Παρά την ένταση των αμερικανικών πιέσεων ενόψει της αποχώρησης του Μπιλ Κλίντον από την προεδρία, Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι κλιμακώνουν το διπλωματικό πόλεμο. Το θερμόμετρο στα αυτόνομα παλαιστινιακά εδάφη ανέβηκε και πάλι, και το ενδεχόμενο άμεσης επανέναρξης των διαπραγματεύσεων δε μοιάζει ιδιαίτερα πιθανό. Την εκρηκτική ατμόσφαιρα ενέτεινε η αποτυχία της συνάντησης ασφαλείας, υπό την επίβλεψη της CIA, την Κυριακή στο Κάιρο, αλλά και η διοργάνωση από δεξιές και ακροδεξιές οργανώσεις, χτες το απόγευμα, πανισραηλινής διαδήλωσης κατά των αμερικανικών προτάσεων περί παραχωρήσεων στην Ιερή Πόλη.

Στην επίσημη δημοσιοποίηση και υπεράσπιση των προτάσεών του για την επανάληψη της ισραηλινο - παλαιστινιακής «ειρηνευτικής διαδικασίας» προχώρησε, την Κυριακή κατά τη διάρκεια ομιλίας του στο Ισραηλινό Πολιτικό Φόρουμ, ο Αμερικανός Πρόεδρος Μπιλ Κλίντον. Κίνηση που από πολλούς εκλήφθηκε ως έσχατο μέσο άσκησης πίεσης προς τις δύο πλευρές και κυρίως προς τους Παλαιστινίους, τους οποίους δε δίστασε να τους συμβουλεύσει «να συμβιβαστούν σε ορισμένα σημεία και να εγκαταλείψουν τις διεκδικήσεις τους για το αδύνατο».

Ο Αμερικανός Πρόεδρος, αφού παρουσίασε τις προτάσεις του, τουλάχιστον όσες είχαν γίνει γνωστές στον Τύπο, εδώ και δύο εβδομάδες, υπογράμμισε ότι «χρειάζεται πόνος και συμβιβασμοί και από τις δύο πλευρές, για να επιτευχθεί μια μόνιμη ειρήνη, της οποίας, όμως, το μακροπρόθεσμο όφελος είναι ανεκτίμητο». Ο Μπιλ Κλίντον επέμεινε ότι οι προτάσεις που κατέθεσε «είναι βάση για μια πραγματικά δίκαιη ειρήνη», συμπληρώνοντας ότι αν και γνωρίζει πόσο δύσκολο είναι «δεν υπάρχει καμία άλλη επιλογή, θα πρέπει οι δύο λαοί να συνυπάρξουν σε δύο κράτη, στο ίδιο έδαφος».

Υπενθυμίζεται ότι οι προτάσεις Κλίντον προβλέπουν, ως βασικούς άξονες, παλαιστινιακή κυριαρχία στο 95% της Λωρίδας της Γάζας και της Δυτικής Οχθης, διατήρηση στο υπόλοιποι 5% των μεγάλων εβραϊκών εποικισμών, ανάπτυξη διεθνούς δύναμης στα ισραηλινά σύνορα στην Κοιλάδα του Ιορδάνη, κατάργηση του δικαιώματος επιστροφής των Παλαιστινίων προσφύγων και παραχώρηση της κυριαρχίας του τεμένους Αλ Ακσά και ορισμένων αραβικών συνοικιών της Αν. Ιερουσαλήμ στους Παλαιστινίους. Ο Αμερικανός Πρόεδρος ανακοίνωσε ότι την Τετάρτη θα μεταβεί στη Μέση Ανατολή ο διαμεσολαβητής Ντένις Ρος, σε μια τελευταία προσπάθεια επανέναρξης του διαλόγου, ενώ ο ίδιος δήλωσε βαθιά απογοητευμένος για τη μη επίτευξη του πρωταρχικού στόχου της εξωτερικής πολιτικής του και αποφασισμένος να εργαστεί μέχρι την τελευταία ώρα του στο Λευκό Οίκο για το θέμα.

Η Παλαιστινιακή Αρχή είναι αποφασισμένη να μην προχωρήσει σε μια νέα «διακήρυξη αρχών», όπως προϋποθέτει η αποδοχή των αμερικανικών προτάσεων, τόνισε, σε νέες δηλώσεις του, ο Παλαιστίνιος διαπραγματευτής Σαέμπ Ερακάτ. Επανέλαβε ότι οι προτάσεις Κλίντον δεν υιοθετούν τις αποφάσεις του ΟΗΕ 242, 338 και 194, οι οποίες ήταν και παραμένουν, χωρίς περικοπές, το πλαίσιο του οποιουδήποτε διαλόγου με το Ισραήλ. Ο εταίρος διαπραγματευτής και επικεφαλής του παλαιστινιακού Υπουργικού Συμβουλίου Χασάν Ασφούρ εκτίμησε ότι οι αμερικανικές προτάσεις είναι «επηρεασμένες από τις ισραηλινές θέσεις».

«Απαράδεκτη» χαρακτήρισε την παρουσίαση των αμερικανικών προτάσεων ο διαπραγματευτής Αχμέντ Κορέι, ο οποίος υπογράμμισε ότι ο Μπιλ Κλίντον «παρέλειψε» να αναφερθεί σε όσες ενστάσεις και αντιρρήσεις είχε προβάλει, την περασμένη βδομάδα κατά τη συνάντησή τους, ο Παλαιστίνιος ηγέτης Γιάσερ Αραφάτ και υποτίθεται ότι είχαν γίνει αποδεκτές. Εντούτοις, επισήμως, η Παλαιστινιακή Αρχή δεν έχει αποδεχτεί ή απορρίψει ξεκάθαρα το αμερικανικό σχέδιο, ενώ η ισραηλινή κυβέρνηση, από την άλλη πλευρά, επαναλάμβανε, χτες, διά στόματος του υφυπουργού Αμυνας Εφρέμ Σνεχ, ότι αποδέχεται να συζητήσει στη βάση των συγκεκριμένων προτάσεων.

Το κλίμα βάρυνε ακόμη περισσότερο, όταν χτες τα ξημερώματα, έγινε γνωστό ότι, μετά από πολύωρη συνάντηση στο Κάιρο, Ισραηλινοί, Παλαιστίνιοι, Αιγύπτιοι και Αμερικανοί αξιωματούχοι ασφαλείας δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν, έστω και σε ένα ελάχιστο σχέδιο σημείων, για τη μείωση των βιαιοτήτων στα αυτόνομα παλαιστινιακά εδάφη. Βασική αιτία της αποτυχίας της συνάντησης, στην οποία συμμετείχε και ο Διευθυντής της CIA Τζορτζ Τένετ, είναι, σύμφωνα με παλαιστινιακές πηγές, η άρνηση του Ισραήλ να προχωρήσει σε ταυτόχρονη, με τη σύλληψη των ισλαμιστών εξτρεμιστών που απαιτεί, άρση του αποκλεισμού των αυτόνομων περιοχών.

Σχολιάζοντας τις αρνητικές εξελίξεις και απαντώντας στις παλαιστινιακές επικρίσεις, ο εκπρόσωπος της Επιτροπής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου, Π. Τζ. Κρόουλι, αρκέστηκε να τονίσει ότι ο Αμερικανός Πρόεδρος «καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια να γεφυρωθούν οι ισραηλινο - παλαιστινιακές διαφορές». Την ίδια στιγμή, η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών Μαντλίν Ολμπράιτ εκτιμούσε ως «εξαιρετικά δύσκολο» να υπάρξει συμφωνία μέχρι την αποχώρηση του Μπιλ Κλίντον και προειδοποίησε ότι «οι υπάρχουσες αμερικανικές προτάσεις αποχωρούν μαζί με τον Πρόεδρο»!

Τους 370 έχει αγγίξει, πλέον, ο αριθμός των θυμάτων από τις συγκρούσεις που μαίνονται καθημερινά στα αυτόνομα παλαιστινιακά εδάφη, από τα τέλη Σεπτέμβρη. Μετά από μια παροδική ηρεμία, τα πνεύματα επανοξύνθηκαν με τη δημοσιοποίηση των αμερικανικών προτάσεων που μιλούν για κατάργηση του δικαιώματος επιστροφής των Παλαιστινίων προσφύγων. Δεκάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι συμμετείχαν σε διαδηλώσεις στις αυτόνομες πόλεις, αλλά και στο Λίβανο, εκφράζοντας την αντίθεσή τους σε αυτήν την προοπτική, χωρίς να λείψουν τα επεισόδια, κυρίως στη Ραμάλα, όπου τραυματίστηκαν 3 διαδηλωτές.

Ενας 34χρονος Παλαιστίνιος σκοτώθηκε από ισραηλινά πυρά, χτες τα ξημερώματα, κοντά στον εβραϊκό οικισμό Νετζαρίμ στη Λωρίδα της Γάζας, επειδή «κρατούσε μία ύποπτη βαλίτσα». Λίγες ώρες νωρίτερα, μία Παλαιστίνια εκτελέστηκε εν ψυχρώ, όπως υποστηρίζουν παλαιστινιακές πηγές, μεταβαίνοντας με το αυτοκίνητό της σε χωριό κοντά στη Ναμπλούς, ενώ σε άλλο ξεχωριστό περιστατικό, στη βόρεια Δυτική Οχθη, τραυματίστηκε σοβαρά ένας 10χρονος.

Χιλιάδες Ισραηλινοί, μέλη δεξιών και ακροδεξιών οργανώσεων, έποικοι, αλλά και μέλη φανατικών θρησκευτικών οργανώσεων και κομμάτων, άρχισαν να συρρέουν, από χτες νωρίς το πρωί, στην Ιερουσαλήμ, προκειμένου να συμμετάσχουν στη μεγάλη διαδήλωση που διοργανώνουν δεξιές οργανώσεις, που αντιτίθενται στις προτάσεις του Μπιλ Κλίντον. Αιχμή της δυσαρέσκειας των συγκεντρωμένων η αμερικανική πρόταση για παραχώρηση της κυριαρχίας του τεμένους Αλ Ακσά και πολλών αραβικών συνοικιών της Ιερής πόλης στους Παλαιστινίους.

Ο ακροδεξιός δήμαρχος της Ιερουσαλήμ Εχούντ Ολμέρτ υπογράμμιζε, χτες, ότι «δεν πρόκειται για απλή διαδήλωση, αλλά για μια πρωτοφανή, στο είδος της, εκδήλωση ανησυχίας και απογοήτευσης για τους κινδύνους που αντιπροσωπεύουν για την αιώνια πόλη του εβραϊκού κράτους οι αμερικανικές προτάσεις». Σύμφωνα με τον Ολμέρτ στη διαδήλωση αναμένονταν να συμμετάσχουν 100.000 Ισραηλινοί από όλη τη χώρα, ενώ θα περικυκλωθεί από ανθρώπινο κλοιό το τείχος της παλαιάς πόλης ως σύμβολο της κυριαρχίας του Ισραήλ στο έδαφος που κατέκτησε το 1967 και προσάρτησε στις αρχές της δεκαετίας του '80, χωρίς, όμως, να αναγνωριστεί ποτέ διεθνώς αυτή η κίνηση που κρίθηκε ότι παραβιάζει το διεθνές δίκαιο.

Από νωρίς το πρωί, χιλιάδες Ισραηλινοί αστυνομικοί είχαν αναπτυχθεί στην Ιερουσαλήμ, απευθύνοντας σαφείς προειδοποιήσεις ότι δε θα δείξουν καμία «ανοχή στην οποιαδήποτε πρόκληση», ενώ είχαν αποκλείσει την πρόσβαση στις αραβικές συνοικίες. Τα πνεύματα όξυναν περισσότερο οι παρεμβάσεις θρησκευτικών αξιωματούχων των δύο πλευρών. Ενας από τους γνωστότερους Εβραίους ραβί χαρακτήρισε «απαράδεκτη θυσία» το ενδεχόμενο παραχώρησης της κυριαρχίας μέρους της Ανατολικής Ιερουσαλήμ στους Παλαιστινίους, ενώ αντιστρόφως ανάλογη ήταν η άποψη που εξέφρασε ο μουφτής της Ιερουσαλήμ Ικρέμα Σάμπρι.