία.

Οι εκπτώσεις αυτές των φαρμακευτικών εταιρειών προς τα δημόσια νοσοκομεία και των ιδιωτικών φαρμακείων προς τα ασφαλιστικά ταμεία, μέσω ενός κλιμακούμενου ποσού επιστροφής, ανάλογα με το ύψος των πωλήσεων, δε σημαίνει ούτε μείωση των εισφορών των ασφαλισμένων, ούτε μείωση ή κατάργηση των συμμετοχών για φάρμακα. Υπάρχει το προηγούμενο στοιχείο της οριζόντιας μείωσης των φαρμάκων, σύμφωνα με την κυβέρνηση κατά 25%, που, όμως, αυτή δεν πήγε υπέρ των ασφαλισμένων, αλλά κυρίως υπέρ της μείωσης της κρατικής δαπάνης. Αλλωστε, ταυτόχρονα με αυτήν τη μείωση, επέκτεινε τη λίστα των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων, με αποτέλεσμα να πληρώνονται αυτά τα φάρμακα εξ ολοκλήρου από τους ασθενείς. Επισημαίνουμε ότι πρόκειται για μια επιστροφή ενός ελάχιστου ποσού από τα υπερκέρδη της φαρμακοβιομηχανίας, με σοβαρά ερωτηματικά αν αυτό υλοποιηθεί, έχοντας την προηγούμενη εμπειρία, που με διάφορες προφάσεις η κυβέρνηση δεν τους υποχρέωσε στην επιστροφή που όφειλαν να κάνουν.

Στα πλαίσια της «απελευθέρωσης» του επαγγέλματος του φαρμακοποιού, προωθούνται η απελευθέρωση του ωραρίου λειτουργίας των φαρμακείων, η απόλυτη απαγόρευση κάθε ιδιοκτησιακού περιορισμού, η μείωση της αναλογίας των φαρμακείων προς τους κατοίκους (1/1000), η καθιέρωση των συμπράξεων, των συνεταιρισμών και εταιρειών από αδειούχους φαρμακοποιούς.

Ολες αυτές οι ρυθμίσεις για τη διακίνηση του φαρμάκου στηρίζονται στους κανόνες της αγοράς και του ανταγωνισμού και με δεδομένο ότι το φάρμακο σήμερα αυτό αποτελεί εμπόρευμα.

Ρυθμίσεις Ιδιωτικών Κλινικών

Απλοποιεί τις διαδικασίες για την επέκταση, τη μεταστέγαση, τη μείωση κρεβατιών, την αλλαγή χρήσης των ιδιωτικών κλινικών και τον έλεγχο της λειτουργίας τους. Είναι προσαρμογή στις σημερινές ανάγκες των επιχειρηματιών στο χώρο της Υγείας για την υλοποίηση των επενδυτικών τους προγραμμάτων, κυρίως στους τομείς αυτούς που θα εξασφαλίζουν υψηλότερα κέρδη. Αποτελεί απόδειξη ότι η κυβέρνηση, ταυτόχρονα με την ανάπτυξη ενός εμπορευματοποιημένου δημόσιου συστήματος υγείας, στηρίζει και την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα. Ουσιαστικά, οι λαϊκές ανάγκες μετατρέπονται ακόμα περισσότερο σε πεδίο εκμετάλλευσης και κερδοφορίας, σε βάρος των ασθενών και των εργαζομένων.

Επιχειρηματική δράση στην Υγεία και λαϊκές ανάγκες είναι σε αντίθεση, δε συμβιβάζονται. Γι' αυτό η πάλη πρέπει να κατευθύνεται στη κατάργηση κάθε επιχειρηματικής δράσης.

Ζητήματα υγειονομικών, Πρόνοιας κ.λπ.

Είναι σαφής ο προσανατολισμός της κυβέρνησης να καλύψει με προσωπικό ένα μικρό μέρος των τεράστιων αναγκών των μονάδων Υγείας και Πρόνοιας χρησιμοποιώντας δύο τρόπους. Αφ' ενός με την αξιοποίηση επικουρικού προσωπικού στους γιατρούς και σε άλλους εργαζόμενους και αφ' ετέρου με τη μετακίνηση εργαζομένων ανάμεσα στις μονάδες της ίδιας υγειονομικής περιφέρειας. Διαμορφώνεται, δηλαδή, με πιο έντονο τρόπο ένα φτηνό και ευέλικτο στρώμα εργαζομένων στις μονάδες Υγείας - Πρόνοιας, το οποίο αντιστοιχεί στις νέες συνθήκες λειτουργίας των δημόσιων μονάδων με επιχειρηματικά κριτήρια.

Επίσης παίρνει μια σειρά μέτρα πλήρους καταγραφής των στοιχείων των ΜΚΟ, προκειμένου να αξιοποιηθούν ανάλογα, σε δραστηριότητες στο χώρο της Υγείας και ιδιαίτερα της Πρόνοιας, υποκαθιστώντας τις σοβαρές ελλείψεις των δημόσιων μονάδων σε υποδομές και σε στελέχωση υπηρεσιών.

Η απόφαση να καθιερωθούν νοσήλια στις στέγες υποστηριζόμενης διαβίωσης για ΑμΕΑ, τα οποία θα πληρώνουν τα ασφαλιστικά ταμεία, αντανακλά την κρατική υποχρηματοδότηση. Η μέθοδος αυτή (πληρωμή από τα ασφαλιστικά ταμεία) εφαρμόζεται όλο και σε μεγαλύτερη έκταση στα προνοιακά ιδρύματα και για τα φάρμακα, το υγειονομικό υλικό, για εξετάσεις κ.λπ. Είναι προφανές ότι η μεταφορά των δαπανών στα υποχρηματοδοτούμενα ασφαλιστικά ταμεία, πρακτικά θα σημάνει είτε αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών, είτε καθιέρωση όπου δεν υπάρχουν ή αύξηση των συν-πληρωμών, των τροφείων σε προνοιακά ιδρύματα. Στους ανασφάλιστους θα υπάρξει σοβαρός κίνδυνος να μην μπορέσουν να αξιοποιήσουν αυτές τις υπηρεσίες, δηλαδή να πεταχτούν στο δρόμο παιδιά ανέργων ή φτωχών λαϊκών στρωμάτων με βαριά νοητική στέρηση που τώρα είναι σε ιδρύματα.

Η δυνατότητα χρήσης από τους ασθενείς πιστωτικής κάρτας στα δημόσια νοσοκομεία για να πληρώνουν νοσήλια, εξετάσεις, θεραπείες κ.λπ. σηματοδοτεί την παραπέρα εμπορευματοποίηση της Υγείας. Ουσιαστικά, η κυβέρνηση αναγνωρίζει ότι θα αυξηθεί ο αριθμός των ασθενών (είτε ασφαλισμένων, είτε ανασφάλιστων) που θα πρέπει να πληρώνουν (είτε όλο το ποσόν των εξετάσεων, θεραπειών κ.λπ., είτε αυξημένες συμμετοχές και συν-πληρωμές) και επειδή θα βρίσκονται σε οικονομική αδυναμία, υποχρεώνει ιδιαίτερα τα φτωχά λαϊκά στρώματα να υποθηκεύουν την υγεία τους στις τράπεζες.

Γίνεται φανερό ότι απαιτείται σύστημα Υγείας - Πρόνοιας με κριτήριο τις λαϊκές ανάγκες και τα δικαιώματα, που σημαίνει Ενιαίο, Καθολικό, Αποκλειστικά Δημόσιο και Δωρεάν σύστημα Υγείας - Πρόνοιας, που θα παρέχει υπηρεσίες ποιοτικές και σύγχρονες, σύμφωνα με τις δυνατότητες που δίνει η εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνολογίας. Επομένως, αναδεικνύεται η αναγκαιότητα της πάλης για πλήρη ικανοποίηση αυτού του λαϊκού δικαιώματος, μέσα από το δρόμο ανάπτυξης που θα φέρει η λαϊκή εξουσία, με την κοινωνικοποίηση των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής. Τον πανεθνικό κεντρικό σχεδιασμό και τον εργατικό έλεγχο. Σ' αυτήν τη ρότα η εργατική τάξη ενιαία με τα άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα, μαζί με τους υγειονομικούς, πρέπει να αγωνίζονται με στόχους πάλης που να ικανοποιούν τις λαϊκές ανάγκες.

Στόχοι πάλης

Σε αυτό μπορούν να περάσουν όλες οι υπηρεσίες Υγείας, των «κοινωνικών προγραμμάτων», οι μονάδες Υγείας - Πρόνοιας που λειτουργούν στους δήμους, σε ΜΚΟ, φιλανθρωπικά σωματεία κ.λπ. Πλήρης ανάπτυξη των δημόσιων μονάδων και υπηρεσιών πρόνοιας, στήριξης της οικογένειας, του νέου ζευγαριού, της μονογονεϊκής οικογένειας, της οικογένειας με ανάπηρο παιδί, της πολύτεκνης οικογένειας και των ηλικιωμένων.

Να παρέχονται αυτές οι υπηρεσίες τελείως δωρεάν, χωρίς μετακύλιση της δαπάνης με οποιονδήποτε τρόπο στους εργαζόμενους.